Από την Αθήνα, είδα την αληθινή εικόνα της Ευρώπης” λέει Γερμανός καλλιτέχνης

Έχουμε γράψει σε αυτό εδώ το site πολλές φορές για την ανυπαρξία  του κράτους σε σχέση με την  σύγχρονη τέχνη. Βοηθούνται μόνο οι υμέτεροι και οι κολλητοί, χωρίς να εξετάζεται ποτέ το βιογραφικό τους. Ευτυχώς όμως η Ελλάδα έχει πολλούς καλούς νέους Έλληνες καλλιτέχνες, που κάνουν διεθνή βήματα. Οι Γιάννης Βαρελάς, Αλέξανδρος Τζάνης, Διονύσης Καβαλιεράτος είναι τρία από αυτά τα ονόματα.

Και εδώ κάπου βρίσκουμε τον Tjorg Douglas Beer, στο Βερολίνο, να γνωρίζει τους Έλληνες καλλιτέχνες, την δουλειά τους και να έρχεται στην Ελλάδα... καταρχήν για διακοπές.

Ο καλλιτέχνης έχει κάνει πολλές εκθέσεις στο παρελθόν στο κέντρο του Βερολίνου, πολύ ενδιαφέρουσες ιδέες με ομάδες διεθνών και Γερμανών καλλιτεχνών. Πρωτίστως γιατί τον ενδιέφερε να παρουσιάζει δουλειές με ανθρώπους που έχουν την ίδια άποψη για την τέχνη και τον σκοπό της. Και έτσι ιδρύθηκε η Galerie Utopia, με την πρώτη της μορφή να είναι ένα διαφανές κουτί, με μικρά έργα τέχνης που μπορούσαν να το δουν οι περαστικοί. Η μικροσκοπική αυτή γκαλερί, βρισκόταν απέναντι από την Βουλή στο Βερολίνο και δίπλα στο Κέντρο Δημοσιογραφίας. Στην συνέχεια, δημιουργήθηκε το Forgotten Bar, ένας παλιό bar όπου διοργανώνονταν πολλές εκθέσεις που άλλαζαν σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Κατάφερε να διοργανώσει 200 εκθέσεις μέσα σε δύο χρόνια, ομαδικές και ατομικές παρουσιάσεις καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο.

Τα projects του Beer είχαν μεγάλη απήχηση. Η επιτυχία της Galerie Utopia  και η  ανταπόκριση των ανθρώπων που συμμετάσχουν γέννησαν την ιδέα  να κάνει μια Biennale στην περιοχή Κρόιζμπεργκ του Βερολίνου. Οι εκθέσεις που διοργάνωνε μέσω της Galerie Utopia συνεχίστηκαν με διάφορες συμμετοχές σε Ευρώπη και Αμερική (όπως στην πασίγνωστη Tate Modern). Σήμερα η Galerie Utopia λειτουργεί πια από Αθήνα και Βερολίνο, καθότι ο Beer ζει πλέον ανάμεσα στις δύο πόλεις. 

Πέρσι, ο Τjorg Douglas Beer προσκαλέστηκε από το Palais de Tokyo, το σύγχρονο μουσείο του Παρισιού, να φτιάξει μια σειρά εκθέσεων για το νέο κτίριο του μουσείου που θα εγκιαινιαζόταν τον Σεπτέμβριο του 2012 και θα έκανε το Palais de Tokyo το μεγαλύτερο κέντρο συγχρονης τέχνης στην Ευρώπη.

Την ίδια περίοδο, ο Beer αποφάσισε ότι η Kreuzberg Biennale θα αφιερώσει  το θέμα της στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκε  έτσι το The Greek Pavilion, που παρουσιάστηκε πρώτα στο Open Museum, Hamburger Kunsthalle στο Αμβουργο και μετά στο Palais de Tokyo στο Παρίσι μαζί με ένα άλλο project του Beer με τίτλο The Garden of Eden (όπου και εκεί συμμετείχαν Έλληνες καλλιτέχνες).

