«Το Στρες στη ζωή μας», το νέο βιβλίο του ακαδημαϊκού Γεωργίου Χρούσου

Υπάρχει μια σχετικά άγνωστη πανδημία, η οποία ξεκινά νωρίς στη ζωή και φτάνει να πλήττει δύο στους τρεις ανθρώπους 50-60 ετών στις δυτικές κοινωνίες, ενώ ευθύνεται ή επιδεινώνει πληθώρα νοσημάτων, από την παχυσαρκία, τα αυτοάνοσα και μεταβολικά νοσήματα, μέχρι την άνοια, τα καρδιαγγειακά και τον καρκίνο…

Ο λόγος για το στρες, το οποίο συχνά παρουσιάζεται σαν κάτι τετριμμένο, αφηρημένο και γενικευμένο, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα σοβαρό παθολογικό κλινικό σύνδρομο που προκαλεί αμέτρητους θανάτους και μειώνει το προσδόκιμο υγιούς διαβίωσης στις σύγχρονες κοινωνίες. 

Ο άνθρωπος που έχει αφιερώσει την ζωή του στην έρευνα του στρες και έχει προάγει τη διεθνή γνώση με πρωτοποριακές έρευνες και ανακαλύψεις είναι ο διαπρεπής Έλληνας ιατρός, καθηγητής και Ακαδημαϊκός Γεώργιος Χρούσος, ο οποίος συγκαταλέγεται στους 250 περισσότερο επιδραστικούς κλινικούς ερευνητές στον κόσμο και ο οποίος πέραν των εκατοντάδων επιστημονικών συγγραμμάτων, βιβλίων μελετών και ερευνών, μόλις εξέδωσε ένα νέο, εκλαϊκευμένο βιβλίο για το θέμα, με τίτλο «Το Στρες στη ζωή μας». 

Η παρουσίαση του βιβλίου

Το βιβλίο, που παρουσιάστηκε το βράδυ της περασμένης Τρίτης σε εκδήλωση στην Αθήνα, συμπυκνώνει, απλά και εύληπτα για τον καθένα, το μηχανισμό του στρες στον άνθρωπο,  τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει την υγεία μας, τις τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις στον τομέα αυτό, ενώ εξηγεί επίσης, πώς μπορούμε να το αποφύγουμε ή/και να το θεραπεύσουμε. 

Ο Γεώργιος Χρούσος εκλαϊκεύει στο βιβλίο αυτό την επιστημονική γνώση πλέον των 40 χρόνων κλινικής έρευνας στο πεδίο του στρες την οποία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 στις ΗΠΑ και η οποία τον έχει αναδείξει σε πρωτοπόρο διεθνώς στον τομέα. 

Στην εκδήλωση μίλησαν για το βιβλίο ο Ακαδημαϊκός, καθηγητής της Ιατρικής Χαράλαμπος Μουτσόπουλος, η πολιτικός Άννα Διαμαντοπούλου, πρώην επίτροπος και σήμερα υπεύθυνη πολιτικού σχεδιασμού του ΠΑΣΟΚ, η αρχιτέκτονας και συγγραφέας Φένια Τσανάκα, καθώς και ο συγγραφέας. 

Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος - κλασική φιλόλογος Βίκυ Φλέσσα. 

Ο  συγγραφέας στις 180 σελίδες του βιβλίου, που διαβάζονται απνευστί χωρίς να χρειάζεται η παραμικρή ειδική γνώση, εξηγεί ότι οι μηχανισμοί άμυνας με τους οποίους ο εγκέφαλος οπλίστηκε εξελικτικά για να επιβιώσει στο σκληρό φυσικό περιβάλλον, περιλαμβάνουν το σύστημα του στρες, που παράγει ορμόνες οι οποίες βοηθούν τον άνθρωπο να αμυνθεί, να παλέψει, να προβλέψει τον κίνδυνο, να διατηρήσει τα σωματικά υγρά και το λίπος σε περίπτωση έλλειψης κ.λπ. Υπό κανονικές συνθήκες, όταν ο κίνδυνος εκλείψει, το στρες σταματά και ο οργανισμός αποκαθιστά τις όποιες βλάβες. 

Στο σημερινό περιβάλλον, όμως, οι σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης, οδηγούν σε συνεχή παραγωγή στρεσογόνων ορμονών και στο χρόνιο στρες και τη φλεγμονή, το οποίο, όπως γράφει ο συγγραφέας, αποκαλύπτει τις γενετικές και επιγενετικές ευαισθησίες του κάθε ανθρώπου με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται τα λεγόμενα «χρόνια μη μεταδιδόμενα νοσήματα». Για παράδειγμα εάν κάποιος έχει χρόνιο στρες και γενετική προδιάθεση στο άγχος, θα υποφέρει από άγχος, εάν έχει προδιάθεση για κατάθλιψη θα υποφέρει από κατάθλιψη, ή, αντίστοιχα, παχυσαρκία, άνοια, αυτόανοσα νοσήματα κ.ο.κ.. Ταυτόχρονα το χρόνιο στρες μειώνει την ικανότητα άμυνας του οργανισμού απέναντι στον καρκίνο και τις λοιμώξεις, όπως το covid19 και άλλες με αποτέλεσμα να αυξάνει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα. 

