59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Βραβευμένοι Έλληνες σκηνοθέτες, πειραματισμοί και Φοίβος Δεληβοριάς

Με άφθονο κέφι, εκπλήξεις και νέα εγχειρήματα ανακοινώθηκε το πρόγραμμα του 59ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης που ξεκινά την 1η Νοεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 11 του ίδιου μήνα.

Είτε αυτό οφείλεται στην πολύ καλή συγκυρία για το ελληνικό σινεμά που φαίνεται να γνωρίζει διαρκώς νέα ταλέντα που το όνομα τους ακούγεται στο εξωτερικό, στις καλές ταινίες που φέτος αναμένονται να είναι πολλές και στις παράλληλες εκδηλώσεις (masterclasses, εικαστικές και διαδραστικές εκθέσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, συναυλίες ακόμα και παρουσίαση...avant garde δίσκου) αλλά η αλήθεια είναι πως το Φεστιβάλ εμφανίζει ιδιαίτερη εξωστρέφεια.

Επιπλέον νέοι χώροι προστίθενται και ανοίγουν σταδιακά για το κοινό, τα συστήματα στις αίθουσες αναβαθμίζονται και διοργανώνονται έξτρα εκδηλώσεις προσελκύοντας περισσότερο κόσμο. Ειδικά φέτος το φεστιβάλ εμπνέεται από τη Ρωμαική Ευσπλαχνία, την Caritas Romana, ένα λησμονημένο θέμα της ρωμαϊκής τέχνης που αποτελεί και το κριτήριο της επιλογής των 15 ταινιών που συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό. Εκτός όμως από τις ταινίες η ρωμαϊκή ευσπλαχνία εμπνέει και 15 εικαστικούς καλλιτέχνες ώστε να φιλοτεχνήσουν ένα έργο εμπνευσμένο από αυτήν σε μια ειδική έκθεση με επιμελητή τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Ορέστη Ανδρεαδάκη σε συνεργασία με το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και την υποστήριξη Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ.

Ανάμεσα στις εκπλήξεις του φετινού φεστιβάλ συγκαταλέγεται και η ανακοίνωση του ονόματος του Φοίβου Δεληβοριά ως πρώτου ambassador του δυναμικού τμήματος της Αγοράς. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που σκοπό έχει να ενδυναμώσει ακόμα περισσότερο των ρόλο της Αγοράς φανερώνοντας τα μυστικά της στους ανθρώπους του χώρου-κινηματογραφιστές, δημοσιογράφους, προσκεκλημένους. Όπως εξήγησε σχετικά ο διευθυντής Ορέστης Ανδρεαδάκης ο Φοίβος Δεληβοριάς είναι γνωστός σινεφίλ και ο κατάλληλος για να αναλάβει έναν τέτοιο ρόλο πρωταγωνιστώντας, εκτός των άλλων, και στην τελετή απονομής των βραβείων της Αγοράς.

Επειδή όμως το Φεστιβάλ είναι κυρίως οι άνθρωποι του όλοι φαίνονται να έχουν βάλει τα δυνατά τους-τόσο η διευθύντρια Ελίζ Ζαλαντό και ο καλλιτεχνικός διευθυντής Ορέστης Ανδρεαδάκης, όσο και ο υπεύθυνος προγράμματος Γιώργος Κρασσακόπουλος και η αρμόδια για την Agora Γιάννα Σαρρή οι οποίοι συντόνισαν τη συνέντευξη τύπου-ώστε να λειτουργήσουν οι διαφορετικοί τομείς και εκδηλώσεις. Πρωτότυπα και τα σποτ του φεστιβάλ που σκηνοθέτησε η Ζακλίν Λέντζου και οι αφίσες που σχεδίασε το δημιουργικό γραφείο των Beetroot, μια πολυβραβευμένη και με διεθνές εκτόπισμα ομάδα που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη.

