Πνευματικά δικαιώματα: Το αδιέξοδο, οι αλληλοκατηγορίες και ο νέος «παίχτης»

Συγκεκριμένα, τις τελευταίες ημέρες, έγινε γνωστό πως δημιουργήθηκε μια νέα Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης (ΑΟΔ), με την επωνυμία «IP HUB Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία Προστασίας Πνευματικής Ιδιοκτησίας για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων» η οποία φιλοδοξεί να αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην διαδικασία της είσπραξης από τους Έλληνες  χρήστες και διανομής στους Έλληνες και ξένους δικαιούχους των πνευματικών δικαιωμάτων, των χρημάτων δηλαδή τα οποία δικαιούνται από την αναπαραγωγή του έργου τους. Η σύσταση της εν  λόγω εταιρείας, αναρτήθηκε, με διαπιστωτική πράξη του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στην ιστοσελίδα του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ) που είναι αρμόδιος για τέτοιου είδους θέματα.

Η ξαφνική αυτή «εισβολή», και μάλιστα σε μια χρονική στιγμή πολύ οριακή για το μέλλον των πνευματικών δικαιωμάτων, άρα και δεκάδων χιλιάδων οικογενειών, δημιούργησε μεγάλη σύγχυση στους άμεσα ενδιαφερόμενους οι οποίοι, εδώ και δύο ολόκληρα χρόνια από την αποκάλυψη δηλαδή του οικονομικού σκανδάλου της ΑΕΠΙ και την αναστολή της λειτουργίας της, παραμένουν έωλοι οικονομικά με κάποιους από αυτούς να αδυνατούν πλέον να εξασφαλίσουν ακόμα και τα προς το ζην.

Δεδομένου ότι η διοίκηση της αμαρτωλής ΑΕΠΙ, τα μέλη της οποίας διώκονται για επτά κακουργήματα, καταχράστηκε επί σειρά ετών τα χρήματά τους, τούς ωθεί, εύλογα, στο να είναι καχύποπτοι και αρνητικοί απέναντι στο ενδεχόμενο να επιστρέψει η διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων, και πάλι, σε ιδιωτικά χέρια. Θα πρέπει εδώ να υπογραμμιστεί πως σε όλες τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες η δουλειά αυτή γίνεται από μη κερδοσκοπικούς Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης των ίδιων των δημιουργών!

Βεβαίως, σύμφωνα με την ισχύουσα στη χώρα μας νομοθεσία, ένας διώτης έχει δικαίωμα να υποβάλει στον ΟΠΙ αίτημα σύστασης ΑΟΔ υπό την προϋπόθεση ότι εκπροσωπεί τουλάχιστον τρεις δημιουργούς. Στην συνέχεια το αίτημα παραπέμπεται στον υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού απ' όπου και δίνεται η τελική έγκριση.

Αντιδράσεις

Η απρόσμενη αυτή εξέλιξη έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στους κόλπους των δημιουργών η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων τάσσεται υπέρ της λειτουργίας ενός δικού του, καθαρού, αυτοδιαχειριζόμενου οργανισμού ο οποίος θα εξασφαλίζει την διαφάνεια στην οικονομική διαχείριση και θα προφυλάσσει τα δικαιώματα τόσο των δημιουργών όσο και των χρηστών.Παράλληλα, εκτοξεύονται αλληλοκατηγορίες σχετικά με το ποιος ευθύνεται για το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η κατάσταση.

Κάποιοι δηλώνουν απογοητευμένοι εκ του αποτελέσματος από τους ανθρώπους του ΣΥΡΙΖΑ,κυρίως κατά την περίοδο που ακολούθησε τις εκλογές. Ένας από αυτούς είναι και ο συνθέτης Παναγιώτης Καλαντζόπουλος ο οποίος δήλωσε με νόημα στο protothema.gr:

«Δυστυχώς, αποδείχτηκε ότι άνθρωποι- κλειδιά του Σύριζα, τους οποίους εμπιστευτήκαμε, ή δεν ήθελαν ή δεν ήξεραν πώς να φέρουν μία οριστική λύση, δηλαδή τον έναν Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης όπως ισχύει σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Πώς είναι δυνατόν η πρώην διαχειρίστρια της ΕΥΕΔ ,το πρόσωπο που ανέλαβε να πραγματοποιήσει την μετάβασή μας στον νέο οργανισμό, να παραιτείται από Παρασκευή σε Δευτέρα παραμονές εορτών και να αφήνει χιλιάδες οικογένειες να να κάνουν μαύρες γιορτές απλήρωτοι; Τι σόι αριστερά είναι αυτή; Γιατί λέγεται "κρατική επιχορήγηση" όταν μένει ανέπαφη μετά από δύο χρόνια στο ταμείο; Φαίνεται πως επειδή οι χρήστες είναι πολλοί περισσότεροι από εμάς τους δημιουργούς αποφάσισαν πως δεν συμφέρει να μάς στηρίξουν γιατί θα χάσουν ψηφοφόρους» καταγγέλλει ο συνθέτης και προσθέτει: «Από την άλλη η μυστικοπαθής δεξιά, που επικαλείται την Ευρώπη όποτε την συμφέρει, γιατί δεν κοιτάει τι γίνεται στην Ευρώπη και μπλοκάρει τους πάντες για να εξυπηρετήσει ποιους; Μία ανέφικτη επένδυση; Αφού χωρίς το ξένο ρεπερτόριο από τη μία και με δύο πόλους από την άλλη χαντακώνει και τον φίλο της επενδυτή. Αν δεν υπάρξει ένας ΟΣΔ χθες όλα τα άλλα θα είναι λεφτά πεταμένα σε μιά μαύρη τρύπα και πολύς θυμός».