Δύο στους τρεις άνθρωποι ηλικίας 50-60 ετών

«Πάνω από τα δύο τρίτα του δυτικού πληθυσμού ηλικίας μεταξύ 50 και 60 ετών πάσχουν από σύνδρομο χρόνιου στρες και φλεγμονής που δημιουργείται από τον τρόπο της σύγχρονης ζωής: χρόνιο ψυχο-κοινωνικο-οικονομικό στρες, κακή διατροφή, ανεπάρκεια ύπνου, καθιστική ζωή και έλλειψη κανονικότητας στην ώρα της εργασίας, των γευμάτων και του ύπνου», γράφει ο συγγραφέας. 

Χαράλαμπος Μουτσόπουλος

Ο καθηγητής Ιατρικής Χαράλαμπος Μουτσόπουλος, μιλώντας για το βιβλίοστην εκδήλωση υπογράμμισε ότι ο συγγραφέας εξηγεί εύκολα, δύσκολους επιστημονικούς όρους, συσχετίζει την επιστήμη με την τεχνολογία αλλά και την πολιτική, ενώ απευθύνεται και στο ευρύ κοινό αλλά και στους ιθύνοντες «μπας και αλλάξουν τα πράγματα στη χώρα μας», όπως χαρακτηριστικά είπε. 

Ο Γεώργιος Χρούσος είναι «κλινικός - ερευνητής»  (clinician scientist) με ευρύτατη παιδεία και σφαιρική αντίληψη της παθογένειας των νόσων, ένα είδος που δυστυχώς βαίνει προς εξαφάνιση, λόγω της αλλαγής των αξιών στην ιατρική, την υπερανάπτυξη της τεχνολογίας, είπε ο κ. Μουτσόπουλος,. 

Επισήμανε επίσης ότι ο συγγραφέας έχει έντονη επιρροή από τους Αρχαίους φιλοσόφους και παρουσιάζει στο βιβλίο του πώς η αρχαιότητα αντιλαμβανόταν την έννοια της ομοιόστασης, στην οποία βασίζεται η επιστήμη του στρες, αλλά και πώς οι Επικούρειοι προσέφεραν στην ουσία την πρώτη ψυχοθεραπεία, με τις πρακτικές που πρέσβευαν για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και την καταπολέμηση των ανυπόστατων φόβων του ανθρώπου. 

Άννα Διαμαντοπούλου

Η Άννα Διαμαντοπούλου, μιλώντας για το βιβλίο, αναφέρθηκε σε προσωπική της εμπειρία, όταν το 2020 προτάθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως υποψήφια για την προεδρία του ΟΟΣΑ και χρειάστηκε να κάνει προεκλογική εκστρατεία εν μέσω κόβιντ πραγματοποιώντας επικοινωνίες και  επαφές με αξιωματούχους σε 38 χώρες μέλη του οργανισμού. 

Ένα βράδυ, ύστερα από μια συνέντευξη με 38 πρέσβεις έπεσα κάτω με απίστευτους πόνους παντού που κράτησαν δύο χρόνια, με κάθε είδους εξετάσεις, αξονικές μαγνητικές κ.λπ., είπε η κυρία Διαμαντοπούλου και περιέγραψε πώς τελικά η διάγνωση ήταν το στρες και πώς πέρασαν όλα, όταν προσάρμοσε τη ζωή της σε κανονικούς ρυθμούς. 

Όπως χαρακτηριστικά γράφει στο βιβλίο ο συγγραφέας, «Υγιεινό περιβάλλον, σωστό διατροφικό μοντέλο, μέτρια άσκηση και καλός ύπνος είναι οι κανόνες που εξασφαλίζουν ευζωία και υγιή μακροζωία». 

Η κυρία Διαμαντοπούλου αναφέρθηκε στην ανάγκη το Εθνικό Σύστημα Υγείας να ασχοληθεί ολιστικά με τα χρόνια μη μεταδιδόμενα νοσήματα τα οποία στις ευρωπαϊκές και ασιατικές χώρες, απορροφούν από 4% έως 19% του ΑΕΠ. 

Ειδική αναφορά έκανε και στα στοιχεία που αναφέρει ο συγγραφέας στο βιβλίο του, σύμφωνα με τα οποία υπάρχει ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ φτώχειας, χρόνιας ψυχικής και σωματικής νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας, καθώς οι οικονομικές και υλικές δυσκολίες επιβαρύνουν πολύ τον οργανισμό με χρόνιο στρες, σε σημείο που τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα εμφανίζουν υπερέκφραση ορισμένων γονιδίων, τα οποία επιβαρύνουν την υγεία και ονομάζονται πλέον ανεπίσημα «γονίδια της φτώχειας».

