«Μελαγχολία»: Ένα ντοκιμαντέρ για τις ψυχικές νόσους και την έξαρσή τους στην Ελλάδα της κρίσης

Το Σάββατο 6 Απριλίου (5 μ.μ.), η Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48, Μετρό Κεραμεικός) θα παρουσιάσει το ντοκιμαντέρ της Αριάδνης Κουτσαύτη Μελαγχολία (52 λεπτά). Η ταινία διαπραγματεύεται ένα θέμα πολύ επίκαιρο στην Ελλάδα των χρόνων της οικονομικής κρίσης (2009-2018): την κατάθλιψη – μελαγχολία, «μέλανα χολή» σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, η οποία την περίοδο αυτή σημείωσε έξαρση στην χώρα μας.

Το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε στο Δημόσιο Ψυχιατριακό Νοσοκομείο Αττικής Δρομοκαΐτειο και στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας Κορυδαλλού και Κερατσινίου (δομές ψυχικής υγείας υπό την επιμέλεια του Νοσοκομείου). Για τον λόγο αυτό, στο Δρομοκαΐτειο θα πραγματοποιηθεί και η επίσημη πρεμιέρα της ταινίας, την Δευτέρα 1 Απριλίου (είσοδος μόνο με προσκλήσεις). Η πρεμιέρα περιλαμβάνει συζήτηση με τον ψυχίατρο Βασίλη Φωτόπουλο και τη νοσηλεύτρια ψυχικής υγείας Ειρήνη Μητσάκη γύρω από την αύξηση των κρουσμάτων της ψυχικής νόσου στα χρόνια της κρίσης καθώς και μουσικό δρώμενο από την ΑΜΚΕ «Οι Άγγελοι της Χαράς» οι οποίοι με όχημα την τέχνη στηρίζουν ανθρώπους με ψυχικές διαταραχές.

MELAN•CHOLIA - Official Trailer from Ariane Koutsaftis on Vimeo.

Στην ταινία, ασθενείς κάθε ηλικίας, περιγράφουν τα προσωπικά τους βιώματα, δίνοντας πρόσωπο στην αφηρημένη έννοια της Μελαγχολίας:
Νέες γυναίκες και άνδρες (20 έως 30 ετών), πανεπιστημιακής μόρφωσης ή απόφοιτοι Λυκείου που, αδύναμοι να βρουν εργασία και να κτίσουν την προσωπική τους ζωή, κλείστηκαν στον εαυτό τους, φορτώθηκαν τ’αδιέξοδα της σημερινής ελληνικής κοινωνίας και βούλιαξαν στην μοναξιά και την κατάθλιψη.
Μεσήλικες και ηλικιωμένοι που βυθίστηκαν στην απελπισία από την ανεργία, την ανέχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό. Κάποια στιγμή τολμούν από μόνοι τους ή με την βοήθεια του οικογενειακού ή/και φιλικού περιβάλλοντος, ν’αναζητήσουν την ιατρική υποστήριξη και να βγουν από το αδιέξοδο.
Ένας από αυτούς είναι ο Πέτρος, 55 ετών: πρώην στέλεχος ναυτιλιακής και μακροχρόνια άνεργος, περιφέρεται αδιάφορα στο κοινωνικό παντοπωλείο του Περάματος. Καταπονημένος, γερασμένος πριν της ώρας του, κυρτός ψάχνει στα τρόφιμα πρώτης ανάγκης που προσφέρονται στο κοινωνικό παντοπωλείο. Στο απλανές βλέμμα του αναγνωρίζουμε την προσπάθειά του να κερδίσει την χαμένη του αξιοπρέπειά. Μας περιγράφει πώς έφθασε ως εδώ. Ειδικοί επιστήμονες μας εξηγούν τα διάφορα στάδια της εξέλιξης της κατάθλιψής του: κοινωνικός αποκλεισμός, αδυναμία του να στήριξει ως σωστός νοικοκύρης την οικογένειά του, πολλαπλά χρέη... Απομακρύνεται από όλους, μα πιο πολύ από την ίδια την ζωή. Πώς θα ξαναβρεί τον χαμένο εαυτό του; Πως μπορεί σε αυτή την ηλικία να ξαναπιστέψει στην πρόοδο; Πώς θα γίνει και πάλι μαχητής για την καθημερινή επιβίωση; Ποιά είναι η ιατρική και ψυχολογική αρωγή σε κάποιον που θεωρεί τον εαυτό του «απόκληρο της ελληνικής κοινωνίας»;

Παράλληλα με τους ασθενείς, οι θεράποντες ιατροί, το νοσηλευτικό και επιστημονικό προσωπικό του Δρομοκαϊτείου και των Κέντρων Ψυχικής Υγείας Κορυδαλλού και Κερατσινίου, παρουσιάζουν την δική τους καθημερινότητα καθώς φροντίζουν τους ασθενείς ενώ την ίδια στιγμή βιώνουν και οι ίδιοι την οικονομική κρίση στην προσωπική τους ζωή. Το έργο τους γίνεται ακόμα πιο δύσκολο εξ αιτίας των κρατικών περικοπών στα δημόσια νοσοκομεία (ελλείψεις σε προσωπικό, ιατρικό εξοπλισμό, φάρμακα).
Τις εμπειρίες τους όμως διηγούνται και ασθενείς που θεραπεύτηκαν. Μια νότα ελπίδας, και ταυτόχρονα η καταγραφή μιας νέας συνείδησης που κτίζεται σταδιακά με την αρωγή όλων: του ασθενούς, του ιατρικού προσωπικού, της οικογένειας, των παλιών ή των νέων φίλων στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας.
Η ταινία συμμετείχε στις ΝΥΧΤΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΑΣ και έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον τηλεοπτικών σταθμών σε πολλές χώρες του κόσμου (Ευρώπη, Καναδάς, Ιαπωνία, Λατινική Αμερική).