Μουσείο Ορσέ: «Η Αναγέννηση του Εντγκάρ Ντεγκά στην Όπερα του Παρισιού»

Ο θεσμός αυτός που το 2019, δηλαδή φέτος, γιορτάζει τα 350 χρόνια από την ύπαρξή του, αποτέλεσε για τον ζωγράφο ιδανικό εργαλείο δουλειάς. Σε αυτήν την καλλιτεχνική περιπέτεια μυήθηκε από τον μουσικό και φίλο του Ντεσιρέ Ντιώ και ξεκίνησε τα πρώτα του σχέδια από την ομώνυμη Όπερα «Γκαρνιέ». Ξεκινά να σχεδιάζει και να ζωγραφίζει την αίθουσα του φουαγιέ καθώς και όλες τις υπάρχουσες αίθουσες χορού, ορχήστρας και μουσικής. Εκεί ακριβώς είναι που θα συνδεθεί με τις αγαπημένες του μπαλαρίνες που θα ζωγραφίσει σε ατελείωτες πόζες, ρυθμούς και χρώματα. Αυτή η αγαπημένη θεματογραφία τόσο ελκυστική και γοητευτική θα αποτελέσει και το έναυσμα για την υπόλοιπη καλλιτεχνική του πορεία. Τις χρησιμοποιεί ως μοντέλα ή μούσες παρουσιάζοντας σκηνές από την καθημερινή τους προπόνηση και άσκηση στην μπάρα, ντυμένες πότε με ροζ, πότε με μπλε φούστες μπαλέτου, πότε στατικές πότε σε κίνηση. Πειραματίζεται με αυτές και τον χώρο και καταφέρνει να καινοτομήσει σε σχέση με το οπτικό πεδίο και την οπτική αντίληψη, δηλαδή το gros plan και το contre plonges. Καινοτομεί επίσης εξίσου καλά και με τις αντιθέσεις του φωτός δημιουργώντες έντονες και ενδιαφέρουσες φωτοσκιάσεις που τον καθιστούν ως έναν από τους πλέον ταλαντούχους καλλιτέχνες της εποχής του.

Πράγματι, μέσα από αυτόν, διαφαίνεται όλη η τότε κοινωνική ζωή του Παρισιού, τα ήθη, τα έθιμα, η μουσική, η μόδα. Ο Ντεγκά θα είναι ίσως ο μόνος που θα ασχοληθεί με τον φαντασμαγορικό κόσμο της Όπερας στην εποχή του τόσο εκτενώς, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Ιμπρεσιονιστές συναδέλφους του που θα ασχοληθούν με λιγότερο ενδιαφέροντα και συναρπαστικά θέματα της καθημερινής ζωής του 19ου αιώνα. Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε πως ανάμεσά τους ήταν ο πιο τολμηρός και εφευρετικός σε επίπεδο ζωγραφικής και θεματολογίας. Μάλιστα θεωρήθηκε τότε και ως ένας τολμηρός κατά τα άλλα 'ηθικολόγος' πράγμα όχι πάντα εμφανώς ευχάριστο για μερικούς. Σε κάθε περίπτωση αποτέλεσε ένα πρότυπο για τις επόμενες γενιές, χωρίς να παραλείψει από την καλλιτεχνική του θεματολογία τη σκληρότητα, τις αντιξοότητες και τον ανταγωνισμό που διακρίνει τον χώρο και τον κόσμο της τέχνης και του θεάματος. Είναι εξάλλου γνωστή η σκληρή και επαναληπτική κίνηση που διακρίνει τις χορεύτριες του μπαλέτου, για να δούμε μόνο ένα μικρό αποτέλεσμα της δουλειάς τους.

Αγαπημένα θέματα που θα τον εμπνεύσουν « Η ορχήστρα της όπερας», «Μάθημα μπαλέτου» και άλλα που συσχετίζονται με τον κόσμο αυτόν. Ξεκινά από ένα απλό φαινομενικό σχέδιο, για να καταλήξει σε μία πολυεπίπεδη επιφάνεια μιας φαντασμαγορικής έκρηξης χρωμάτων, δόνησης και κίνησης. Χαρακτηριστική η φτιαγμένη αρχικά και μετέπεια μπρούτζινη «Μικρή χορεύτρια», με την ροζ κορδέλα που δεσπόζει στο Μουσείο Ορσέ. Ο Ντεγκά χρησιμοποιεί λάδι, και παστέλ για τα αρχικά του σχέδια τα οποία εξελίσσει στη συνέχεια. Στη ζωγραφική του δεν υπάρχει τίποτα χυδαίο σε αυτήν την ρομαντική σχέση ζωγράφου – μοντέλου. Τα μοντέλα του τα αγαπάει, σχεδόν τα λατρεύει αφού σε κάθε ευκαιρία τα εκθειάζει. Τα έργα του χρακτηρίζονται από υψηλή αισθητική, λυρισμό και ρομαντισμό. Ένας πραγματικός ιππότης της τέχνης σεμνός και ουσιαστικός δήλωσε πως θα ήθελε να είναι ‘εικονογάφος’ και ‘άγνωστος’. Παρόλα αυτά άλλα του επιφύλαξε η μοίρα. Να θεωρηθεί ένας πραγματικός πρωταγωνιστής του χώρου του μπαλέτου και της Όπερας και να μελετηθεί εκτενώς από τις επόμενες γενιές κριτικών και ιστορικών τέχνης, με βαθύ σεβασμό.