Το «Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι», ο θάνατος του Μπερτολούτσι, το «πένθος με το βούτυρο» στο facebook και η απόλυση κριτικού

Η φράση «καλύτερα να μασάς, παρά να μιλάς» (ή να γράφεις ενίοτε) βρήκε την πλήρη αποτύπωσή του στην περίπτωση του διακεκριμένου κριτικού κινηματογράφου Ντέιβιντ Έντελστιν. Ο Έντελστιν είχε δύο από τις πιο περιζήτητες δουλειές, αυτή του κριτικού ταινιών στο περιοδικό New York και την επιμέλεια και παρουσίαση της ραδιοφωνικής εκπομπής «Fresh Air» του NPR (National Public Radio).

Ωστόσο, ένα -μάλλον ατυχέστατο- σχόλιό του στο Facebook με αφορμή τον θάνατο του Ιταλού σκηνοθέτη, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι την περασμένη Δευτέρα και την ταινία «Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι», έδειξε στον κριτικό την πόρτα της εξόδου από την εκπομπή και μάλιστα με συνοπτικές διαδικασίες.

«Ακόμα και το πένθος πάει καλύτερα με βούτυρο» ήταν το σχόλιο του κριτικού πάνω από το «καρέ» της περιβόητης ερωτικής σκηνής της ταινίας του Ιταλού σκηνοθέτη.

Το NPR στην ανακοίνωσή του ανέφερε ότι το σχόλιο του Έντελστιν ήταν προσβλητικό και απαράδεκτο. «Σήμερα πληροφορηθήκαμε ότι ο κριτικός κινηματογράφου Ντέιβιντ Έντελστιν στο Facebook με αφορμή τον θάνατο του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι. Αυτήη ανάρτηση δεν αρμόζει στα πρότυπα των συντελεστών του Fresh Air ή των δημοσιογράφων που συνεργάζονται με τους ραδιοφωνικούς σταθμούς WHYY ή το NPR. Εκτιμούμε τη δήλωση μετανοίας του Ντέιβιντ, όμως αποφασίσαμε να διακόψουμε τη συνεργασία μας μαζί του και τον έχουμε ενημερώσει», ανέφερε η ανακοίνωση.

Η ανάρτηση του Έντελστιν πυροδότησε έντονες αντιδράσεις στον καλλιτεχνικό χώρο, με ηθοποιούς να ζητούν την απόλυσή του.

Στη συνέχεια ο ίδιος αντιλήφθηκε ότι μάλλον το αστείο του ήταν κακόγουστο και απέσυρε την ανάρτηση, ποστάροντας μια ομολογία ενοχής, τονίζοντας ότι το αστείο του ήταν «πέρα από βλακώδες, ήταν γκροτέσκο». «Δεν θυμόμουν τη σκηνή ως βιασμό και δεν γνωρίζω την πραγατική ιστορία της ζωής της Μαρία Σνάιντερ. Αυτό το σχόλιο ήταν χαζό και λάθος, παρά το γεγονός ότι ήταν συνειδητό. Έχω αρρωστήσει με την σκέψη του πώς διαβάστηκε και του τι θα σκέφτηκαν -λογικά- οι άνθρωποι για μένα», σημείωσε χαρακτηριστικά

Ενώ το NPR αποφάσισε να τον απολύσει, το New York Magazine, παίρνει λίγο χρόνο ακόμη, ώστε να προχωρήσει στο επόμενο βήμα.

«Λαμβάνουμε υπόψη ότι ο Ντέιβιντ όπως λέει δεν γνώριζε για τις δηλώσεις της Μαρία Σνάιντερ σχετικά με τα γυρίσματα του "Τελευταίου Τανγκό στο Παρίσι", αλλά εξετάζουμε διεξοδικά το ζήτημα», τόνισε εκπρόσωπος του περιοδικού.

Η επίμαχη σκηνή που έβαλε στο στόχαστρο τον Μπερτολούτσι

Οι αληθοφανέστατες ερωτικές σκηνές της έκαναν το «Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» μία από τις πιο αμφιλεγόμενες ταινίες και ο Μπερτολούτσι έγινε στόχος επικρίσεων.