To Greek Pavilion, αποτελείται από την έκθεση του Γιάννη Βαρελά με 15 Έλληνες καλλιτέχνες από διαφορετικές γενιές, το Near-Far σε επιμέλεια της Αρτεμις Μπαλτογιάννη όπου παρουσιάστηκε ένα ελληνικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Κρίση», μια παρουσίαση βιβλίων καλλιτεχνών από την δεκαετία του ’60 και του ’70 από τους OMMU, και μια έκθεση με παιδικές ζωγραφιές από εργαστήρια παιδιών από το Μουσείο Κυκλαδικής και το Χαμόγελο του Παιδιού με τίτλο «Κανένα Μέλλον».

Το δεύτερο κομμάτι της έκθεσης που παρουσιάζει ελληνική βυζαντινή τέχνη και σύχγρονα έργα που θα επιμεληθεί η Νάντια Αργυροπούλου έχει μετατεθεί για τον Φεβρουάριο του 2013.

Με λίγα λόγια, η ελληνική τέχνη ταξίδεψε σε πόλεις της Ευρώπης, και οι θεατές έμαθαν περισσότερα για την νέα ελληνική εικαστική σκηνή. Αυτό σημείωσε και ο Γιάννης Βαρελάς, όταν τον συναντήσαμε στο Παρίσι και μας μίλησε για την συνεργασία του με τον Tjorg Douglas Beer.

“Η συνεργασία μας ξεκίνησε πέρσι το καλοκαίρι όταν ο Τjorg μου είπε ότι του ζήτησαν από το Palais de Tokyo να τους κάνει μια έκθεση. Ο Tjorg ήταν στην Αθήνα, είχε κάνει το Forgotten Bar στο Remap 3. Ήθελε να γνωρίσει καλύτερα την ελληνική σκηνή, και εκτός της έκθεσης του The Garden of Eden, ήθελε να φτιάξει μια σειρά προγραμμάτων για το Palais de Tokyo όπου θα περιλαμβάνονται δύο greek pavilions όπου θα δείξουμε ελληνική τέχνη. Έφτιαξα εγώ ένα πρότζεκτ με 15 Έλληνες καλλιτέχνες, όπου το θέμα ήταν η έννοια του Κακού, και πως το κακό μεταφέρετε σε καταστάσεις κρίσης. Ήταν μια έκθεση κυρίως με βίντεο αλλά και κάποια επιτοίχια έργα και παρουσιάστηκε στα μεγάλα εγκαίνια του νέου κτιρίου του Palais de Tokyo τέλη Σεπτέμβρη. Γινόταν χαμός, και όλοι μιλούσαν για την δουλειά των Ελλήνων καλλιτεχνών. Ήταν πολύ ζωντανό, 7,000 άτομα είδαν την έκθεση την πρώτη μέρα. Ειδικά στην Γαλλία, η τέχνη η ελληνική δεν είναι τόσο γνωστή….Με το που τελείωσε η δική μου έκθεση, ξεκίνησαν performances, μετά έγιναν επιμέλειες από άλλους επιμελητές και το πρόγραμμα συνεχίζεται ακόμα.”

O Tjorg Douglas Beer, μας μίλησε πριν λίγες ημέρες στην Αθήνα, για την εμπειρία του, την τέχνη που θέλει να κάνει, αλλά και την Αθήνα ως πόλη, την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Πως βλέπεις την εικαστική σκηνή  στην Αθήνα;

Χμ, δεν ξέρω, είμαι ακόμα ένας παράξενος επισκέπτης στην Αθήνα  και απλώς κοιτάω αυτά που έρχονται μπροστά μου, αν και δεν έχω  εντρυφήσει ακόμα. Γνωρίζω αρκετούς Έλληνες από παλιότερα από το Βερολίνο, οπότε έχω μια ιδέα του τι γίνεται. Μου αρέσει όμως γενικότερα η Αθήνα. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα πόλη, βλέπω την κατάσταση, αλλά και τις προοπτικές που έχει. Υπάρχει η κουλτούρα του να βλέπει κανείς τέχνη -και σε κάποια τμήματα της κοινωνίας και του να συλλέγει κανείς τέχνη. Υπάρχουν ενδιαφέρουσες γκαλερί, ιδρύματα που κάνουν δουλειά και στο εξωτερικό για νέους καλλιτέχνες. Από γκαλερί η Bernier, η Κορωναίου, οι Breeder αλλά και το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ. Πρέπει να σκεφτόμαστε ότι ο κόσμος της τέχνης είναι μια παγκόσμια κοινότητα και επικρατούν οι πιο δυνατές γκαλερί που συνήθως ανήκουν σε πρωτεύουσες της Ευρώπης, και η Αθήνα έχει μια παρουσία.