Για τον Παναγιώτη Καλατζόπουλο η μόνη βιώσιμη λύση για τα πνευματικά δικαιώματα, τη δεδομένη στιγμή, είναι η συσπείρωση των δημιουργών κάτω από την ίδια στέγη, δηλαδή η συγχώνευση της προσωρινής ΕΥΕΔ με την Αυτοδιαχείριση, τον οργανισμό που λειτουργούσε επί χρόνια στη σκιά της ΑΕΠΙ: «Δεν έχουμε δικαίωμα να αποτύχουμε. Μόνο εάν δημιουργήσουμε ένα ενιαίο μέτωπο θα υπάρξει οριστική λύση στην διαχείριση του πνευματικού δικαιώματος στη χώρα μας».

Έκκληση Ξαρχάκου για ενότητα

Ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο οποίος εδώ και χρόνια πρωτοστατεί στους αγώνες των Ελλήνων δημιουργών, απέστειλε, σε όλα τα σωματεία επιστολή, με την οποία ζητά να ενωθούν όλοι υπέρ ενός κοινού σκοπού, την δημιουργία, δηλαδή, του δικού του αυτοδιαχειριζόμενου Οργανισμού. Παράλληλα αποδίδει την μέχρι στιγμής αναποτελεσματικότητα σε ιδιοτελή συμφέροντα, οικονομικά και πολιτικά:

«Έχουν περάσει 18 μήνες από την κατάρρευση της ΑΕΠΙ. Μια κατάρρευση που ήρθε με την αποκάλυψη των οικονομικών σκανδάλων, της υπεξαίρεσης των χρημάτων των δημιουργών και των αρνητικών οικονομικών μεγεθών που οδήγησαν την ΑΕΠΙ στην πτώχευση. Κι ενώ ήρθε επιτέλους η ώρα για να αποκτήσουμε οι δημιουργοί έναν δικό μας μη κερδοσκοπικό οργανισμό στα πρότυπα του υπόλοιπου κόσμου, αποδείχθηκε ότι είμαστε κατώτεροι των περιστάσεων. Επικράτησε η διχόνοια που πυροδοτήθηκε από την ανασφάλεια, τον φόβο, τα ιδιοτελή συμφέροντα και την ημιμάθεια. Η Πολιτεία προσπάθησε να στηρίξει τους δημιουργούς δημιουργώντας την κρατική ΕΥΕΔ, χωρίς όμως να επιτευχθεί η σύμπνοια των δημιουργών και χωρίς να διασφαλισθεί η συνέχεια της λειτουργίας του μηχανισμού της ΑΕΠΙ» αναφέρει ο γνωστός συνθέτης και συμπληρώνει με νόημα»:

«Αντί να κοιτάξουμε όλοι μαζί πως θα μεγαλώσει και εισπραχθεί η πίτα των δικαιωμάτων, διάφορες ομάδες αγωνίζονται αποκλειστικά για να διασφαλίσουν από τώρα το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας σε βάρος των συναδέλφων τους και εν τω μεταξύ η πίτα όλο και μικραίνει και η μεγάλη πλειοψηφία των δημιουργών λιμοκτονεί. Αντί να κοιτάξουμε όλοι μαζί από κοινού να συμφωνήσουμε σε κανόνες και σε θεσμικό πλαίσιο που θα εγγυώνται μια δίκαιη εκπροσώπηση και διανομή για όλους (όπως το κάνουν οι δημιουργοί σε όλες τις άλλες χώρες) εμείς είμαστε πιο έξυπνοι και κάθε ομάδα φτιάχνει τους δικούς της κανόνες, το δικό της μηχανισμό και καλλιεργεί το δικό της ‘εγώ’.Έχουμε χαθεί σε εμπάθειες και εγωισμούς και κατασκευάζουμε διαρκώς εχθρούς και συνωμοσίες. Είναι ντροπή αυτό που συμβαίνει και εντελώς ανήθικο».

Και καταλήγει καλώντας όλους τους εμπλεκόμενους να αναλάβουν τις ευθύνες τους που σημαίνει «να συνεργασθούν από κοινού για τη δημιουργία Ενιαίου Οργανισμού παραμερίζοντας τις όποιες προσωπικές πικρίες, ανασφάλειες, εγωισμούς και επιδιώξεις ενώ ζητά και τη στήριξη της Πολιτείας στο εγχείρημα.

