81ο Φεστιβάλ Βενετίας: H Τζολί ως Μαρία Κάλλας, ο Τζόκερ και οι Ελληνες

Μπορεί κανείς να αποδώσει σε πολλούς παράγοντες τον μαγνητισμό που εξακολουθεί να ασκεί και την αίγλη που διατηρεί σχεδόν αλώβητη το Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας, μολονότι μάλιστα είναι το αρχαιότερο στον κόσμο. Η αφιερωμένη στην Εβδομη Τέχνη λαοσύναξη που προστέθηκε στο καλεντάρι των δραστηριοτήτων της Μπιενάλε το 1932, έπειτα από πρωτοβουλία του Τζουζέπε Βόλπι (μπορούμε πάντα να περνάμε στα ψιλά την πληροφορία πως υπήρξε μέλος του ναζιστικού κόμματος της Ιταλίας και επιστήθιος φίλος του Μουσολίνι), δεν συνεχίζει μόνο να προβάλλει ως το ιδανικότερο ελέω ευλογημένης γεωγραφικής τοποθεσίας σκηνικό για το σουλάτσο των σταρ (και τη ματαιοδοξία τους), αλλά και παραμένει ζωντανή, θελκτική για τη βιομηχανία του θεάματος, ενδιαφέρουσα για το κοινό και σε ανοιχτό διάλογο με την κάθε εποχή.

Ειδικά από τη στιγμή που ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Αλμπέρτο Μπάρμπερα είχε τη γενναιοδωρία -και κυρίως την πρόνοια- να βάλει νερό στο κρασί του και να καλοδεχτεί τις on demand πλατφόρμες και τις παραγωγές τους στον θεσμό, την ώρα που οι Γάλλοι στις Κάννες αποτάσσονται μετά βδελυγμίας τα καινά δαιμόνια και εξακολουθούν να φυλάσσουν -κατά τη θεώρησή τους- κινηματογραφικές Θερμοπύλες, η Βενετία ζει μια κοσμογονία που πολλά φεστιβάλ θα αντάλλασσαν ασμένως με τη σκόνη και τη ναφθαλίνη τους.

Την ανταπόκριση του οράματος και την επιτυχία των αποφάσεων του 74χρονου Ιταλού, ο οποίος παρεμπιπτόντως την εβδομάδα που μας πέρασε ανακοίνωσε την αποχώρησή του από το X πνέοντας μένεα κατά του Ελον Μασκ και των ψεκασμένων απόψεών του, προσυπογράφει η πρόσφατη ανανέωση της θητείας του στο γενικό πρόσταγμα του φεστιβάλ για δύο ακόμα χρόνια.

Ελληνική λάμψη

Επιπλέον, αν δούμε το θέμα και πατριωτικά, κάτι στο οποίο είμαστε αναντίρρητα μανούλες, το ιταλικό φεστιβάλ την τελευταία δεκαπενταετία δεν κρύβει την προτίμηση ή έστω το ενδιαφέρον του για τους Ελληνες δημιουργούς και τα πονήματά τους. Μόλις πέρυσι το χιλιοτραγουδισμένο «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου τιμήθηκε με τον Χρυσό Λέοντα, το 2018 το «The Favourite» είχε αποσπάσει τον Αργυρό Λέοντα και το Μεγάλο Βραβείο της επιτροπής, ενώ το 2011 με τις «Αλπεις» ο Ελληνας δημιουργός και το καλλιτεχνικό alter ego του, ο Ευθύμης Φιλίππου, είχαν τιμηθεί με το βραβείο για το καλύτερο σενάριο.



Εναν χρόνο νωρίτερα, η Αθηνά-Ραχήλ Τσαγγάρη είχε λάβει θερμές κριτικές για το φιλμ «Attenberg» και η πρωταγωνίστριά της (και συμβία του Λάνθιμου) Αριάν Λαμπέντ το βραβείο ερμηνείας. Και βέβαια, το 2013 ο Αλέξανδρος Αβρανάς είχε φύγει από τη Μόστρα με τις αποσκευές του βαρύτερες κατά έναν Αργυρό Λέοντα για την ταινία του «Miss Violence» - στον πρωταγωνιστή της Θέμη Πάνου είχε απονεμηθεί το βραβείο ερμηνείας.



