Κάννες: Όλη η αλήθεια για το «ελάφι» του Λάνθιμου

Επιστρέφω στο «Ιερό ελάφι» του Γιώργου Λάνθιμου. Ανεξάρτητα από τις προσωπικές μου απόψεις. Τα γεγονότα. Απ' εκεί η αλήθεια. Δηλαδή ποια είναι η αντίδραση της διεθνούς κριτικής. Όπως αυτή καταγράφεται με τα «αστεράκια» στον Τύπο!

Πρώτα απ' όλα, σε καθημερινή βάση, καθ' όλο το δεκαήμερο του Φεστιβάλ των Καννών, τυπώνονται και διανέμονται δωρεάν, στους δημοσιογράφους, πολλά κινηματογραφικά έντυπα. Οπως «Screen International», «Le Film Francais», «Variety», «Gala», «Hollywood Reporter» και άλλα!

Δύο εξ αυτών, το «Screen» και το «Film Francais» περιλαμβάνουν γνώμες κριτικών. Για όλες τις ταινίες του επίσημου, διαγωνιστικού προγράμματος. Μέχρι στιγμής -σήμερα Τρίτη- έχουν προβληθεί δώδεκα ταινίες. Ανάμεσα σ' αυτές και το «The Killing of a Sacred Deer» του Γιώργου Λάνθιμου. Απομένουν ακόμα άλλες εφτά. Τουτέστιν έχουμε δει περίπου τα τρία πέμπτα του επίσημου προγράμματος. Έχουμε και λέμε: 

Η τρίτη χαμηλότερη βαθμολογία

Στο πάνελ του «Screen International» λαμβάνουν μέρος έντεκα κριτικοί κινηματογράφου από Ιταλία, Γαλλία, Ταϊλάνδη, ΗΠΑ, Αγγλία, Ρωσία, Γερμανία. Η βαθμολογία για το «ιερό  ελάφι» του Λάνθιμου έχει ως εξής. Μπορείτε να την βρείτε και να την κατεβάσετε από το Internet. Με την ακόλουθη σειρά. Όπως δημοσιεύεται στο συγκεκριμένο περιοδικό στη σελίδα 40:

Δύο αστεράκια από τον κριτικό του «Ill Fatto Quotidiano» (Ιταλία) - Μαύρο (δηλαδή κακό) από «Liberation» (Γαλλία) - Ένα αστεράκι από τον κριτικό  του  θρυλικού περιοδικού «Positif» (Γαλλία) - Δύο αστεράκια από τον κριτικό του «Bagkok Post» (Ταϊλάνδη) - Μαύρο (κακό) από «Time Magazine» (ΗΠΑ) - Δύο αστεράκια από «Los Angeles Times» (ΗΠΑ) - Δύο αστεράκια από το θρυλικό «Sight and Sound» (Αγγλία) - Τέσσερα αστεράκια (πολύ καλό) από τον κριτικό του «Daily Telegraph» (Αγγλία) - Τέσσερα αστεράκια (πολύ καλό) από «Medusa» (Ρωσία) - Τρία αστεράκια από το «Screen Intenational».

Με απλά λόγια και σύμφωνα με την τελική κατάταξη του περιοδικού, το «ιερό ελάφι» του Γιώργου Λάνθιμου λαμβάνει την τρίτη χειρότερη βαθμολογία. Με τον μέσο όρο «1. 9». Χειρότερη ταινία, μέχρι σήμερα «Ο σεβασμιότατος» (Redoubtable) του Γάλλου Μισέλ Χαζαναβίσιους. Με μέσο όρο «1.5». Ακολουθεί το «Jupiter’s Moon» του Ούγγρου Κορνέλ Μουντρούζο και έπεται η ταινία του Λάνθιμου!

Καλύτερη, μέχρι στιγμής, ταινία του επίσημου προγράμματος, με βάση το πάνελ των κριτικών του «Screen International» το «Loveless» του Ρώσου Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ. Με «3.2». Δεύτεροι στην κατάταξη, ισοβαθμούν με «2.7» ο Αμερικανός Τοντ Χέινς με το «Wonderstruck» και ο Σουηδός Ρούμπεν Οστλουντ με το «Square». Και τρίτος ο Γάλλος Ρομπέν Καμπιλό με το «BPM».

