Τιμητική πολιτογράφηση του μεγάλου φωτογράφου Robert McCabe ως Έλληνα πολίτη

«Αποτελεί τεράστια τιμή το να γίνω πολίτης της Ελλάδας. Δεν μπορώ να σκεφτώ οτιδήποτε άλλο που θα μπορούσε να μου προσφέρει μεγαλύτερη ευχαρίστηση.   

Τώρα η γλώσσα του Οδυσσέα είναι η γλώσσα μου. Και το όμορφο Αιγαίο Πέλαγος με τα μαγευτικά του νησιά και τη μοναδική του ιστορία είναι τώρα η θάλασσά μου.

Όταν η μέλλουσα πεθερά μου δεν άφησε μια δήθεν μάντισσα να μπει στο σπίτι της κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, εκείνη ξεφώνισε μία τρομακτική κατάρα.

Η κόρη σου θα παντρευτεί έναν ξένο, είπε. Έκανε λάθος».

Αυτή την όμορφη δήλωση έκανε ο συμπατριώτης μας πλέον μεγάλος φωτογράφος Robert McCabe.

Η τιμητική του πολιτογράφηση έγινε ως αναγνώριση των εξαιρετικών υπηρεσιών του προς την Ελλάδα και τις Ελληνοαμερικανικές σχέσεις και ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες μετά την έκδοση του αντίστοιχου Προεδρικού Διατάγματος και την ορκωμοσία του.

Καθοριστική συμβολή στην έγκαιρη ολοκλήρωση της διαδικασίας είχε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης που έδειξε εξαρχής ενδιαφέρον για την ταχεία ολοκλήρωση της υπόθεσης, την εξέλιξη της οποίας παρακολουθούσε συστηματικά ο Υφυπουργός Εσωτερικών κ. Θεόδωρος Λιβάνιος.

Η τελετή της ορκωμοσίας έγινε ενώπιον του Γενικού Προξένου της Ελλάδας στην Βοστώνη Στράτου Ευθυμίου που είχε κάνει την εισήγηση προ μηνών. Η ορκωμοσία έγινε σε κλίμα συγκίνησης και στο πλευρό του Robert McCabe κατά την διάρκεια της τελετής ήταν η Ελληνίδα σύζυγός του Robert Κωνσταντίνα McCabe, καθώς και η οικογένειά του.

Ήταν μία πράξη αναγνώρισης της ελληνικής Πολιτείας σε έναν μεγάλο φιλέλληνα του οποίου το έργο αποτελεί πολιτισμική παρακαταθήκη για την Ελλάδα, καθώς κατέγραψε μοναδικά πρόσωπα, τοπία και μνημεία ενός πρόσφατου παρελθόντος που έφυγε ανεπιστρεπτί.
Στον δρόμο για την Ελλάδα

Ο McCabe επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα το καλοκαίρι του 1954 όντας φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Princeton όπου, σχεδόν προφητικά, αργότερα έγραψε την διπλωματική του διατριβή πάνω στην αγάπη του Λόρδου Βύρωνα για την Ελλάδα. Έτσι ξεκίνησε τόσο το φωτογραφικό του ταξίδι όσο και η δια βίου σχέση του με την χώρα μας, η οποία διανύει πλέον την έβδομη δεκαετία της.

Κατά τη διάρκεια των εκτενών ταξιδιών του σε δυσπρόσιτα σημεία στα νησιά του Αιγαίου καθώς και στο αστικό περιβάλλον στην ενδοχώρα, απαθανάτισε με την οξυδερκή κι ευαίσθητη ματιά του τους ανθρώπους, τα ήθη και έθιμα, τα τοπία, τα μνημεία και την αρχιτεκτονική της εποχής μετατρέποντάς τα σε έργα τέχνης ιδιαίτερης αισθητικής ομορφιάς. Οι εκατοντάδες σπάνιες αυτές λήψεις έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου μέσα από βιβλία, όπως «Ελλάδα: Τα Χρόνια της Αθωότητας [1954-1965]» και «Στο δρόμο για την Ελλάδα», καθώς και μέσα από δεκάδες εκθέσεις εντός και εκτός Ελλάδας προβάλλοντας το ελληνικό κάλλος και την ταυτότητα της μεταπολεμικής περιόδου. Μέσα από τις ασπρόμαυρες φωτοσκιάσεις τους μαρτυρούν έναν τόπο λουσμένο στον ήλιο, σα να βγήκε από την Μαρία Νεφέλη του Οδυσσέα Ελύτη: «Είμαστε το αρνητικό του ονείρου/γι’ αυτό φαινόμαστε μαύροι και άσπροι/ και ζούμε τη φθορά/ πάνω σε μιαν ελάχιστη πραγματικότητα».

