Μετά τον σάλο «έκοψαν» την παράσταση για τον Ξηρό

Ύστερα από το σάλο που προκλήθηκε λόγω της χρησιμοποίησης κειμένων του τρομοκράτη Σάββα Ξηρού στην πρόζα του έργου, η καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου αποφάσισε να ματαιώσει άμεσα τις εναπομείνασες τέσσερις παραστάσεις. Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από το Εθνικό αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «η παράσταση ξέφυγε από τον καλλιτεχνικό της στόχο και μοιάζει, χωρίς να το επιδιώκει, να εξαντλεί τις αντοχές μιας κοινωνίας». Σημειώνεται επίσης ότι η Ισορροπία του Nash «προξένησε περισσότερο πόνο παρά προβληματισμό» -αν και ερήμην της.

Ακόμη και για απειλές εις βάρος της σωματικής ακεραιότητας κοινού, καλλιτεχνών και εργαζομένων κάνει λόγο η ανακοίνωση, κάτι που βεβαίως απηχεί μια θλιβερή και ζοφερή εικόνα, εγείροντας ταυτόχρονα πολύ σοβαρά ιδεολογικά ή ακόμη και νομικά ζητήματα που ενδεχομένως χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και κολασμού.

Παρόλ' αυτά, η παρακινδυνευμένη και αμφιλεγόμενη επιλογή της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου να εντάξει στο πρόγραμμά της ένα έργο βασισμένο (αν και μόνο εν μέρει) στην περιπέτεια του Σάββα Ξηρού αμέσως μετά τη σύλληψή του και ανεξάρτητα από το εάν η πρόθεση της παράστασης ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από εξαγνισμός των εγκλημάτων ενός κατά συρροήν δολοφόνου, η κατακραυγή αποδείχθηκε υπερβολικά ισχυρή.

Το παράξενο είναι ότι λίγες ώρες πριν από την απόφαση άμεσης ματαίωσης των παραστάσεων, η σκηνοθέτης και δραματουργός της «Ισορροπίας του Nash», Πηγή Δημητρακοπούλου, μέσω ανάρτησής της στο facebook επαινούσε την διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου «που δεν προσπάθησε να κάνει 'προληπτική λογοκρισία' πριν ανεβεί η παράσταση, για να προστατεύσει [σσ: ο καλλιτεχνικός διευθνητής κ. Στάθης Λιβαθινός] τον εαυτό του από τον ανηλεή πόλεμο που υφίσταται σήμερα. Το αντίθετο θα ήταν καταδικαστέο, όχι αυτό που έκανε. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για τους διευθυντές της Πειραματικής σκηνής».

Μάλιστα, η κα Δημητρακοπούλου υπογράμμιζε ότι «κανείς δεν θα ήθελε, ελπίζω, να γυρίσουμε στην εποχή της Χούντας, που τα σενάρια και τα θεατρικά κείμενα σφραγίζονταν σε κάθε σελίδα από την επιτροπή Λογοκρισίας». Τελικά, όμως, η αιφνίδια διακοπή της επίμαχης παράστασης, μοιραία, σύμφωνα με τον συλλογισμό της Πηγής Δημητρακοπούλου, θέτει ζήτημα δημοκρατικών διαδικασιών στο ανέβασμα και το κατέβασμα των παραστάσεων του Εθνικού Θέατρου εν έτει 2016 και μάλιστα επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, «πρώτη φορά αριστερά» κ.λπ.

Διαβάστε την ανακοίνωση του Εθνικού Θεάτρου για την ματαίωση των παραστάσεων «Ισορροπία του Nash»:

«Η παράσταση Ισορροπία του Nash που παίζεται στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου  ξέφυγε από τον καλλιτεχνικό της στόχο και μοιάζει, χωρίς να το επιδιώκει, να εξαντλεί τις αντοχές μιας κοινωνίας. Έγινε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης σε μια  δύσκολη συγκυρία και παρερμηνεύτηκε η ιδεολογική της πρόθεση. Δέχτηκε τη σκληρή και απολύτως δογματική κριτική ανθρώπων που, ως επί το πλείστον, δεν την έχουν παρακολουθήσει» επισημαίνεται σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από την καλλιτεχική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου και προστίθεται: «Ενώ το βασικό της μήνυμα είναι πως καμία ιδέα δεν δικαιούται να αφαιρέσει ανθρώπινη ζωή, η παράσταση οδήγησε, ερήμην της, στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, προξενώντας περισσότερο πόνο παρά προβληματισμό. Τέλος, ενεργοποίησε αντιδράσεις ακραίων κύκλων, που έφτασαν στο σημείο να εκφράζουν απειλές για τη σωματική ακεραιότητα του κοινού, των καλλιτεχνών και των εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου».