Οι αντιδράσεις εστιάστηκαν στην επίμαχη στιγμή του παρά φύση βιασμού, με τον «Πολ» -που ενσάρκωσε ο Μάρλοντ Μπράντο- να χρησιμοποιεί βούτυρο ως λιπαντικό. Η ταινία απαγορεύτηκε στην Ιταλία αμέσως μετά την προβολή της το 1972 και δεν προβάλλονταν μέχρι και το 1987. Η υπόθεση έφτασε μέχρι τα δικαστήρια και το 1976 το Ανώτατο Ποινικό Δικαστήριο απαγόρευσε την ταινία το 1976, ενώ έδωσε εντολη να καταστραφούν και όλες οι κόπιες της.

Μπερτολούτσι, Μπράντο και Σνάιντερ, καθώς και ο παραγωγός της ταινίας, Αλμπέρτο Γκριμάλντι, καταδικάστηκαν σε δύο μήνες φυλάκιση και πρόστιμο 40 δολαρίων στον καθέναν.

«Δεν γνώριζα τίποτα για το βούτυρο»

Το 2007 η Μαρία Σνάιντερ σε συνέντευξή της στη Daily Mail για την επίμαχη σκηνή είχε δηλώσει ότι δεν γνώριζε τίποτα.

«Ο Μάρλον μου είχε πει: ''Μαρία μην ανησυχείς, είνα μόνο μία ταινία. Αλλά κατά τη διάρκεια της σκηνής, παρόλο που ο Μάρλον δεν με βίασε στα αλήθεια, τα δάκρυα μου ήταν αληθινά. Ένιωσα ταπεινωμένη και για να είμαι ειλικρινής, ένιωσα σαν να με βίασαν ο Μπράντο και ο Μπερτολούτσι μαζί!...΄Επρεπε να είχα καλέσει τον ατζέντη μου και έναν δικηγόρο να έρθουν στο γύρισμα γιατί κανείς δεν μπορεί να σε αναγκάσει να κάνεις κάτι που δεν είναι στο σενάριο, αλλά τότε δεν το γνώριζα!», είχε τονίσει η ηθοποιός, η οποία ήταν μόλις 19 ετών, όταν γυρίστηκε η ταινία.

Είχε αναφέρει επίσης ότι πάντα είχε ένα κακό προαίσθημα για την ταινία λόγω των σεξουαλικών σκηνών και ότι ήταν πολύ μικρή για να το καταλάβει.

Η ταινία δεν απαγορεύτηκε μόνο στην Ιταλία, αλλά πολλές χώρες του κόσμου, ωστόσο αυτό δεν την εμπόδισε να προταθεί για Όσκαρ.

Ο Μπερτολούτσι είχε παραδεχθεί μετά από αρκετά χρόνια δημόσια, ότι η σκηνή του βιασμού της Μαρία Σνάιντερ, γυρίστηκε χωρίς τη συναίνεσή της.

Όπως αποκάλυψε ο δημιουργός σε τηλεοπτική του συνέντευξη, η πρωταγωνίστρια δεν είχε ερωτηθεί για την επίμαχη σκηνή του βιασμού με το βούτυρο, γιατί ήθελε να φανεί μπροστά στον κινηματογραφικό φακό «θυμωμένη και ταπεινωμένη. Ήθελα να αντιδράσει σαν κορίτσι και όχι σαν ηθοποιός», είπε ο Μπερτολούτσι.

«Η σκηνή με το βούτυρο ήταν μια ιδέα που είχα με τον Μάρλον εκείνο το πρωί πριν από το γύρισμα», ανέφερε σε συνέντευξή του στην Ταινιοθήκη της Γαλλίας το 2013, η οποία ήρθε στο προσκήνιο το 2016. Και πρόσθεσε: «Νομίζω ότι μίσησε εμένα και τον Μπράντον που δεν της το είπαμε. Δεν ήθελα η Μαρία να ερμηνεύσει την ταπείνωση και την οργή της. Ηθελα να την νιώσει».

Ο  Μπερνάρντο Μπερτολούτσι έφυγε από τη ζωή στις 26 Νοεμβρίου σε ηλικία 77 ετών.