Με αφορμή τη σειρά «Mindhunter» βάζουμε τις ταινίες του σκηνοθέτη, στη σειρά που τους αρμόζει.
Μπορεί η 16η Αυγούστου να μην ακούγεται ιδανική ημερομηνία για κινηματογραφική/τηλεοπτική πρεμιέρα στην Ελλάδα, αλλά τότε ξεκινά στο Netflix η δεύτερη σεζόν του «Mindhunter». Κι επειδή μιλάμε για Netflix, ξέρω τι θα κάνετε (κάνω) φέτος το καλοκαίρι.
Από τις πιο άρτιες (και πωρωτικές) τηλεοπτικές σειρές, το «Mindhunter» («κυνηγός εγκεφάλων» ελληνιστί) έχει έναν τρομερό εγκέφαλο από πίσω: εκείνον του Ντέιβιντ Φίντσερ, σε ρόλο κυρίως παραγωγού εδώ που σκηνοθετεί κάποια από τα επεισόδια. Ανάμεσα στους λοιπούς παραγωγούς, βρίσκεται και η Σαρλίζ Θέρον.
Όπως πολύ περιεκτικά σημειώνει ο Φίντσερ πρόκειται για «μια σειρά για το ναρκισισμό. Για την ανάγκη να σε βλέπουν». Πρωταγωνιστές, δυο πράκτορες του FBI στη μονάδα Συμπεριφορικής Επιστήμης (οι ταιριαστοί Τζόναθαν Γκροφ και Χολτ ΜακΚάλανι στους ρόλους των Χόλντεν Φορντ και Μπιλ Τεντς αντίστοιχα), οι οποίοι μελετάνε – με τη βοήθεια της ψυχολόγου Γουέντι Καρβ (η εξαίσια Άνα Τορβ) γνωστούς κατά συρροή δολοφόνους για να λύσουν τρέχουσες υποθέσεις.
Η πρώτη σεζόν δείχνει την αργόσυρτη, γεμάτη απογοητεύσεις αλλά και ανακαλύψεις, διαδικασία που ήταν η πρώτη χαρτογράφηση της ψυχοπαθολογίας των κατά συρροή δολοφόνων. Αποτυπώνει τις πρώτες αυτές μέρες της εγκληματικής ψυχολογίας και σκιαγράφησης, και τη μετάβαση της ονοματολογίας από διεστραμμένους και κατ’ ακολουθία δολοφόνους σε κατά συρροή δολοφόνους.
Η δεύτερη σεζόν συναντά την εγκληματολογική ομάδα δυο χρόνια μετά, με την προσοχή της στραμμένη στους φόνους της Ατλάντα, ήτοι μια σειρά φόνων που έλαβαν χώρα μεταξύ του 1979 και του 1981, καταλήγοντας στο θάνατο 28 μαύρων παιδιών. Ο 23χρονος Γουέιν Γουίλιαμς κατηγορήθηκε για δύο απ’ αυτούς, αλλά οι υπόλοιποι 26 φόνοι παρέμειναν – και παραμένουν - ανεξιχνίαστοι.
Προλαβαίνοντας τον Ταραντίνο στις αίθουσες (το «Κάποτε στο Χόλιγουντ» κυκλοφορεί στις 22 Αυγούστου), η σειρά θα συμπεριλαμβάνει και τον Τσαρλς Μάνσον. Μάλιστα, ο ίδιος ηθοποιός που υποδύεται τον Μάνσον στη σειρά, εμφανίζεται και στην ταινία του Ταραντίνο: πρόκειται για τον Αυστραλό Ντέιμον Χέριμαν.