Οι δύο τελευταίοι επιστρέφουν φέτος στα γνώριμα για εκείνους λημέρια, αφού το νέο φιλμ της Τσαγγάρη με τίτλο «Harvest» επιλέχθηκε για το επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα, ενώ η ταινία «Quiet Life» του Αβρανά θα μετρήσει το μπόι και τις δυνάμεις της στο παράλληλο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Orizzonti.

Μετα-γουέστερν

Γυρισμένο με τον παλιό αναλογικό τρόπο, ήτοι σε φιλμ, το «Harvest» είναι η πρώτη αγγλόφωνη ταινία της Τσαγγάρη. Πολλοί ενδεχομένως τη θυμούνται από το «Chevalier» και τον ρόλο που είχε αναθέσει στον Σάκη Ρουβά, ο οποίος έκανε και με το παραπάνω τη δουλειά του ως τυράκι virality. Σε συμπαραγωγή της Sixteen Films (εταιρεία που έχει ιδρύσει ο Κεν Λόουτς) και της Faliro House Productions, το «Harvest» είναι βασισμένο στο φερώνυμο υποψήφιο, το 2013, για βραβείο Booker βιβλίο του Βρετανού δημοσιογράφου και συγγραφέα Τζιμ Κρέις.

Σύμφωνα με την περιγραφή της ταινίας, πρόκειται για ένα μεταμοντέρνο γουέστερν τοποθετημένο σε έναν άγνωστο τόπο και έναν άχρονο χρόνο (που όμως φέρνει πολύ στην περίοδο του Μεσαίωνα) όπου οι κάτοικοι ενός χωριού επιδίδονται σε ένα ανηλεές κυνήγι μαγισσών, όπου μάγισσες τα καινά δαιμόνια του εκσυγχρονισμού.



Πέρασαν σχεδόν τέσσερα χρόνια από το φθινόπωρο του 2020, όταν ήρθαν στο φως οι πρώτες ανεπίσημες πληροφορίες για το νέο κινηματογραφικό project της Ελληνίδας δημιουργού. Πέρυσι βέβαια στη Βενετία τα πράγματα έγιναν πιο σαφή και ξεκάθαρα, αφού ο πολύφερνος (και περιζήτητος) Κάλεμπ Λάντρι Τζόουνς στις συνεντεύξεις για την προώθηση του «Dogman» του Λικ Μπεσόν είχε αποφασίσει να απαρνηθεί την τεξανή προφορά του και να μιλά ως σκληροπυρηνικός Σκωτσέζος. Ο λόγος που το έκανε ήταν γιατί είχε μπει στο πετσί του (πρωταγωνιστικού) ρόλου του για την ταινία της Τσαγγάρη που βρισκόταν τότε εν εξελίξει. Το «Harvest» προοριζόταν αρχικά για το Φεστιβάλ των Καννών, όμως κάποιες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της παραγωγής το έφεραν τελικά στη Βενετία. Κάθε εμπόδιο για καλό. Μάλλον.

Σε λειτουργία απάθειας

Μπορεί μαγιά για το φιλμ της Τσαγγάρη να είναι το βιβλίο του Κρέις, όμως για τον Αβρανά πρώτη ύλη γίνεται η αληθινή ζωή. Εφαλτήριο για το «Quite Life», που αρχικά τιτλοφορούνταν ως «Apathy», είναι το ολοένα συχνότερα παρατηρούμενο σύνδρομο της παραίτησης. Παρουσιάζεται κυρίως σε παιδιά, τα οποία χάνοντας κάθε ελπίδα και κάθε ενδιαφέρον για τη ζωή μπαίνουν σε λειτουργία απάθειας.

Σε ακραίες περιπτώσεις μάλιστα σταματούν να μιλούν, να τρώνε, να αντιδρούν ακόμα και στον πόνο, ενώ έχουν υπάρξει περιπτώσεις που η σπάνια ψυχική διαταραχή κατέβαλε τόσο τα παιδιά ώστε έπεφταν σε κατάσταση διαρκούς ύπνου. Το εν λόγω σύνδρομο που παρατηρείται κυρίως στη Σουηδία (τα επίσημα στοιχεία κάνουν λόγο για 700 περιπτώσεις στη χώρα) και πλήττει κυρίως παιδιά οικογενειών μεταναστών γίνεται η αφορμή για τη νέα κινηματογραφική αφήγηση του Αβρανά, ο οποίος συνυπογράφει και το σενάριο του φιλμ μαζί με τον Σταύρο Παμπαλλή.