Κάτω από αυτές τις συνθήκες θεωρούμε ότι η συνέχιση της παράστασης θα καλλιεργήσει τη στρεβλή εντύπωση ότι το Εθνικό Θέατρο, αντί να προβάλει τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και το γόνιμο προβληματισμό, στηρίζει εγκληματίες για πάντα καταδικασμένους στη συνείδηση του ελληνικού λαού.

Για τους παραπάνω λόγους επιλέγουμε να σταματήσουμε τις παραστάσεις του έργου Ισορροπία του Nash, χωρίς επ’ ουδενί να παραιτούμαστε από το δικαίωμα, τώρα και στο μέλλον, της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως οφείλουμε να κάνουμε ως Εθνικό Θέατρο.

Από την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου»

Η σκηνοθέτις του έργου Πηγή Δημητρακοπούλου εξηγεί: Δεν έχω κάνει τίποτα που να θέλω να απολογηθώ γι' αυτό

Την έντονη δυσφορία και απορία της για τον σάλο που προκλήθηκε σχετικά με το ανέβασμα, από την πειραματική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ενός έργου βασισμένου στο βιβλίο του Σάββα Ξηρού εξέφρασε μέσω της προσωπικής της σελίδας στο Facebook η σκηνοθέτις της επίμαχης παράστασης, Πηγή Δημητρακοπούλου.

Όπως επισημαίνει, ο χαμός που προκλήθηκε εξαιτίας του περιεχομένου του συγκεκριμένου έργου την έκανε να νιώσει σαν «καταζητούμενη» παρά το γεγονός ότι, όπως υποστηρίζει η ίδια, δεν έχει κάνει τίποτα που να θέλει να απολογηθεί για αυτό. Αντίθετα, αισθάνεται περήφανη για την ποιότητα του έργου που κατέφερε να ανεβάσει με την ομάδα της, δεδομένου ότι τα μέσα ήταν περιορισμένα.

«Σέβομαι απόλυτα τη θλίψη των συγγενών των θυμάτων, είναι οι μόνοι που πραγματικά δικαιούνται να έχουν ενστάσεις, αν και δεν έχουν δει την παράσταση. Ούτε θα τους συνιστούσα να την δουν, το θέμα από μόνο του είναι επώδυνο γι αυτούς», τονίζει η Πηγή Δημητρακοπούλου, συμπληρώνοντας ότι «αυτοί είναι και τα μεγαλύτερα θύματα όλης αυτής της εκρηκτικής δημοσιότητας, γιατί τους ξύπνησε τραγικές μνήμες».

Όπως επισημαίνει στη δήλωσή της, στην οποία ευχαριστεί τους ανθρώπους του Εθνικού Θεάτρου που δεν επιχείρησαν να την «λογοκρίνουν», «κανείς δεν "εξαγνίζεται", ούτε "ηρωοποιείται" επειδή καταπατήθηκαν τα δικαιώματα του, αυτό είναι εντελώς διαφορετικό θέμα και δεν αναιρεί τις πράξεις του».

Η ανάρτηση της σκηνοθέτιδας κλείνει με το εξής μήνυμα σε όσους την κατέκριναν: «Δεν κινδυνεύει πια από κανέναν Σάββα Ξηρό η Δημοκρατία μας κύριοι, αυτός έχει αφοπλιστεί χρόνια τώρα. Κινδυνεύει από πολλά άλλα, πολύ πιο σοβαρά, που τα ξέρουμε καλά όλοι μας, και ένα απ' αυτά, το ελάχιστο, που πρέπει να προασπιζόμαστε καθημερινά, είναι η ελευθερία της έκφρασης».

Παρακάτω ολόκληρη η ανάρτηση της Πηγής Δημητρακοπούλου

Μου πήρε δυο μέρες για να συνέλθω από την έκπληξη και να μπορέσω να αρθρώσω λόγο.
Δυο μέρες «στη δίνη του κυκλώνα» που έβλεπα τη φωτογραφία μου σ' όλα τα δελτία ειδήσεων και δεν το πίστευα, το όνομα μου παντού, ένοιωσα σαν καταζητούμενη.

Μέσα σε μια νύχτα «κέρδισα» όλη τη δημοσιότητα που είχα καταφέρει να αποφύγω στα 20 χρόνια δουλειάς στην τηλεόραση. Νόμισα πως δεν ζω στην Ευρώπη του 2016, αλλά σε κάποια μακρινή χώρα της Ασίας, απ' αυτές που λιθοβολούν τους «ασεβείς».

