Γιώργος Κοτανίδης: Ένας αυθεντικός και ασυμβίβαστος εραστής της ζωής

“Προσπαθώ να είμαι αυθεντικός και να μη στολίζω τον εαυτό μου με περιττά πράγματα. Ακολουθώ χωρίς συμβιβασμούς αυτό που εγώ πιστεύω ότι είναι καλό και ωραίο...» είχε εξομολογηθεί ο Γιώργος Κοτανίδης, που «έφυγε» σήμερα, σε ηλικία 74 ετών,  σε μία από τις δεκάδες ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις του. Και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως μέσα σε αυτές τις λίγες λέξεις σκιαγραφείται, και μάλιστα με απόλυτη σχεδόν ακρίβεια, η ξεχωριστή και σπάνια – ειδικά για την εποχή εποχή μας - προσωπική αλλά και η καλλιτεχνική φυσιογνωμία του. Γιατί αυτό ακριβώς υπήρξε στη ζωή αλλά και στην τέχνη του: αυθεντικός, ασυμβίβαστος και προσηλωμένος στα πιστεύω του!

Τα χαρακτηριστικά αυτά, βεβαίως συνηγόρησαν υπέρ της δημιουργίας αξιόλογων καλλιτεχνικών έργων μεταξύ των οποίων και η υπέροχη παράσταση «QED ή Τι απέδειξε ο κύριος Φάινμαν» του Πίτερ Παρνέλ, που ανέβασε στις αρχές του 2000 με τον θίασο «Σαλτιμπάγκοι» που ο ίδιος δημιούργησε. Πολλοί θεωρούν την ερμηνεία του σ' αυτόν τον ρόλο ως την καλύτερη της καριέρας του. Το γεγονός, πάντως, ότι αυτή η παράσταση είχε πολύ μεγάλη ανταπόκριση στον κόσμο, και ιδιαιτέρως στο κοινό της επαρχίας ,αποτέλεσε για εκείνον μια εξαιρετικά ευχάριστη έκπληξη: «Ένας από τους ρόλους μου ήταν ο Φάιμαν, ο Νομπελίστας της κβαντικής φυσικής, στο έργο “Τι απέδειξε ο κύριος Φάιμαν”. Όταν το πήγα στην επαρχία πήγε πάρα πολύ καλά, και ερχόντουσαν άνθρωποι και μου έλεγαν “σας θυμόμαστε από τις παραστάσεις του Ελεύθερου Θεάτρου”. Για μένα η τέχνη έχει σημασία να μου μιλάει, να έχει έναν κόκκο αλήθειας. Είτε μπρεχτικό θέατρο, είτε αστικό δράμα, είτε φαρσοκωμωδία, είτε μπουλβάρ, να έχει ένα κουκούτσι αληθείας» είχε δηλώσει με νόημα ο ίδιος.

Από τις πλέον ενδιαφέρουσες και πολυσυζητημένες συνάμα θεατρικές δουλειές του, ωστόσο, ήταν και η «Ομπίντα», ένα βαθιά πολιτικό έργο, με την υπογραφή του Κοτανίδη τόσο στο θεατρικό κείμενο όσο και στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Στο έργο αυτό ανάπλαθε τις τελευταίες ώρες του Νίκου Ζαχαριάδη όταν, από τη Σιβηρία και μπροστά στην επικείμενη αυτοκτονία του, στέλνει στους συντρόφους του «Μήνυμα από την άλλη μεριά». Αναπολώντας τις σημαντικές στιγμές της πολυτάραχης ζωής του, προσπαθούσε να εξηγήσει τη δεκαεφτάχρονη εξορία του στη Σιβηρία από τη σοβιετική ηγεσία αλλά και το ίδιο του το κόμμα, να δει τα λάθη του και τα αδιέξοδα που οδήγησαν εν τέλει στην αυτοκτονία. Για τη συγγραφή του έργου, μάλιστα, διεξήγαγε μια πολύ μεγάλη έρευνα και ταξίδεψε μέχρι το Σουργκούτ της Σιβηρίας, τόπο εξορίας του ήρωα. Στηρίχθηκε στο «Μήνυμα από την άλλη μεριά» και σε δεκάδες άλλα κείμενα του Νίκου Ζαχαριάδη, σε ιστορικά ντοκουμέντα και σε αφηγήσεις του γιου του Ζαχαριάδη, Σήφη.