Μαζί με τους «καλούς» της υπόθεσης, επιστρέφει και ο διαβόητος Εντ Κέμπερ, τον οποίο υποδύεται μαεστρικά ο Κάμερον Μπρίτον. «Έχει μια τρομερή φαντασιακή ζωή, φαντασιώσεις για όσα έχει κάνει, όσα θέλει να κάνει. Τα όνειρά του θα τον κυριέψουν. Πολύ σύντομα, ο πραγματικός κόσμος δε θα μπορεί καν να συγκριθεί μαζί τους», λέει ο Κέμπερ αναφερόμενος στο δολοφόνο που αναζητούν οι πράκτορες. Όταν τον ρωτάει ο Μπιλ Τεντς πώς μπορούν να τον πιάσουν, ο Κέμπερ απαντά: «Αν είναι έστω και λίγο καλός, δε θα τον πιάσετε».
Μια από τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των δυο κύκλων είναι πως παρότι ο δεύτερος εκτυλίσσεται λίγα μόλις χρόνια μετά τον πρώτο, έχουμε ήδη περάσει σε μια εποχή που οι κατά συρροή δολοφόνοι έχουν γίνει πια κομμάτι της κουλτούρας. Στην πρώτη σεζόν παρακολουθούμε τα πρώτα βήματα των επιστημόνων που μελετούσαν την ψυχοπαθολογία των εγκληματιών, κάτι που συνέβαινε κεκλεισμένων των θυρών. Στη δεύτερη ο κόσμος πια έχει αλλάξει και βλέπει στην τηλεόραση ειδήσεις γι’ αυτούς και τους συζητά στο οικογενειακό τραπέζι.
Στο podcast του Έλβις Μίτσελ, ο Φίντσερ περιγράφει το πώς «υπήρχε μια περίοδος μετάβασης. Θυμάμαι να συμβαίνει με το Γιο του Σαμ. Όταν έφυγα από το Σαν Φρανσίσκο στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και πήγα με τους γονείς μου στο Όρεγκον, 480 χιλιόμετρα μακριά, κανείς δε μιλούσε για τον Ζόντιακ. Ήταν ένα πράγμα που είχε θεριέψει, το οποίο δεν έκλεισε ποτέ και κανείς δε νοιαζόταν γι’ αυτό. Μετά ήρθε ο Γιος του Σαμ και ήταν παντού, στο εξώφυλλο του Newsweek και στο Time. Θυμάμαι να συζητάμε με την οικογένειά μου για το Γιο του Σαμ. Δεν είχαμε συζητήσει έτσι για τον Ζόντιακ, βέβαια εντάξει ήμουν ακόμα μικρός κι ίσως ήταν δύσκολο να μιλήσουμε τότε γι’ αυτά τα πράγματα. Αλλά όταν ήμουν έφηβος, αυτές οι κουβέντες γίνονταν πια ανοιχτά».
Με αφορμή το «Mindhunter» λοιπόν, ταξινομούμε τις ταινίες του Ντέιβιντ Φίντσερ στη σειρά που τους αξίζει (δεν συμπεριλαμβάνουμε καν το «Alien 3», το οποίο και ο ίδιος έχει αποκηρύξει).
9 Δωμάτιο πανικού / Panic Room (2002)
Κλειστοφοβία ναι, πανικός όχι για το θρίλερ του Φίντσερ με την Τζόντι Φόστερ σε φουλ ετοιμότητα να υπερασπίζεται την κόρη της ενάντια σε εισβολείς στο νέο τους σπίτι. Η κόρη βέβαια να θυμίσω ήταν η Κρίστεν Στιούαρτ, στο ξεκίνημά της.
8 Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον / The Curious Case of Benjamin Button (2008)
Μπραντ Πιτ, Κέιτ Μπλάνσετ και Τίλντα Σουίντον στη δίνη του χρόνου: από τα πιο φιλόδοξα πρότζεκτ του Φίντσερ και τα πιο δημοφιλή (κέρδισε 3 Όσκαρ: Σπέσιαλ Εφέ, Μακιγιάζ και Καλλιτεχνική Διεύθυνση). Αλλά η ιστορία ενός άντρα που γεννιέται γέρος και πεθαίνει μωρό, γερνάει πολύ πριν την ώρα της – εν μέρει λόγω του άκαμπτου Πιτ, που μακιγιάζ μπορεί να αλλάζει, αλλά βλέμμα όχι.