Η στάση του ΥΠΠΟΑ

Αυτό που περιμένει η «ΕΔΕΜ», ο νέος οργανισμός των δημιουργών, είναι η χορήγηση άδειας λειτουργίας από το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η υπουργός, κ. Λίνα Μενδώνη, έχει θέσει ως όρο για την χορήγηση της άδειας την κατάθεση business plan από το οποίο να αποδεικνύεται πως ο νέος Οργανισμός πληροί όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις, άρα είναι κατάλληλος να αναλάβει την διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων.Κάποιοι δημιουργοί, ωστόσο, μεταφράζουν αυτή την προϋπόθεση ως ολιγωρία από πλευράς ΥΠΠΟΑ και υπενθυμίζουν στην υπουργό την δέσμευση που είχαν λάβει προεκλογικά, από τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, πως θα στηρίξει τις προσπάθειές τους.

Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη αντίδραση από πλευράς ΥΠΠΟΑ σχετικά με την σύσταση της νέας ΑΟΔ.

Η ανακοίνωση της «Αυτοδιαχείρισης»

Η Αυτοδιαχείριση καλεί δημόσια όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, να ενωθούν σε έναν Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης, αυτοδιαχειριζόμενο, μη κερδοσκοπικό και ελεγχόμενο από τα ίδια του τα μέλη, ο οποίος δεν θα χρειάζεται για τη λειτουργία του κρατικές επιχορηγήσεις.

«Η Ελληνική αγορά δεν αντέχει δύο ή περισσότερους φορείς είσπραξης πνευματικών δικαιωμάτων μουσικής. Ο κατακερματισμός της αγοράς έχει ήδη συρρικνώσει σημαντικά τα έσοδα τωνδημιουργών» αναφέρεται χαρακτηριστικά στη σχετική ανακοίνωση ενώ τονίζεται πως «Η Αυτοδιαχείριση είναι ανοικτή σε κάθε είδους συζήτηση με ΟΛΕΣ τις πλευρές, προκειμένου να γίνουν αμοιβαίες συνεννοήσεις για την επόμενη μέρα και τον τρόπο της ένωσης όλων των δημιουργών και εκδοτών μουσικής, Ελλήνων και ξένων, κάτω από την ίδια στέγη.

Η Αυτοδιαχείριση έχει ήδη απευθύνει πρόσκληση προς όλα τα σχήματα που εκπροσωπούν δημιουργούς (ΑΣΜΑ 450+, ΜΕΤΡΟΝ, ΣΩΜΣΕ, ΥΠΕΡΒΑΣΗ, ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΚΔΟΤΩΝ, ΕΥΕΔ, ΕΔΕΜ) προκειμένου να καθίσουμε όλοι στο ίδιο τραπέζι και να χαράξουμε από κοινού την επόμενη μέρα.

Κινητοποιήσεις από το «Άσμα 450+»

Μεγάλη κινητοποίηση με στόχο το μπλοκάρισμα της οποιαδήποτε ιδιωτικής εισβολής στον χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων προαναγγέλει, με σημερινή ανακοίνωσή του το σωματείο Άσμα 450+:

«Με μιαν ολόκληρη Ευρώπη που λειτουργούν μόνο Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ) αυτοδιαχειριζόμενοι, εμείς ξαναοδηγούμαστε στην επικίνδυνη λύση της Ανώνυμης Εταιρείας, εξαρτημένοι από έναν επιχειρηματία μέσα σε περιβάλλον ανταγωνισμού. Δεδομένου ότι η χώρα δεν θα έχει ΟΣΔ επίσημο και μονοπωλιακό, οποιοσδήποτε -Έλληνας ή ξένος- μπορεί να μπει κι αυτός στην αγορά και οι εισπράξεις μας να μηδενιστούν. Μιλάμε ήδη με τους συναδέλφους μας που εμπιστεύτηκαν την Αυτοδιαχείριση και που μέχρι πρόσφατα αντιμετώπιζαν με επιθετικές νομικές κινήσεις την προσπάθειά μας για νέο ΟΣΔ μέσα από τα αρχεία της ΑΕΠΙ και με βραχυπρόθεσμη κρατική υποστήριξη. Ο Ψυχρός Πόλεμος, όπως πολύ σωστά λέει ο Ξαρχάκος, πρέπει να σταματήσει»  υποστηρίζουν οι δημιουργοί του σωματείου και προσθέτουν:

«Η υπομονή που δείξαμε στην Πολιτεία, επίσης, εξάντλησε το χρονικό της περιθώριο. Ετοιμάζουμε μεγάλη κινητοποίηση. Δεν θα αφήσουμε τους κόπους μας να γίνουν αντικείμενο κομματικής εκδικητικότητας εκ μέρους της ΝΔ, ούτε βεβαίως έναν τυχαίο ΑΟΔ να μπει στην αγορά ανοίγοντας την όρεξη στην πολυδιάσπαση της είσπραξης»