Χαμηλή και η βαθμολογία στο «Film Francais»

Το πάνελ του Γαλλικού περιοδικού «Film Francais» αποτελείται από δεκαπέντε κριτικούς. Όλοι Γάλλοι. Το «Ιερό ελάφι» του Γιώργου Λάνθιμου έχει λάβει. Οπως καταγράφονται τα αστεράκια με την εξής σειρά:

Μαύρο (κακό) από τον κριτικό του «Premier»---Ενα αστεράκι από «La Croix»--Χρυσό φοίνικα (πολύ καλό) από «Studio»--Τρία αστεράκια από «Le Figaro»--Μαύρο (κακό) από το θρυλικό περιοδικό «Cahier Cinema»--Δύο αστεράκια (μέτριο) από «Le Monde»--Μαύρο (κακό) από «Positif»--Ενα αστεράκι από «Le Parisien»--Μαύρο (κακό) από «Telerama»--Δύο αστεράκια από «Le Point»--Μαύρο (κακό) από «In Rockuptibles»--Τρία αστεράκια από «Ouest Frances»--Δύο αστεράκια από «L’ Obs»--Δύο  αστεράκια από «Les Journal Du Dimanche»--Και  τρία αστεράκια από «L’  Express»!

Και σ' αυτό το πάνελ, το «ελάφι» λαμβάνει από τις χαμηλότερες βαθμολογίες!

Μερικές υποσημειώσεις. Μην προσπαθείτε να αποκωδικοποιήσετε τις γνώμες των κριτικών με βάση τις πολιτικές προτιμήσεις των εφημερίδων ή των περιοδικών. Μέγιστο λάθος. Κάποια δεξιά γράφει καλά, κάποια άλλη (επίσης δεξιών προτιμήσεων) γράφει άσχημα. Και πάει λέγοντας...

Οι βαθμολογίες των πάνελ δεν συμβαδίζουν (πάντα) με την τελική ετυμηγορία των μελών της Κριτικής Επιτροπής. Που την Κυριακή, εννιά το βράδυ, ώρα Ελλάδας, θα ανακοινώσει τον ευνοούμενο του Χρυσού Φοίνικα (Plam D Or). Σπανίως συμβαίνει αυτό. Αλλωστε το 1998 ο Θόδωρος Αγγελόπουλος λαμβάνει Χρυσό Φοίνικα από τον πρόεδρο Μάρτιν Σκορσέζε για την ταινία «Η αιωνιότητα και μια μέρα». Δηλαδή για μια από τις μέτριες επιδόσεις του. 

Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ ο τελικός κριτής

Κάτι ακόμα. Οι τέσσερις σκηνοθέτες της Κριτικής Επιτροπής, είναι «ιδιαίτεροι». Ολοι αυτοί είναι   δημιουργοί  καλτ-ταινιών. Με πρόεδρο τον Πέδρο  Αλμοδόβαρ. Που καμιά  ταινία του  δεν έχει  τιμηθεί με Χρυσό Φοίνικα.  Ακολουθούμενο από τον Νοτιοκορεάτη Τσαν Παρκ Γουκ. Που το  2004  έκανε την  έκπληξη και κέρδισε το Μεγάλο βραβείο της  επιτροπής (το  δεύτερο σε  αξία)  για την βίαιη  ιστορία «Old Boy». 

Η  φετινή τετράδα  των  σκηνοθετών  συμπληρώνεται από τον Ιταλό Πάολο  Σορεντίνο  του «Youth», επίσης ιδιαίτερο σκηνοθέτη, λάτρη  του  φορμαλισμού. Και την  Γερμανίδα Μάρεν Αντε του «Toni  Erdman». Επίσης ιδιαίτερη και οπαδός του  σουρεαλισμού!

Ομως προσέξτε. Εκ πρώτης όψεως και οι τέσσερις πρέπει να πετάνε την σκούφια τους με το  στυλιζάρισμα και  το  σουρεαλιστικό, αλλά και βίαιο, περιοεχόμενο  του «ελαφιού». Πράγμα που σημαίνει ότι ο Λάνθιμος προορίζεται  για κάτι μεγάλο. Ισως και    για τον Χρυσό Φοίνικα. Ομως  συνήθως συμβαίνει το αντίθετο!

Οι   σκηνοθέτες που λατρεύουν  το στυλ και  την αισθητική, να   βραβεύουν ταινίες πιο  στρωτές και  ακαδημαικές. Συνέβη, ας πούμε, με την άκρως πολιτική ταινία του Κεν Λόους «Ο άνεμος χορεύει το  κριθάρι»  που κέρδισε  Χρυσό  Φοίνικα από τον Γουόνγκ Καρ Βάι, πρόεδρο εκείνης της επιτροπής και  λάτρη του  φορμαλισμού!

Συνέβη το 2013 όταν η  άκρως  αιρετική και τολμηρή, λεσβιακή ερωτική ιστορία της «Αντέλ» είχε κερδίσει Χρυσό Φοίνικα με πρόεδρο της επιτροπής  τον Στίβεν  Σπίλμπεργκ, οπαδό της στρωτής  γραφής. Συνήθως  αγαπάμε αυτό που  δεν έχουμε. Αυτό που  δεν είμαστε!

