Φορτωμένος με τη ρετσινιά του άθεου, του κομμουνιστή και του μηδενιστή, μεταξύ άλλων, ο Καζαντζάκης (1883-1957) δεν αξιώθηκε Νόμπελ Λογοτεχνίας. «Γλυτόσαμε από το Nobel για εφέτο∙ έμαθα πως πριν από δύο μήνες έφτασε στον Μαντούδη έγγραφο από τη Σουηδία (το είδε, λέει, κι ο Ξεφλούδας) ως αναγγέλνει πως είμαι εκπρόθεσμος. Χάρηκα, γιατί έτσι κανείς πια δε θα πει ως μπήκα εμπόδιο στον αγαπητό φίλο, ποιητή» γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης τον Νοέμβριο του 1946, σε επιστολή του προς τον «Σεβαστό φίλο και Προστάτη» των λογοτεχνών Νίκο Βέη, καθηγητή Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Η επιστολή Καζαντζάκη με την αναφορά στο Νόμπελ, όπως και στον «αγαπητό φίλο, ποιητή» Άγγελο Σικελιανό αλλά και στην εκδίωξη του Βέη από το Πανεπιστήμιο με την κατηγορία συμμετοχής του στα Δεκεμβριανά είναι ένα από τα ανέκδοτα χειρόγραφα τεκμήρια που εναποτίθενται στις πλούσιες συλλογές του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ. Παρουσιάζεται από τις 15 Ιανουαρίου στην έκθεση «Λογοτεχνικές Αρχειολογίες στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 19ος & 20ος αιώνας». Μαζί με άλλα σπάνια χειρόγραφα, φοιτητικούς φακέλους μετέπειτα σπουδαίων λογοτεχνών (Τερζάκης, Ελύτης, Θεοτοκάς, Σικελιανός, Βάρναλης κ.ά), βαθμολόγια, τεκμήρια από τη λογοτεχνική και φοιτητική τους δράση μέσα στο Πανεπιστήμιο, από ποιητικούς διαγωνισμούς, φωτογραφικό υλικό, αλληλογραφία λογοτεχνών με πανεπιστημιακούς καθηγητές.
Ίχνη από συναρπαστικές, πολυεπίπεδες διαδρομές στον χρόνο αποτυπώνονται μέσα από το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ που συνεχίζει δυναμικά την πορεία του αξιοποιώντας ανέκδοτο αρχειακό υλικό των συλλογών του. Και σκιαγραφεί τον κρίσιμο ρόλο που διαδραμάτισε το Πανεπιστήμιο της Αθήνας πέρα από το επιστημονικό πεδίο, στην πολιτική, κοινωνική και πνευματική ζωή της χώρας. Μια πολυδύναμη σχέση που ξεκίνησε το 1837 και συνεχίζεται ως σήμερα.
Paris, Place de la Madeleine 19
21-11-46
Αγαπητέ, Σεβαστέ φίλε και Προστάτη!
Δεν ξέρω πως μου γεννήθηκε η ιδέα να γράψω σε μια αμερικάνικη revue μία μελέτη για τον αμερικάνο φιλέλληνα How, που είταν, στη μάχη του Μανιάκι. Μα δεν έχω βιβλιογραφία κ είστε ο μόνος που μπορείτε να μου υποδείξετε που να στραφώ να μάθω για τη ζωή, τις περιπέτειες του φιλέλληνα τούτου. Σας παρακαλώ λοιπόν θερμά ό,τι ξέρετε γράψετέ τα στον φίλο μας Πρεβελάκη και αφτός θα μου τα διαβιβάσει, θα προσπαθήσει να με βρει κι ό,τι βιβλίο είναι έφκολο, να το συμβουλευτώ (τηλέφ. 32867 Πρεβελάκης).
Μάθαμε πως ένας καινούριος τίτλος προστέθηκε στους τόσους τίτλους τιμής που έχετε: πως η τωρινή, λέει Κυβέρνηση Σας έπαψε! Είναι αλήθεια; Δεν υπάρχει λοιπόν πια ντροπή στην επίσημη Ελλάδα;
Γλυτόσαμε από το Nobel για εφέτο∙ έμαθα πως πριν από δύο μήνες έφτασε στον Μαντούδη έγγραφο από τη Σουηδία (το είδε, λέει, κι ο Ξεφλούδας) που αναγγέλνει πως είμαι εκπρόθεσμος. Χάρηκα, γιατί έτσι κανείς πια δε θα πει πως μπήκα εμπόδιο στον αγαπητό φίλο, ποιητή.
Ο Θεός μαζί Σας, αγαπητέ φίλε! Υπομονή, υπομονή κι ο Θεός θα τα φέρει αριστερά.