Οι ίδιες αυτές φωτογραφίες είχαν όχι μόνο καλλιτεχνικό αλλά και καθοριστικό αντίκτυπο καθώς αξιοποιήθηκαν για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για ζητήματα όπως η διατήρηση και προστασία αρχαιολογικών μνημείων, η προστασία του ελληνικού φυσικού περιβάλλοντος, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την προώθηση της διάσωσης και αναστήλωσης του Καστρομονάστηρου των Στροφάδων στην Ζάκυνθο, το οποίο έπληξε ο σεισμός του 2018.

Πάντα δραστήριο πνεύμα, ο McCabe πρόσφατα επιμελήθηκε ένα βιβλίο με θέμα την Μύκονο («Mykonos: Portrait of a Vanished Era»). Ο επόμενος του στόχος είναι η έκδοση ενός δίδυμου βιβλίου –στην ελληνική και αγγλική γλώσσα- με θέμα την Σαντορίνη. Η έκδοση θα κυκλοφορήσει σύντομα σε Ελλάδα και Αμερική με τίτλο «Santorini: Portrait of a Vanished Era». Τις μοναδικές φωτογραφίες από την Σαντορίνη της δεκαετίες του ’50 και του ’60, όταν ο McCabe και ο αδελφός του ήταν κατά καιρούς οι μόνοι επισκέπτες στο νησί, θα συνοδεύουν δύο δοκίμια από την δημοσιογράφο Μαργαρίτα Πουρνάρα.

Γενναιόδωρος λάτρης της Ελλάδας, ο Robert McCabe συντέλεσε, επίσης, στην κυριολεκτική μεταμόρφωση του Γενικού Προξενείου της Βοστώνης δωρίζοντας 35 σπάνιες φωτογραφίες αρχαιολογικών χώρων και τοπίων. Οι φωτογραφίες αποτελούν πλέον τη μόνιμη έκθεση του Robert McCabe στο Γενικό Προξενείο, η οποία εγκαινιάστηκε τον Μάιο του 2018 παρουσία του πρώην Αμερικανού Πρέσβη στην Ελλάδα Nicholas Burns και του Γενικού Προξένου κ. Στράτου Ευθυμίου που επιμελήθηκε της έκθεσης και είχε ζητήσει από τον Robert McCabe φωτογραφίες του για τους χώρους του Γενικού Προξενείου. Ανάμεσα στις ασπρόμαυρες λήψεις, ξεχωρίζει και μία εκπληκτική έγχρωμη φωτογραφία της Ακρόπολης στον πρώτο όροφο του Προξενείου, η οποία τραβήχτηκε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2016, λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα, κατά την διάρκεια της καθιερωμένης βόλτας του με την σύζυγό του στην Πνύκα.

Παράλληλα με το φωτογραφικό του έργο, ο McCabe δείχνει επανειλημμένα την πηγαία αγάπη του για την Ελλάδα. Με δωρεές σε ιδρύματα όπως το κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Princeton και την συνεχή υποστήριξή του, επί σειρά δεκαετιών σε εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς οργανισμούς όπως το Αμερικανικό Κολλέγιο Αθηνών, η Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη έχει συμβάλει στην ενίσχυση των Ελληνοαμερικανικών εκπαιδευτικών και πολιτιστικών σχέσεων και στην διεθνή θετική προβολή της Ελλάδας.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες η οικογένειά του αγόρασε και αναστήλωσε στην ιστορική συνοικία Beacon Hill της Βοστώνης το κτήριο όπου στεγαζόταν η οικία του μεγάλου Αμερικανού φιλέλληνα Samuel Gridley Howe, ο οποίος μετά την αποφοίτησή του από τα Πανεπιστήμια Brown και Harvard, αγωνίστηκε στο πλευρό των Επαναστατημένων Ελλήνων, προσφέροντας ιατρικές και άλλες σημαντικές υπηρεσίες στην υπόθεση της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Την φιλελληνική οικία McCabe στη Βοστώνη κοσμεί ένα πορτρέτο του Samuel Gridley Howe με την παραδοσιακή ελληνική φορεσιά, αντίγραφο του πρωτότυπου που βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο Brown στο Rhode Island.

Η Ελλάδα ευτυχώς πρόλαβε και είπε εγκαίρως ένα ευχαριστώ σε αυτόν τον μεγάλο φιλέλληνα για την ανεκτίμητη προσφορά του και τις εξαιρετικές του υπηρεσίες στην προώθηση του ελληνικού πολιτισμού.