Έχεις κάνει πολλά συλλογικά projects?

Γενικά ξεκίνησα αυτές τις συλλογικές παρουσιάσεις γιατί πάντα ήθελα να βρω ανθρώπους που να μοιράζονται τους ίδιους λόγους που κάνουν αυτό που κάνω και εγώ. Νιώθω καμιά φορά ότι ο κόσμος της τέχνης δεν εστιάζει στο έργο αλλά στα γύρω-γύρω και αυτό ήθελα να το αλλάξω. Συνειδητοποιείς ότι δουλεύεις στον κόσμο της τέχνης που είναι μια μεγάλη μπίζνα. Και αυτό οκ -αν εξαιρέσουμε πολλές φορές τις εξωφρενικές τιμές. Αλλά πολλές φορές γίνεται το έργο τόσο “προϊόν” που αυτό ήθελα να το κοντρολάρω τουλάχιστον για τα δικά μου έργα και για τα projects που κάνω. Όταν ξεκινήσαμε με το Forgotten Bar και με την Galerie Utopia, ερχόταν συνεχώς κόσμος απλά για να δει την δουλειά των φίλων του και έκανε focus στην δουλειά όχι στο κόστος των έργων.

Το οποίο έφερες και εδώ στην Αθήνα το 2011 στο Remap 3.

 Ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία  το να την στήσω στην Αθήνα  αυτή την έκθεση. Η Αθήνα είναι  όμορφη. Ήρθα για να συναντήσω φίλους και μου άρεσε που ξέφυγα από το Βερολίνο. Είναι μεγάλη πόλη η Αθήνα, και  το διαφορετικό είναι ότι εδώ  είναι όλα στο κέντρο, σε αντίθεση με το Βερολίνο που όλα είναι πιο διάσπαρτα σε διάφορες γειτονιές. Μου αρέσει αυτό το patchwork, το οργανικό που έχουν τα  κτίρια της πόλης και ας έχουν χαθεί τα νεοκλασικά και υπάρχουν πολυκατοικίες από το 60 και το 80. Δεν το θεωρώ άσχημο. Ναι και η έκθεση, ήταν μια πολύ καλή εμπειρία. Βρέθηκα ξαφνικά όμως σε ένα καθεστώς διαφορετικό, που η ατμόσφαιρα είναι πιο τεταμένη, όλα ελέγχονται περισσότερο. Έβλεπα συνεχώς αστυνομικούς να κάνουν βόλτες πάνω στις μοτοσικλέτες τους, αυτό μου έκανε εντύπωση. Στο ιστορικό κέντρο ένιωθα ότι είμαι εκτός Ευρώπης κάποιες στιγμές.

Πως αποφάσισες να αφιερώσεις την φετινή Μπιενάλε σε ένα “Greek Pavilion”;

Έχουμε μια ευκαιρία μέσω της τέχνης να δείξουμε κάτι που αφορά την Ελλάδα. Περισσότερο το εξελίξαμε μαζί με τον Γιάννη Βαρελά, και μετά βρέθηκαν και άλλοι άνθρωποι, η Άρτεμις Μπαλτογιάννη, οι ΟΜΜU που πρότειναν πράγματα. Οι πολιτικοί προσπαθούν να «ηρεμήσουν» τις αγορές, που μόνος στόχος τους είναι να αυξήσουν τα κέρδη. Σαν να είναι η οικονομία ένας άνθρωπος που χρειάζεται ψυχοθεραπεία. Η ανικανότητα των πολιτικών να κοντρολάρουν μια άρρωστη παγκόσμια οικονομία, δημιούργησε αυτή την κατάσταση στην Ευρώπη, και ειδικά τον Νότο, μια συνεχής κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Και φυσικά αυτή η ανασφάλεια που νιώθουμε καθημερινά έχει οδηγήσει σε μια επιδείνωση σε πολιτικό, κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο. Ο εθνικισμός και ο εξτρεμισμός αυξάνονται σε κρίσιμα ανησυχητικά επίπεδα.