«Γιατί ανέβασες ένα έργο για τον Νίκο Ζαχαριάδη;» ήταν το μόνιμο ερώτημα που δεχόταν, κατά την χρονική περίοδο 2016 – 2018 που το παρουσίαζε στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης αλλά και στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας. «Γιατί ο Νίκος Ζαχαριάδης είναι η σημαντικότερη προσωπικότητα που ανέδειξε το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα στον ένα αιώνα που υπάρχει» απαντούσε ο ίδιος με απόλυτο τρόπο.

Άλλωστε είχε φροντίσει, από τα πρώτα του κιόλας καλλιτεχνικά βήματα, να ξεκαθαρίσει τις πολιτικές του πεποιθήσεις: «Είμαι καλλιτέχνης αλλά και “πολιτικό ζώο” από μικρός, το κοινωνικό γίγνεσθαι αλλά και η πολιτική με απασχολούσαν πάντα» δήλωνε κοφτά αρνούμενος να κάνει οποιαδήποτε «έκπτωση» στα πιστεύω του προκειμένου να γίνει αρεστός σε μεγαλύτερη μερίδα κοινού. Κι αυτή ήταν μια συνειδητή επιλογή στην οποία παρέμεινε πιστός μέχρι το τέλος του, πανέτοιμος, βεβαίως, να πληρώσει το τίμημα: «Έχω περάσει πολύ δύσκολα, αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στις επιλογές μου» παραδεχόταν με πρωτοφανή αίσθηση αυτογνωσίας.

Εξίσου σταθερή και αδιαπραγμάτευτη, όμως  υπήρξε και η σχέση του με την Αριστερά την οποία ουδέποτε προσπάθησε να εξαργυρώσει με οποιονδήποτε τρόπο: «Εγώ παραμένω αριστερός χωρίς να είμαι ενταγμένος σε κανένα κόμμα. Είναι για μένα θέμα συνείδησης. Μεγάλωσα μέσα σε εκκλησίες. Αυτό ήταν η Ελλάδα και πίστεψα στη χριστιανική διδασκαλία. Αργότερα το σύστημα των αγίων το αντικατέστησα με τους επαναστάτες. Ο Τρότσκι ήταν ο Αγ. Γεώργιος. Είμαι αριστερός με την έννοια ότι είμαι υπέρ των πολλών και των αδυνάτων. Σήμερα κανένα κόμμα που λέει ότι είναι αριστερό δεν είναι. Υπάρχουν τα funds στη θέση των εργοστασιαρχών και τα golden boys» δήλωνε με νόημα.

Ο Γιώργος Κοτανίδης υπήρξε ένας ισόβιος εραστής της ζωής και της τέχνης. Φρόντιζε να παραμένει ενεργός, να ασχολείται διαρκώς με νέα πράγματα, να σκηνοθετεί, να παίζει, να γράφει, να στοχάζεται. Κι ήταν αυτή η διαρκής εγρήγορση που τον έκανε να φαίνεται πάντα τόσο ζωντανός, ευδιάθετος και διαθέσιμος να αντιμετωπίσει κάθε νέα πρόκληση. Άλλωστε, το είχε εξομολογηθεί κι ο ίδιος πως η αγάπη του για τη ζωή λειτουργούσε ως αστείρευτη κινητήριος δύναμη. Μια στάση ζωής που εκφράζεται με ιδανικό τρόπο στη φράση από την “Ιφιγένεια εν Αυλίδι” που τόσο αγαπούσε: «Να ξυπνήσω και να δω του Ήλιου το φως»…