Η υπόθεση εκτυλίσσεται γύρω από τη ζωή δύο προσφύγων οι οποίοι αναζητούν πολιτικό άσυλο στη Σουηδία. Η αίτησή τους απορρίπτεται από τις Αρχές και λειτουργεί ως θρυαλλίδα για την κατάρρευση της κόρης τους, η οποία καταλαμβάνεται από το σύνδρομο της παραίτησης. Αν μη τι άλλο, κοφτερό και ανησυχητικά επίκαιρο.

Η Αντζελίνα, Κάλλας

Υπάρχει και ένας τρίτος λόγος που το φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας έχει ειδικό ελληνικό ενδιαφέρον, αφού στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα θα κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του και το πολυσυζητημένο προτού ακόμα γυριστεί φιλμ «Maria» του Χιλιανού Πάμπλο Λαρέν. Η ταινία που έρχεται να ολοκληρώσει μια άτυπη τριλογία που ο 47χρονος σκηνοθέτης ξεκίνησε το 2016 με το «Jackie», ένα biopic για την αείμνηστη πρώτη κυρία των ΗΠΑ με πρωταγωνίστρια τη Νάταλι Πόρτμαν, και συνεχίστηκε το 2021 με το «Spencer» για την πριγκίπισσα Νταϊάνα, με την Κίρστεν Στιούαρτ να την ενσαρκώνει, παρακολουθεί τα τελευταία χρόνια της Μαρίας Κάλλας τη δεκαετία του ’70 στο Παρίσι. Πρόκειται αναμφίβολα για το πιο φωτογενές προϊόν που έχει γεννήσει η Callas-mania των τελευταίων ετών, αφού την απόλυτη ντίβα ενσαρκώνει η Αντζελίνα Τζολί, η οποία πέρυσι είχε ταξιδέψει στην Ηλεία για τις ανάγκες των γυρισμάτων.



Η Αμερικανίδα ηθοποιός λέει πως σέβεται και τιμά τη μνήμη και την κληρονομιά της Ελληνίδας σοπράνο και έχει δηλώσει πως ο συγκεκριμένος ρόλος σηματοδότησε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της καριέρας της - εδώ που τα λέμε δεν έχει αναλάβει και πολλές. Πάντως, για να είναι κανείς ειλικρινής, οι προσδοκίες που γεννούν οι κινηματογραφικές βιογραφίες του Λαρέν στο μυαλό των θεατών αποδεικνύονται έως τώρα συντριπτικά μεγαλύτερες από το αποτέλεσμα που παρακολουθούν τα μάτια τους.

Σε κάθε περίπτωση, ο ανταγωνισμός στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του φετινού φεστιβάλ αναμένεται μεγάλος και η αξιολόγηση δύσκολη για την κριτική επιτροπή που έχει επικεφαλής την Ιζαμπέλ Ιπέρ - χαμός θα γίνει στο κόκκινο χαλί. Φυσικά υπάρχει το πρώτο αγγλόφωνο φιλμ του Πέδρο Αλμοδόβαρ «The Room Next Door» με πρωταγωνίστριες τις ακαταμάχητες Τίλντα Σουίντον και Τζούλιαν Μουρ, το βασισμένο στο βιβλίο του Γουίλιαμ Μπάροουζ «Queer» του Λούκα Γκουαντανίνο με τον Ντάνιελ Κρεγκ να προσπαθεί φιλότιμα να πετάξει από πάνω του τη «ρετσινιά» του Τζέιμς Μποντ και το κοστούμι του ντετέκτιβ Μπενουά Μπλαν (από το «Knives Out»), και βέβαια το «Joker: Folie a Deux» του Τοντ Φίλιπς.



Αν υπήρχε μετρητής προσμονής, θα είχε ήδη σπάσει για την επιστροφή του Χοακίν Φίνιξ στον ρόλο του αντιήρωα που του χάρισε το πρώτο του Οσκαρ, συνεπικουρούμενου αυτή τη φορά από τη Lady Gaga. Θα έλεγε κανείς πως η ταινία του 53χρονου Αμερικανού δημιουργού έχει ήδη σκοράρει από τα αποδυτήρια. Αν όχι στην προτίμηση της ελλανόδικου επιτροπής της Μόστρα, σίγουρα στα ταμεία, δεδομένου του ενός δισεκατομμυρίου που έκανε το «Joker» στο παγκόσμιο box office το 2019. Το 81ο Φεστιβάλ Βενετίας πραγματοποιείται φέτος από τις 28 Αυγούστου έως τις 7 Σεπτεμβρίου.