Γενικώς με ενδιαφέρει αυτό που με περιτριγυρίζει. Και η Αθήνα με επηρέασε αρκετά σαν περιβάλλον. Αυτή η πραγματικότητα, μετατράπηκε σε αυτό που κάνω. Και αν έμενα μόνο στην Γερμανία, πολλά από αυτά που φτιάχνω και διοργανώνω και με εμπνέουν πιθανώς να μην γινόταν ποτέ. Για παράδειγμα, κάποια από τα γλυπτά μου μοιάζουν με αυτούς τους μετανάστες που πουλάν χαρτομάντιλα στις γωνίες. Μου έκανε καλό να πηγαινοέρχομαι, να ακούω γερμανικά νέα και μετά ελληνικά και να βλέπω πως τα παρουσιάζει ο καθένας. Η ιδέα του Greek Pavilion, διαμορφώθηκε σε συνεργασία με ΄Έλληνες καλλιτέχνες, επιμελητές και άλλους. Είναι μια σειρά εκθέσεων, που παρουσιάζει μια προοπτική μέσα από την ελληνική πραγματικότητα κάτω από την επιρροή της Ευρωπαϊκής κρίσης. Αυτό που θέλαμε να δείξουμε με το Greek Pavilion ήταν η σοβαρή κατάσταση στην Ελλάδα, και να δείξουμε μια εσωτερική ματιά στους ανθρώπους του εξωτερικού.

Εν τέλει, κοιτώντας την Ευρώπη από το κάτω μέρος του χάρτη, έχω πια την πραγματική εικόνα της.

Περισσότερες πληροφορίες στα

http://galerie-utopia.com

http://berlin-kreuzberg-biennale.org

www.palaisdetokyo.com

THE GARDEN OF EDEN presented by Tjorg Douglas Beer
Evgeny Antufiev, Davide Balula, Ronja Beer, Tjorg Douglas Beer, Matthias Bitzer, John Bock, Samuel Boutruche / Kolkoz, Björn Dahlem, Erró, Cecile B. Evans, Lionel Estève, Rainer Ganahl, Andreas Golder, John Kørner, Terence Koh, Alicja Kwade, April Lamm, Gregor Hildebrandt, Christian Jankowski, Constantin Luser, Isa Melsheimer, Olaf Metzel, Benjamin Moreau, Yoko Ono, Raymond Pettibon, Daniel Richter, Henning Rogge, Tom Sachs, Thomas Scheibitz, Thomas Schütte, Andreas Slominski, Franz Stauffenberg, Stas Volyazlovsky, Erwin Wurm, Costa Vece, Γιάννης Βαρελάς, Διονύσης Καβαλιεράτος, Αλέξανδρος Τζάνης και άλλοι…

BERLIN KREUZBERG BIENNALE THE GREEK PAVILION  -projects

KANENAMELLON
Ζωγραφιές παιδιών με εργαστήρια από τα Χαμόγελο του Παιδιού, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

NEAR-FAR επιμέλεια Αρτεμης Μπαλτογιάννη

Ευάγγελος Καιμάκης, Πάνος Τσαγκάρης, Νικος Κατσαούνης/Μαρία Πασχαλίδου

 
EVIL επιμέλεια Γιάννης Βαρελάς

Λουκία Αλαβάνου, Αντονάκης Χριστοδούλου, Αγγελος Φρέντζος, Vassilis H, ILIOS, Μιχαήλ Καρίκης, Βασίλης Καρούκ, Άννα Λάσκαρη, Σήφης Λυκάκης, Παναγιώτης Λουκάς, Μάκις Μαλαφέκας, Μαργαρίτα Μυρογιάννη, Ραλλού Παναγιώτου, Αλίκη Παναγιωτοπούλου, Μαρία Παπαδημητρίου, Πάνος Παπαδόπουλος, Κώστας Σαχπάζης, Γιάννης Βαρελάς, Poka-Yio.

PRE-PARADISE SORRY NOW από τους OMMU

Μίνως Αργυράκης, Γιάννης Γαίτης, Δημήτρης Κόντος, Παύλος, Μιχάλης Pichler, Γιάννης Τσαρούχης και άλλοι.