32 διηγήματα από τη δυτική μεθόριο, την επαρχία, την Αθήνα και τους «ψυχικούς τόπους»

«Το κουμπί και το φόρεμα» λέγεται το νέο βιβλίο του πεζογράφου Σωτήρη Δημητρίου, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για 32 ετερόκλητα- όπως τα ονομάζει- διηγήματα από τη δυτική μεθόριο, την επαρχία, την Αθήνα και τους «ψυχικούς τόπους».

Σε 174 σελίδες, με βιωματικά και μη στοιχεία, ο συγγραφέας, αναπτύσσει το επιμέρους σε όλον, αφήνοντας άλλα τόσα να υπονοούνται. Ο τίτλος εξηγεί την αναγωγή ενός στοιχείου σε διήγημα: «Όπως δεν υπάρχει στη φύση ευθεία γραμμή ή τέλειος κύκλος, δεν υπάρχει και στην κοινωνία αυτοτελές και ανεξάρτητο διήγημα.

Είναι πάντα μια αυθαίρετη διάκριση του συγγραφέα» σημειώνει στο οπισθόφυλλο. Ιδού, εν περιλείψει, ορισμένα ... «φορέματα»: Η σημαδούρα: Μέχρι τη σημαδούρα έφτασε κολυμπώντας ο 80χρονος που έδειχνε να χαίρεται τη ζωή, παρότι είχε χάσει το γιό του. Και όμως. Κανείς από τους παρατηρητές που απορούσαν για τη ξενοιασιά του, δεν ήξεραν πώς μετά τη σημείο εκείνο άρχιζε να κλαίει τον μικρό του γιο, τον καπετάνιο που πέθανε στο πλοίο όταν μια μοιραία μέρα περνούσε λίγο πέρα από το σημάδι.

Ο διορισμός: Ο επιστάτης του δήμου δεχόταν συνεχώς παρακλήσεις από τον καθαριστή πατέρα να μεσολαβήσει στους «από πάνω» για να προσληφθεί η σεμνή κόρη. Κάποια στιγμή υπέκυψε, παρ’ ότι προηγούνταν οι επιλογές των κομματικών. Η κόρη, πάντως, δεν ενέδωσε στο …τυχαίο άγγιγμα του στον ώμο της με τις τιράντες.

Ως που μια μέρα, το κορίτσι πήγε μόνο του στο γραφειάκι του ρωτώντας τον… «δεν πιστεύω να ενοχλώ».

Θα σε σκοτώσω: Βοηθός σερβιτόρου σ’ ένα μαγαζί τέρμα Ιπποκράτους δεν αντέχει τις συνεχείς, αυταρχικές και απαιτητικές παρατηρήσεις του μάγειρα. Κάποιο βράδυ, μη υπομένοντας τις προσβολές, αποφασίζει να τον σκοτώσει. Φεύγοντας με τα πόδια για το σπίτι του στη Δάφνη, ο μάγειρας με το αυτοκίνητό του τον συναντά στο δρόμο και προθυμοποιείται να τον πάει σπίτι. Στη διαδρομή ο μάγειρας άλλος άνθρωπος. Παρά τις ευγένειες του, του λέει πως θέλει να τον σκοτώσει. Αλλά στην επόμενη στάση, στο φανάρι, επιλέγει να συνεχίσει με τα πόδια με το υποψήφιο θύμα να έχει μείνει μουγγό .

Η βοήθεια της Παναγιάς: Σε όλους τους πελάτες η 60γχρονη αριστοκρατική Συλβάνα, έλεγε “ησυχία, γιατί κοιμάται η κόρη μου». Όμως, κανείς δεν είχε δει αυτό το κορίτσι που κυριαρχούσε στα λόγια της, και που την περιέγραφε ωραιοτάτη και εξαιρετικά ευγενική. Χρόνια μπαινόβγαιναν οι άντρες και όποιος από απορία της έλεγε «που είναι το παιδί», τον έδιωχνε δια παντός. Μια φορά εξομολογήθηκε σε πελάτη ότι το κορίτσι, την παρακάλεσε να μην καπνίζει και η Παναγιά την βοήθησε να το σταματήσει.

Η ομορφιά της απώλειας: Ήταν ένας κλεισμένος στον εαυτό του. Από τότε που ήταν νέος, μέχρι την μέρα που είπε σε όλους πως φεύγει και να μην τον περιμένουν ποτέ. Τότε άφησε στη λύπη ένα κορίτσι της γειτονιάς. Πέρασαν χρόνια, όταν μια μεσήλικη γυναίκα, γυρίζοντας ένα βράδυ στο σπίτι της, άκουσε μια μόνο λέξη: «Άννα». Ήταν αυτός. Ο άλλοτε αμίλητος.

Τηλεγραφικά λογοτεχνήματα. Σαν χρονογραφήματα. Ελλειπτικά γραμμένα. Με απότομο cut. Που σε αφήνουν μετέωρο. Αλλά αυτό είναι η γοητεία της γραφής του πεζογράφου. Το ελλείπον. Ο αιφνιδιασμός του τέλους. Το μυστηριώδες που παραλείπεται. Το αποσιωπούμενο. Όπως συμβαίνει και με το βιογραφικό που παραθέτει: «Ο Σωτήρης Δημητρίου γεννήθηκε το 1955 στη Θεσπρωτία».