Άκουσα πολλά, -τα περισσότερα δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα- από πολλούς και διάφορους. Αν και έχω συνηθίσει να μιλάω με την δουλειά μου, κι όχι με τα λόγια, θα προσπαθήσω να ξεκαθαρίσω ένα-δυο πράγματα απλά και ειλικρινά: Το Εθνικό θέατρο και οι άνθρωποι του, δεν έχουν καμία ευθύνη για την επιλογή των κειμένων της παράστασης. Η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική μου και την αναλαμβάνω εξ ολοκλήρου. Και είναι προς τιμήν του Κου Λιβαθινού που δεν προσπάθησε να κάνει «προληπτική λογοκρισία» πριν ανεβεί η παράσταση, για να προστατεύσει τον εαυτό του από τον ανηλεή πόλεμο που υφίσταται σήμερα. Το αντίθετο θα ήταν καταδικαστέο, όχι αυτό που έκανε. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για τους διευθυντές της Πειραματικής σκηνής. (Δυστυχώς πρέπει να λέμε και τα αυτονόητα.)

Κανείς δεν θα ήθελε ελπίζω να γυρίσουμε στην εποχή της Χούντας, που τα σενάρια και τα θεατρικά κείμενα σφραγίζονταν σε κάθε σελίδα από την επιτροπή Λογοκρισίας. Το ότι δεν «λογοκρίθηκα» όμως, εν έτει 2016, θεωρήθηκε ατόπημα, και το ότι χρησιμοποίησα βιβλίο μέλους μιας οργάνωσης που εξαρθρώθηκε πριν 14 χρόνια, τουλάχιστον «εγκληματικό».

Δεν έχω κάνει τίποτα που να θέλω να απολογηθώ γι αυτό, αντίθετα είμαι περήφανη γιατί με πολλή δουλειά, κόπο, μεράκι και σεβασμό δώσαμε μαζί με όλους τους ηθοποιούς και τους συνεργάτες μου τον καλύτερο μας εαυτό για να βγει με ελάχιστα μέσα -κόστος και χρόνο- μια αξιοπρεπής παράσταση και να «ισορροπήσουμε» σ' ένα τόσο δύσκολο θέμα. Η ίδια η παράσταση είναι η απάντηση μας σε όλα. Το αν τα καταφέραμε ή όχι, μπορούν να το κρίνουν μόνο οι θεατές της, αλλά με κριτήρια καλλιτεχνικά, όχι πολιτικά, ούτε ιδεολογικά.

Σέβομαι απόλυτα τη θλίψη των συγγενών των θυμάτων, είναι οι μόνοι που πραγματικά δικαιούνται να έχουν ενστάσεις, αν και δεν έχουν δει την παράσταση. Ούτε θα τους συνιστούσα να την δουν, το θέμα από μόνο του είναι επώδυνο γι αυτούς. Αυτοί είναι και τα μεγαλύτερα θύματα όλης αυτής της εκρηκτικής δημοσιότητας, γιατί τους ξύπνησε τραγικές μνήμες. Έχω να τους απαντήσω μόνο ότι κανείς δεν «εξαγνίζεται», ούτε «ηρωοποιείται» επειδή καταπατήθηκαν τα δικαιώματα του, αυτό είναι εντελώς διαφορετικό θέμα και δεν αναιρεί τις πράξεις του.

Στους υπόλοιπους, πολιτικούς και δημοσιογράφους που γέμισαν έξαλλοι τα τηλεπαράθυρα έχω να πω το εξής:
Δεν κινδυνεύει πια από κανέναν Σάββα Ξηρό η Δημοκρατία μας κύριοι, αυτός έχει αφοπλιστεί χρόνια τώρα. Κινδυνεύει από πολλά άλλα, πολύ πιο σοβαρά, που τα ξέρουμε καλά όλοι μας, και ένα απ' αυτά, το ελάχιστο, που πρέπει να προασπιζόμαστε καθημερινά, είναι η ελευθερία της έκφρασης. Αν πάλι κάποιοι εκμεταλλεύονται την παράσταση μόνο για να κάνουν «εύκολη» αντιπολίτευση, να ξέρουν ότι το Θέατρο και γενικά ο Πολιτισμός δεν προσφέρονται γι αυτόν τον σκοπό. Άλλωστε δεν είναι και το δυνατό τους σημείο, ας «αγωνιστούν» αλλού.