Ο Γουίλ Σμιθ και η Τζέσικα Τσάστεϊν ακολουθούν

Το πάνελ  της Κριτικής Επιτροπής, συμπληρώνεται από πέντε ακόμα μέλη. Ανάμεσά τους  δύο  stars από το Χόλιγουντ. Η Τζέσικα Τσαστέιν (από  την  1η  Ιουνίου θα  την βλέπουμε   στην Αθήνα σ' ένα  εξαιρετικό  ρεσιτάλ  ερμηνείας στην αποκαλυπτική ιστορία «Miss Sloan»). Και ο Γουίλ Σμιθ. Ομως  οι  σκηνοθέτες κάνουν παιχνίδι. Ο πρόεδρος της Επιτροπής (ο Πέδρο Αλμοδόβαρ) οδηγεί  και διαμορφώνει  το  τελικό αποτέλεσμα. Οι ηθοποιοί  ακολουθούν!

 Χαρακτηριστικό  παράδειγμα  είναι η περίπτωση   του Ρομάν Πολάνσκι. Οταν ήταν Πρόεδρος της Κριτικής επιτροπής στο  Φεστιβάλ των Καννών  του  1991.  Μπήκε στην αίθουσα   φουριόζος. Και είπε «Τρία βραβεία  για το «Μπάρτον Φινκ»  των Κόεν. Ο Χρυσός Φοίνικας,   το  βραβείο  σκηνοθεσίας και το βραβείο ερμηνείας στον Τζον Τορτούρο». Οι  υπόλοιποι  τα έχασαν. Τότε  η Μαργκερίτ Μενεγκόζ, μια σπουδαία  Γαλλίδα  παραγωγός, «τόλμησε»  και του είπε «Ρομάν  θα συμφωνήσουμε αρκεί κι εσύ να συμφωνήσεις με το Μεγάλο ειδικό βραβείο (το  δεύτερο  δηλαδή)  για την «Ωραία καβγατζού» του Ζακ Ριβέτ»!

Ο Ρομάν μισούσε την ταινία του Ριβέτ.  Αλλά η πρόταση ήταν  δελεαστική. Και είπε «Done»! Ολα αυτά  μου  τα είχε εξομολογηθεί η ίδια η Μαργκερίτ Μενεγκόζ σε  κάποια επίσκεψή μου  στο Παρίσι  για την «Unifrance».

Ο Κόπολα και η Φρανσουάζ Σαγκάν

Πάνω κάτω το ίδιο είχε  συμβεί το  1979 με το «Αποκάλυψη  τώρα» του Φράνσις Κόπολα. Πρόεδρος της επιτροπής ήταν  η Φρανσουάζ Σαγκάν,  συγγραφέας του  πασίγνωστου μυθιστορήματος «Καλημέρα θλίψη». Ομως η  Σαγκάν «φλέρταρε»  με την γερμανική  ταινία «Ο μικρός τυμπανιστής». Το  αφεντικό του  Φεστιβάλ είχε  μάθει για το φλερτ  και έτσι αποφάσισε   τον εξής εκβιασμό. «Φρανσουάζ» της είπε «αν  δεν πάρει  τον Χρυσό  Φοίνικα ο Κόπολα εσύ  από το πορτοφόλι σου θα πληρώσεις  τον λογαριασμό του τηλεφώνου».

Ο λογαριασμός ήταν πολλά μα πάρα πολλά  γαλλικά φράγκα. Η Σαγκάν  μιλούσε  στο  τηλέφωνο ασταμάτητα. Ετσι  συμβιβάστηκε και έτσι ο Φοίνικας μοιράστηκε στα  δύο. Και έτσι το φεστιβάλ πλήρωσε  τον λογαριασμό!

Ολα αυτά τα περιστατικά και πολλά άλλα  δεν καταλήγουν στην  διαπίστωση ότι  τα βραβεία είναι από τώρα μοιρασμένα και η τράπουλα σημαδεμένη!

Και κάτι ακόμα. Ανεξάρτητα από τις προσωπικές μου απόψεις. Από  τις  απόψεις του καθενός. Το τελικό  κριτήριο  είναι ο χρόνος και το κοινό.  Η  διεθνής  πορεία του Γιώργου Λάνθιμου είναι εξαιρετική. Καλύτερη απ οποιονδήποτε άλλο   σκηνοθέτη. Της ηλικίας του εννοείται. Οι   κινηματογραφικές του αρετές, στο  στυλιζάρισμα και  την αισθητική επίσης  δεδομένες. Η    διαφωνία μου μία και βασική. Το  περιεχόμενο  στον αέρα. Ολα, μα όλα, για τις εντυπώσεις. Μακάρι την Κυριακή το βράδυ να δαφνοστεφανωθεί!