Η κυρία Διαμαντοπούλου ανέφερε επίσης στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η παιδική φτώχεια ανεβαίνει στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Έχει φτάσει στο 20% κατά μέσο όρο στην Ε.Ε. που σημαίνει ότι ένα στα πέντε παιδιά θα ξεκινήσει από φτώχεια, ενώ το ποσοστό στην Ελλάδα είναι στο 35% και στην Ισπανία στο 38%. 

Φένια Τσανάκα

Η αρχιτέκτονας και συγγραφέας Φένια Τσανάκα, μιλώντας για το βιβλίο του Γεωργίου Χρούσου είπε ότι εκεί εκφράζει το ρόλο του γιατρού, του επιστήμονα, του φιλοσόφου, του ανθρώπου που αγαπάει με πάθος. Χαρακτήρισε μάλιστα τον συγγραφέα επαναστάτη, καθώς προτάσσει ως θεραπεία για σοβαρές ασθένειες ένα νέο τρόπο ζωής, διαφορετικό από τον καταναλωτικό ο οποίος δεν είναι φυσιολογικός για τον άνθρωπο. 

Αναφέρθηκε επίσης στις διαπιστώσεις για το πόσο ωφέλιμες για την ανθρωπινη υγεία είναι απλές παραδοσιακές πρακτικές που χάνονται στη σύγχρονη κοινωνία, όπως η μεσογειακή δίαιτα, που δεν είναι μόνο οι τροφές και τα συστατικά, αλλά και η κοινωνικότητα, το να τρώμε μαζί με άλλους και να συζητάμε. 

Υπογράμμισε επίσης τα ευρήματα ότι το υγιές στρες, μέσα σε όρια που διαφέρουν για κάθε άνθρωπο, είναι καλό γιατί μας ενεργοποιεί, αλλά στην υπερβολή ή στην πλήρη έλλειψη εμφανίζονται τα χρόνια νοσήματα, και επομένως πρέπει να βρούμε το μέτρο. 

Γεώργιος Χρούσος

Ο συγγραφέας, κλείνοντας την εκδήλωση υπογράμμισε ότι το σημαντικότερο από όλα τα μηνύματα είναι η έμφαση που πρέπει να δώσει η Πολιτεία στην διασφάλιση καλών συνθηκών για τα παιδιά από την πρώιμη ηλικία. 

Στην πραγματικότητα, τόνισε ο κ. Χρούσος, η Παιδεία πρέπει να ξεκινάει από τα ζευγάρια πριν κάνουν παιδιά. Είναι τεράστια η ευθύνη. Να μην «φτιάχνουμε» ανθρώπους που θα γίνουν δυστυχείς. 

Όπως εξήγησε ο συγγραφέας, ο εγκέφαλος του ανθρώπου ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των έξι ετών, ενώ εάν δεν ολοκληρωθεί ένας υγιής δεσμός με τη μητέρα, το παιδί δεν θα έχει καλές σχέσεις στη ζωή του. 

Η προσχολική ηλικία είναι σημαντικότερη από την παιδική και την εφηβική, τόνισε ο κ. Χρούσος, αλλά μόνο τα καλά σχολεία έχουν καλούς παιδικούς σταθμούς, ενώ θα πρέπει να υπάρχουν παντού. Και στη συνέχεια να βελτιωθεί ο τρόπος ζωής.

Αυτό είναι το σημαντικότερο από όλα τα μηνύματα, τόνισε ο κ. Χρούσος και υπογράμμισε ότι όλη αυτή η γνώση και η προσπάθεια έχει στόχο να οδηγήσει στην ευδαιμονία των ανθρώπων. 

Όπως μάλιστα ανέφερε, οι έρευνες δείχνουν ότι από τις αρχές του αιώνα, ο δείκτης νοημοσύνης των ανθρώπων (IQ) υποχωρεί, ενώ στην Ελλάδα είναι 90, αντί για 100 που θα έπρεπε να είναι,  λόγω της κατάχρησης της τεχνολογίας από τα παιδιά, επειδή ο εγκέφαλός τους δεν είναι έτοιμος για αυτήν. Η τεχνολογία είναι καλή για τους ενήλικες, αλλά καταστροφική για τα παιδιά.

Ειδήσεις σήμερα:

Νέα Υόρκη: Δολοφόνησαν εν ψυχρώ τον CEO της μεγάλης ασφαλιστικής εταιρείας UnitedHealthcare στο κέντρο του Μανχάταν

Συρία: Ο ηγέτης των τζιχαντιστών εμφανίζεται για πρώτη φορά δημόσια μετά την εισβολή στο Χαλέπι - Δείτε βίντεο

ΕΔΕ για την έκθεση της κόρης του αστυνομικού της Βουλής - Το σχολείο είχε καλέσει τους γονείς για να τους ενημερώσει