Ο Ελληνικός Τύπος στην Πόλη από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα

"Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική, το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου..." έγραφε ο Ελύτης, και νομίζω πως δεν υπάρχει καλύτερο μέρος από την Πόλη για να νιώσει κανείς το βάθος, αλλά και την ευθύνη, αυτών των στίχων.

Αυτή την ευθύνη σήκωσαν στις πλάτες τους οι εκπρόσωποι της ρωμαίικης δημοσιογραφίας σε καιρούς άνθισης και δημιουργίας, αλλά και σε καιρούς στενάχωρους και χαλεπούς. Με την πένα τους ερμήνευσαν και αποτύπωσαν την πλούσια σε ωφέλιμους καρπούς, αλλά και σε βάσανα και δοκιμασίες πορεία των ελληνορθοδόξων στην Κωνσταντινούπολη και σε ολόκληρη τη Μικρά Ασία.

"Στις σελίδες των εφημερίδων τους αναδείχθηκαν τα κοινωνικά ζητήματα, οι πολιτικές συγκυρίες, το θρησκευτικό ήθος, καθώς και ο πολιτιστικός πλούτος του Γένους μας, άλλοτε με τη δύναμη του ορθού λόγου, κι άλλοτε με την καταλυτική παρέμβαση της σάτιρας”, είπε μεταξύ άλλων ο γενικός γραμματέας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας κ. Λευτέρης Κρέτσος στον χαιρετισμό που απήυθυνε στην άρτια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα στο Σισμανόγλειο Μέγαρο στην Κωνσταντινούπολη με τίτλο “Ο Ελληνικός Τύπος στην Πόλη από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα”.

Στην εκδήλωση μίλησε και η ΑΘΠ ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος αφού καλοσώρισε τον γ.γ. κ. Κρέτσο και τον ειδικό γραμματέα κ. Φλωρεντή, συνεχάρη τον προϊστάμενο του Γραφείου Τύπου στην πόλη για την διοργάνωση και ευχαρίστησε τις δύο ομογενειακές εφημερίδες "Απογευματινή" και "Ηχώ" για την προσήλωση τους στην Μεγάλη Εκκλησία του Χριστού και την εξυπηρέτηση των εκάστοτε αναγκών της και ευχήθηκε σε όλα τα μέλη τους αντοχή, υγεία, και μακροζωία.

Οι κεντρικοί ομιλητές της εκδήλωσης εντυπωσίασαν με τις αφηγήσεις τους και την ποικιλία των στοιχείων που παρουσίασαν για τον ομογενειακό τύπο της Πόλης και της Σμύρνης από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας έως και σήμερα.

Εκδότες, αρθρογράφοι και δημοσιογράφοι άφησαν το στίγμα τους στον ελληνικό Τύπο, παρουσιάζοντας γεγονότα, κάνοντας ρεπορτάζ αλλά και σάτυρα η οποία τιμωρούνταν με την καταβολή χρηματικών ποσών, αναστολή της λειτουργίας αλλά και φυλάκιση. Εξίσου όμως σημαντική ήταν και η προσφορά των εντύπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Τους ομιλητές και το κοινό καλοσώρισε ο γενικός πρόξενος της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, κ. Ευάγγελος Σέκερης, ενώ την εκδήλωση συντόνισε ο προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου, κ. Γεώργιος Αγγελετόπουλος, που ήταν και εμπνευστής της, ο οποίος μεταξύ άλλων είπε: “Συγκεντρωθήκαμε για να αναδείξουμε με τη βοήθεια των εκλεκτών προσκεκλημένων μας, την πλούσια, πολυσχιδή και πρωτοπόρα δημοσιογραφική και εκδοτική παρουσία της πολίτικης Ρωμιοσύνης. Και κάνοντάς το αυτό, να κοιτάξουμε στον καθρέφτη της πολιτισμικής μας ταυτότητας, του παρελθόντος, του παρόντος και κυρίως του μέλλοντος. Αυτή είναι η λειτουργία που επιτελούσε και επιτελεί ο Τύπος. Στις σελίδες του αντανακλούνται, μάρτυρες αψευδείς, όλα τα στοιχεία εκείνα που διαμόρφωσαν ιστορικά το Γένος μας, οι στιγμές του μεγαλείου, αλλά και οι αδυναμίες μας, ο θρησκευτικός, αλλά και ο θύραθεν λόγος, τα σοβαρά της ζωής μας, αλλά και τα ευτράπελα.”

Στη συνέχεια ο πρωτοπρεσβύτερος του Πατριαρχείου κ. Δοσίθεος Αναγνωστόπουλος, αφού ανέφερε την ιστορία των εκδόσεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τόνισε τη σημασία της έκδοσης της εβδομαδιαίας εφημερίδας “Απόστολος Ανδρέας”, έργο του Μακαριστού Πατριάρχου Αθηναγόρου το 1951, και πρόσθεσε: “Ο Απόστολος Ανδρέας ήταν η απάντηση στη κραυγαλέα ανάγκη της Ρωμιοσύνης να κρατήσει ενήμερο για τα κοινά τον Ρωμιό αλλά και να του προσφέρει ένα υψηλό ηθικοπνευματικό επίπεδο, ανάλογο με τα ενδιαφέροντα της πλάτιας λαϊκής μάζας, μακριά από άχρηστους και επικίνδυνους φανατισμούς”.