Όσο για την ταινία έναρξης αυτή θα είναι το πολυσυζητημένο φιλμ που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, οι “Κλέφτες Καταστημάτων” του Χιροκάζου Κόρε-Έντα ενώ η διοργάνωση που ολοκληρώνεται στις 11 Νοέμβρη θα κλείσει με το Girl που έκλεψε τις εντυπώσεις και κέρδισε μια σειρά από βραβεία στις Κάννες (σκηνοθεσίας, ερμηνείας, Queer Palm, Fipresci στο τμήμα 'Ένα Κάποιο Βλέμμα”) από τον μόλις 27χρονο Βέλγο Λουκάς Ντοντ. Από τις ευχάριστες εκπλήξεις, εκτός από τις ειδικές προβολές που θα γίνουν για ανθρώπους με αναπηρία με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, είναι και οι ταινίες ταλαντούχων δημιουργών στα πρώτα τους βήματα αλλά και η αναβάθμιση του συστήματος ήχου. Όπως μας είπε αστειευόμενη η διευθύντρια του Φεστιβάλ Ελίζ Ζαλαντό αυτό συνέβη ώστε να μπορέσει να προβληθεί η ταινία που κατέκτησε τον Χρυσό Λέοντα, το Roma του Αλφόνσο Κουαρόν, ένα φιλμ ιδιαίτερων απαιτήσεων.

Οι ελληνικές ταινίες έχουν την τιμητική τους

Δεν είναι τυχαίο ότι οι Έλληνες δημιουργοί επιστρέφουν με δύναμη στο Φεστιβάλ είτε με ταινίες που έχουν προβληθεί στο εξωτερικό, σε διεθνή φεστιβάλ και έχουν κερδίσει τις εντυπώσεις είτε με άλλες που κάνουν την πρώτη τους δυναμική εμφάνιση στο ΦΚΘ. Ποιος αλήθεια δεν ξέρει, για παράδειγμα , τον βραβευμένο σκηνοθέτη Άγγελο Φραντζή ο οποίος έρχεται στη συμπρωτεύουσα με μια μεγάλη διεθνή συμπαραγωγή, το “Ακίνητο Ποτάμι”;

Η ταινία γυρίστηκε εξολοκλήρου στη Ρωσία και τη Λετονία και είναι αναμφισβήτητα μια από τις πιο απαιτητικές, πολυδάπανες, εντυπωσιακές και ατμοσφαιρικές ταινίες που έχει δει το ελληνικό σινεμά τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για μια δραματική ιστορία στην οποία πρωταγωνιστούν η Άννα και ο Πέτρος (τους ερμηνεύουν οι Κάτια Γουλιώνη και Ανδρέας Κωνσταντίνου) με θέμα την αγάπη, την εμπιστοσύνη και τις ανθρώπινες σχέσεις. Το έργο του Φραντζή το γνωρίζουμε και από την παρουσία του στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το Φεστιβάλ Αθηνών αλλά και τη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας.

Με δύναμη....από το Τορόντο και το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του καταφθάνει ο Νίκος Labot, εκεί από όπου, δηλαδή, προβλήθηκε η ταινία του “Η δουλειά της” που θα δούμε στο ΦΚΘ. Και αυτή η ταινία αφορμάται από τις ανθρώπινες σχέσεις και τα όρια τους με πρωταγωνίστρια την Παναγιώτα η οποία βρίσκεται να αναζητά, στα σαράντα της, με άνδρα άνεργο και δυο παιδιά δουλειά, μια θέση εργασίας. Με ελάχιστα εφόδια αναγκάζεται να δουλέψει ως καθαρίστρια σε ένα πολυκατάστημα και εκεί θα νιώσει ότι η ζωή της μεταμορφώνεται-όχι αναγκαστικά προς το χειρότερο. Στους κεντρικούς ρόλους η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, ο Δημήτρης Ήμελλος, η Μαρία Φιλίνη κ.α.

LSD, σκληρή πραγματικότητα και ηδονοβλεψία

Εκτός από το κλασικό πρόγραμμα των ελληνικών ταινιών το 59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου διαθέτει και ειδική κατηγορία με Έλληνες σκηνοθέτες οι οποίοι ωστόσο δραστηριοπούνται εκτός χώρας όπως ο Σάιμον Φαρμακάς και το “Κιμμέρια” του με έναν νεαρό αγρότη στα κατεχόμενα της Κύπρου, η Τώνια Μισιαλή και η “Παύση” της που περιγράφει την ιστορία μιας καταπιεσμένης γυναίκας σε έναν αδιέξοδο γάμο και το “Night Out” του Στράτου Τζίτζη για τα διονυσιακά όργια του Βερολίνου και τις εκρηκτικές νύχτες στο KitKatClub.