7 Το κορίτσι που εξαφανίστηκε / Gone Girl (2014)
Ξέρω, ξέρω το αγαπάτε το θρίλερ μυστηρίου με τον Μπεν Άφλεκ και την Ρόζαμουντ Πάικ, αλλά έχω ενστάσεις και για το σενάριο της Γκίλιαν Φλιν και για την ερμηνεία της Πάικ.
6 Seven (1995)
Θα μπορούσε να είναι το τέλειο θρίλερ, 10 στα 7 θα λέγαμε - πόσος κόσμος είχε εφιάλτες μετά - αλλά πόσο να αγνοήσεις τον αταίριαστο (εδώ και αλλού βέβαια) Μπραντ Πιτ, και μάλιστα σε πρωταγωνιστικό ρόλο; Κατά τ’ άλλα όμως, μαμά μου.
5 Το παιχνίδι / The Game (1997)
Μπορεί να μην είναι η αρτιότερη ταινία του Φίντσερ, αλλά για τα τότε πιτσιρίκια ήταν από τις πιο εθιστικές. Ο Ντέιβιντς Λιντς έκανε ταινίες για να μπει σε «σπίτια ανθρώπων», δηλαδή στο μυαλό τους, και ο Φίντσερ έφτιαξε σπίτια που ΗΤΑΝ το μυαλό τους.
4 Fight Club (1999)
Όλοι θυμόμαστε τους δυο πρώτες κανόνες του Fight Club, 1) δε μιλάς για το Fight Club 2) δε μιλάς για το Fight Club. Αλλά στα τέλη των 90s όλοι μιλούσαν για το «Fight Club» - και τον Τάιλερ Ντέρντεν και την καταιγιστική trendy καταγγελία του Φίντσερ που κέρδιζε νιάτο με νιάτο τη φορά. Ο Έντουαρντ Νόρτον στο απόγειό του, και ένας Μπραντ Πιτ (που ως τώρα έχετε καταλάβει ότι δεν είναι ο αγαπημένος μου) που εδώ τουλάχιστον μπορεί να εξαπολύσει με αφορμή και δικαιολογία το ναρκισσισμό του.
3 Το κορίτσι με το τατουάζ / The Girl with the Dragon Tattoo (2011)
Δύσκολο πράγμα το ριμέικ, και δη τόσο επιτυχημένης ξένης τριλογίας, ο Φίντσερ όμως το έφερε στα μέτρα του κρατώντας το πνεύμα του πρωτότυπου. Και του έδωσε και κατάλαβε. Ντάνιελ Κρεγκ και Ρούνι Μάρα, ναι.
2 The Social Network (2010)
Άαρον Σόρκιν στο σενάριο, Φίντσερ στη σκηνοθεσία, Τρεντ Ρέζνορ με Άτικους Ρος στη μουσική (Όσκαρ Πρωτότυπου Σκορ), Τζέσι Άιζενμπεργκ, Τζάστιν Τίμπερλεϊκ, Άντριου Γκάρφιλντ, Άρμι Χάμερ (ΔΙΠΛΟΣ, ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ), Ρούνι Μάρα. Ο Ζάκερμπεργκ άλλαξε τη ζωή μας (καλώς ή κακώς), και ο Φίντσερ έδειξε το πώς (λίαν καλώς).
1 Zodiac (2007)
Η πιο παραγνωρισμένη ταινία του Φίντσερ είναι και η πιο αριστουργηματική. Και αυτή που συνδέεται πιο στενά με το «Mindhunter». Αντί να παρουσιάσει μια ιστορία για έναν κατά συρροή δολοφόνο (του Ζόντιακ), ο Φίντσερ στρέφει την προσοχή στους ανθρώπους που τον αναζητούν (Τζέικ Τζίλενχαλ, Μαρκ Ράφαλο, Ρόμπερτ Ντάουνι Τζ.), και το δικό τους λαβύρινθο εμμονής. Ένα σκοτεινό σκηνοθετικό τριπάκι, με χειρουργική ακρίβεια και δεξιοτεχνία.