Επόμενος ομιλητής ήταν ο εκδότης της παλαιότερης εν ενεργεία ελληνικής εφημερίδας στην Πόλη μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, ο κ. Μιχάλης Βασιλειάδης, ο οποίος παρουσίασε τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν όχι μόνο οι εκδότες της "Απογευματινής" αλλά και των υπολοίπων ελληνικών μέσων.

Ο εκδότης και δημοσιογράφος της εφημερίδας “Ηχώ” κ. Ανδρέας Ρομπόπουλος μίλησε για την ευγενή άμυλα, το δημοσιογραφικό ήθος και την δεοντολογία των ομογενών εκδοτών στην Πόλη μέσα από προσωπικές ιστορίες και εμπειρίες, ενώ αναφέρθηκε και στην ίδρυση του πρώτου ελληνικού ραδιοφωνικού σταθμού της Πόλης που ήδη έχει δεκάδες χιλιάδες ακροατές, αλλά και το πρόσφατο κατόρθωμα κυκλοφορίας της μηνιαίας έκδοσης της "Ηχούς" σε όλα τα περίπτερα της Ελλάδας από τον περασμένο Ιούνιο: “Η "Ηχώ" δεν σταματά εδώ”, πρόσθεσε, καθώς η νέα ιστοσελίδα της είναι ενεργή εδώ και περίπου 15 ημέρες. Ο ίδιος, χρησιμοποιώντας το γνωστό ρητό του Αθηναγόρα “είμαστε ολίγοι, αλλά αμέτρητοι” συνέχισε: “Να υψώσουμε τη φωνή μας και να διεκδικήσουμε αυτά που μας ανήκουν, για ένα καλύτερο μέλλον, έχοντας πάντα στο νου μας ότι το πιο σημαντικό κεφάλαιο για μας είναι η Παιδεία”.

Επίσης, ο κ. Φώτης Μπενλίσοϊ, εκπροσωπώντας τον εκδοτικό οίκο Ιστός, είπε μεταξύ άλλων: “Ο Ιστός ιδρύθηκε πριν από πέντε χρόνια. Το 2012 εξέδωσε το πρώτο βιβλίο, ενώ συνολικά έχει εκδώσει 65 βιβλία στην ελληνική και τουρκική γλώσσα. Επίσης, η Ιστός Φιλμ δημιούργησε ταινίες μικρού μήκους, μία από τις οποίες παρουσίασε στις Κάννες το 2014”.

Ο συλλέκτης και ερευνητής Στρατής Ταρίνας έκανε εκτενή αναφορά στον σατυρικό τύπο της Πόλης και της Σμύρνης ξεκινώντας με τον Θεόδωρο Κασάπη που εξέδωσε το πρώτο σατυρικό έντυπο, τον "Διογένη". Έδωσε δε πολύτιμα στοιχεία για τις περιπέτειες των εκδοτών των δεκάδων σατυρικών εφημερίδων και περιοδικών: “Όταν κατά τις μεταρρυθμίσεις του 1908 επήλθε η άρση της λογοκρισίας, ο τουρκικός τύπους κατέστη λαλίστατος”, είπε ο κ. Ταρίνας, διαβάζοντας μεταφρασμένο απόσπασμα άρθρου του δημοσιογράφου Μουνίρ Σουλεϊμάν Τσαπάνογλου, και συνέχισε “ Άρχισε να γράφει ελεύθερα κείμενα κατά βούληση. Ο λαός που δέν ήξερε τί σημαίνει γελιογραφία, ή πιό σωστά, που είχε ξεχάσει αυτό κεφάλαιο με το κλείσιμο των σατυρικών περιοδικών του Θεόδωρου Κασάπη, με τα νέα σατυρικά περιοδικά άρχισε και πάλι να γεύεται την γελοιογραφία και την χαρά του γέλιου. Εκδόθηκαν δεκάδες σατυρικά περιοδικά. Σχεδόν καθημερινά εκδιδόταν ένα σατυρικό περιοδικό. Αδύνατον να τα μετρήσεις”. Ο κ. Ταρίνας συνέχισε με άλλο απόσπασμα, του Χουσεΐν Καχίτ: “ Στις 25 του 1908 σείστηκε η Πόλη. Η άφιξη του συνταγματισμού (Meşrutiyet) εορτάστηκε με τον δέοντα ενθουσιασμό, μετά από 33 χρόνια σφοδρής καταπίεσης. Ο τύπος πλέον ήταν πραγματικά ελεύθερος, όπως το εννοούσε ο Θεόδωρος Κασάπης...”.

Τα πρακτικά της εκδήλωσης που έφερε στο φώς πολλές πτυχες για τον ελληνικό τύπο της Πόλης από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα, θα εκδοθούν από τον Ιστό.