Επανεκδίδεται το «Άριελ» της Σύλβια Πλαθ, με την υπογραφή της κόρης της

Με το «Άριελ» η Πλαθ έμοιαζε να ξεκαθαρίζει ποικίλους λογαριασμούς: με την κατάθλιψη και την εγγενή της προδιάθεση για αυτοκτονία, με τον πατέρα της, με τους ανθρώπους του κοντινού της περιβάλλοντος και, πρωτίστως, με τον Τεντ Χιουζ. Ο Χιουζ δυσφορούσε κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου της ζωής της με τον γάμο τους, έχοντας δημιουργήσει δεσμό με μια γυναίκα παραδειγματικής ομορφιάς, την Άσσια Ουέβιλ. Η Ουέβιλ αυτοκτόνησε αργότερα με παρόμοιο τρόπο (χρησιμοποίησε υγραέριο, οδηγώντας στον θάνατο και την κόρη της, το παιδί που είχε αποκτήσει με τον Χιουζ), αλλά δεν θα τη θυμόταν κανένας (είτε είχε αυτοκτονήσει είτε όχι) αν δεν είχε μπλέξει με το τρομερό ποιητικό ζευγάρι. Η Πλαθ έγινε, αντίθετα, φεμινιστικό σύμβολο με τα ποιήματα που έγραψε εναντίον τόσο του πατρός όσο και του ανδρός της ενώ η δημόσια εικόνα του Χιουζ απαξιώθηκε επί σειράν ετών.

Μια καινούργια έκδοση του «Άριελ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι σε μετάφραση Ελένης και Κατερίνας Ηλιοπούλου, επιτρέπει τώρα στο έργο της Πλαθ να ανασάνει με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο. Η νέα έκδοση, την οποία έχει επιμεληθεί η Φρίντα Χιουζ, η 54χρονη σήμερα κόρη της Πλαθ, περιλαμβάνει όλα τα ποιήματα του «Άριελ» (ο Χιουζ είχε φροντίσει να αφαιρέσει όσα νόμιζε πως είχαν πολύ προσωπικό χαρακτήρα, καταβαραθρώνοντας τον ίδιο και τον αδελφό του). Όπως γράφει στον πρόλογό της η επιμελήτρια, το βιβλίο είναι μια ευκαιρία για να διαβάσουμε την Πλαθ τόσο πέραν των προκαταλήψεων που επιβάρυναν τις φεμινιστικές προσεγγίσεις της δουλειάς της όσο και μακριά από την επί δεκαετίες δαιμονοποίηση του Χιουζ. Ναι, ο Χιουζ αφαίρεσε ποιήματα και άλλαξε τη διάταξη των δακτυλογράφων, αλλά δεν μείωσε ούτε κατ’ ελάχιστον την ακτινοβολία του έργου της γυναίκας του. Και ναι, η Πλαθ βιαιοπράγησε με τους στίχους της κατά του συζύγου και του πατέρα της, αλλά δεν εγκλωβίστηκε ποτέ στη στενόχωρη περιοχή του ιδιωτικού.

Όπως παρατηρεί στην ιδιαιτέρως φροντισμένη εισαγωγή της η ποιήτρια Κατερίνα Ηλιοπούλου, ό,τι μας συγκινεί στον λόγο της Πλαθ είναι η απουσία οποιασδήποτε μονομέρειας. Τα πρόσωπα των ποιημάτων της είναι έτοιμα να υποδυθούν τους πλέον απρόσμενους ρόλους ενώ η γκάμα των ποιητικών της καταστάσεων αποδεσμεύει τα πιο διαφορετικά αισθήματα: από μανία, μελαγχολία και απόγνωση μέχρι μιαν ακόρεστη δίψα για ζωή και διακινδύνευση. Κι όλα αυτά με μια γλώσσα που μπορεί να μας μαγέψει και ταυτοχρόνως να μας παραπλανήσει με το κρυπτικό της ιδίωμα και τις υποβλητικές, γοητευτικά ασαφείς και σκοτεινές εικόνες της: εικόνες που προδίδουν μια τέχνη όχι μόνο υψηλού ρίσκου μα και σπάνιας ομορφιάς.