Το πεδίο των επαγγελματικών, καθημερινών θεμάτων διαπερνά την ελληνική πραγματικότητα και εμπνέει ταινίες όπως το The Waiter του Στηβ Κρικρή με τον μοναχικό απόμακρο σερβιτόρο Ρένο να είναι εγκλωβισμένος στη ρουτίνα του έως ότου προκύπτει μια αναπάντεχη και απρόσμενη γνωριμία. Στο καστ διακρίνουμε την κρεμ ντε λα κρεμ των Ελλήνων ηθοποιών: Άρη Σερβετάλη, Γιάννη Στάνκογλου και Μαρία Καλλιμάνη.

Από τη σημερινή πραγματικότητα σε αυτή μιας άλλης εποχής, όταν οι παλιοί μάστορες και τεχνίτες ζούσαν τη δική τους Οδύσσεια και χάνονταν ένας ένας, όπως οι αλλοτινοί σύντροφοι του ομηρικού ήρωα-τουλάχιστον αυτό είναι το θέμα της ταινίας του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου με τον τίτλο “Τα δάκρυα του βουνού” με τους Λουκία Κατωπόδη, Σπύρο Γεωργόπουλο και Λυγερή Ταμπακοπούλου.

Κυριακή των Βαΐων και ο 16χρονος Ιγκέ ανατινάζει το ταχυδρομικό κουτί της γειτονιάς με αποτέλεσμα να καταστραφούν όχι μόνο γράμματα και έγραφα αλλά και το LSD της Λένας και του Μανού! Αυτό το ευρηματικό και ακραίο σενάριο ενέπνευσε τη Μαρία Λάφη και το Holy Boom με τους Νένα Μεντή, Luli Bitri, Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη και Σαμουήλ Ακίνολα. Scopophilia λέγεται η νέα ταινία των Ναταλίας Λαμπροπούλου και Ηλέκτρας Αγγελοπούλου με θέμα την ηδονοβλεψία και το διαδίκτυο που κάνει τον ήρωα Αλέξη να εμπλακεί, άθελα του, στον ιστό ενός κατά συρροή δολοφόνου.

Πρωταγωνιστούν οι Ηλέκτρα Καρτάνου, Κωνσταντίνος Λιάρος, Τζόυς Ευείδη κ.α. Το “Μαγικό Δέρμα” πάντως δεν είναι μόνο ο τίτλος του ομώνυμου βιβλίου του Μπαλζάκ αλλά και η αφορμή για μια συναρπαστική, ριζοσπαστική ταινία του Κωσταντίνου Σαμαρά με μια πλειάδα εξαίρετων ηθοποιών όπως ο Χάρης Φραγκούλης, η Ανθή Ευστρατιάδου, η Τζένη Θεωνά, ο Ανδρέας Κοντόπουλος, ο Γιάννης Μπέζος, ο Άγγελος Παπαδημητρίου, ο Χάρης Ρώμας κ.α.

Βιβλίο είναι και η αφορμή της έμπνευσης της ταινίας του βραβευμένου Γιάννη Λαπατά που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη με τον τίτλο “Η δεξιά τσέπη του ράσου” και με πρωταγωνιστές τους Θοδωρή Αντωνιάδη, Γεράσιμο Σκιαδαρέση, Μάνο Βακούση κ.α.Αλλά και η επιστροφή του Θανάση Σκρουμπέλου με τη “Νύχτα τ' Αγι' Αντώνη” δεν θα μπορούσε να μείνει ασχολίαστη καθώς αφορά μια συναρπαστική ιστορία από την εποχή της Μακρονήσου με τους Μαρία Παπαγαβριήλ, Θοδωρή Προκοπίου και Θανάση Κοντό.

Φυσικά από το Φεστιβάλ δεν λείπει και η προβολή παλαιότερων ταινιών όπως το «1968» του Τάσου Μπουλμέτη ή ο «Καζαντζάκης» του Σμαραγδή ενώ περίοπτη θέση καταλαμβάνει το ειδικό αφιέρωμα στο ελληνικό queer cinema από τη δεκαετία του 80 (ποιος αλήθεια δεν θυμάται τον περίφημο «Άγγελο» του Γιώργου Κατακουζηνού;), τα τολμηρά 90'ς όπως αυτά των Κωσταντίνου Γιάνναρη, Χρήστο Δήμα και Πάνο Κούτρα φτάνοντας μέχρι τα πιο πειραματικά φιλμ της νέας δεκαετίας-από το «Πέτρα Γκόινγκ» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη έως τη «Στρέλλα» του Πάνου Χ.Κούτρα.