Φρόσω Στυλιανού: «Ζήτω η Ελλάδα και καθετί μοναχικό στον κόσμο αυτό»

Η ζεστή αλλά και δυναμική φωνή της καθηλώνει το κοινό από τις πρώτες νότες. Προτιμά να εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές, καθώς νιώθει οικεία επειδή μπορεί να μεταφέρει τα συναισθήματά της στον ακροατή. Η Φρόσω Στυλιανού είναι μία νέα καλλιτέχνις που μεγάλωσε με γαλλικές επιρροές και πιάνο αλλά και με εφόδια τις σπουδές της στο κλασικό τραγούδι και μαθήματα στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου. Τα παιδικά ακούσματά της στη Λευκωσία ήταν ηχογραφημένα σε κασέτες και βινύλια. Κλασική μουσική αλλά και Χατζιδάκις. Στην εφηβεία «γνώρισε» φωνές όπως της, Νταντωνάκη, Μπέλλου και της Λάρα Φαμπιάν και τώρα πλέον ντύνει με μουσικές και στίχους τα δικά της μουσικά όνειρα. Τα τελευταία χρόνια έχει συστηθεί στο ελλαδικό κοινό μέσα από τις συνεργασίες της με σπουδαίους καλλιτέχνες. Φέτος εμφανίζεται στο πλευρό του Βασίλη Παπακωνσταντίνου αλλά και με τους Α La cARTe, με τους οποίους εξομολογείται τις μουσικές αλήθειες της στο κοινό. Άλλωστε, για τη νεαρή τραγουδίστρια η μουσική είναι ένα όμορφο ταξίδι που μόλις ξεκίνησε... «Υπήρξα παιδί των ωδείων. Δηλαδή από πολύ μικρή άρχισα να μαθαίνω πιάνο, μετά ακολούθησαν τα θεωρητικά μαθήματα και κάπως έτσι και φυσιολογικά κατέληξα στα 18 μου στην Αγγλία να σπουδάζω μουσική και κλασικό τραγούδι. Οι γονείς μου όχι απλώς με ενθάρρυναν αλλά ήταν και είναι το στήριγμά μου σε όλες μου τις προσπάθειες. Πήρα το πτυχίο μου, συνέχισα στη Βασιλική Ακαδημία με master classes στο τραγούδι και στη συνέχεια επέστρεψα στην Κύπρο και άρχισα να εργάζομαι σαν καθηγήτρια φωνητικής και παράλληλα άρχισα να τραγουδάω σε μουσικές σκηνές του νησιού».   

-Ποια ήταν τα μουσικά ακούσματα στην παιδική και την εφηβική ηλικία σου;
Στο σπίτι ακούγαμε πάρα πολύ κλασική μουσική αλλά και Χατζιδάκι, Σαββόπουλο. Μεγαλώνοντας ήρθαν κι άλλες αγάπες, όπως η ροκ και τα ρεμπέτικα.

-Πολλοί συμπατριώτες σου δοκιμάζουν την τύχη τους στην Ελλάδα. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η Κύπρος έχει μια πολύ μικρή αγορά για να απορροφήσει τους εξαιρετικούς μουσικούς που βγάζει το νησί. Η Ελλάδα προσφέρει περισσότερες επιλογές και έτσι φυσιολογικά οι άνθρωποι που ασχολούνται με τη μουσική και το τραγούδι έρχονται εδώ για να κυνηγήσουν τα όνειρά τους.

-Πόσο δύσκολη ή εύκολη ήταν η «μετακόμιση» από την Κύπρο στην Ελλάδα;

Παρόλο που αποχωρίστηκα τους γονείς και τους φίλους μου και «άφησα» τη θαλπωρή της οικογένειάς μου, την οικονομική άνεση αλλά και τις ευκολίες που είχα στην Κύπρο, δεν δυσκολεύτηκα. Ηθελα να κάνω κάτι που αγαπώ πάρα πολύ και ήθελα να μάθω και να εξελιχθώ πάνω σε αυτό, οπότε το θεώρησα τόσο εύκολο και φυσιολογικό.



-Υπάρχουν άνθρωποι που σε βοήθησαν;
Η πορεία μου στην Κύπρο μέχρι και τη στιγμή που ήρθα στην Ελλάδα έχει κάποιους σταθμούς οι οποίοι συνέτειναν με κάποιο μαγικό τρόπο στο να είμαι αυτή τη στιγμή εδώ. Υπάρχουν οι βάσεις που ξεκινούν από τις σπουδές. Μετά όλα αυτά εφαρμόστηκαν στην πράξη, στην οποία με βοήθησαν οι φίλοι μου, που είναι εξαιρετικοί μουσικοί. Δουλεύοντας μαζί τους απέκτησα την απαραίτητη εμπειρία. Ενα μεγάλο ευχαριστώ χρωστώ σε έναν οικογενειακό μας φίλο, τον Βάσο Φτωχόπουλο, ο οποίος μεσολάβησε στο να με ακούσει η κ. Ελευθερία Αρβανιτάκη. Στη συνέχεια όλα πήραν το δρόμο τους.

-Ηδη στη διαδρομή σου έχει αρκετές συνεργασίες με ονόματα όπως οι Διονύσης Σαββόπουλος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου και Μίλτος Πασχαλίδης. Υπάρχει κάποια συνεργασία που ξεχωρίζεις;
Κάθε μία από τις συνεργασίες που έχω κάνει είναι για μένα ξεχωριστή. Καταρχάς ο Μίλτος Πασχαλίδης είναι πλέον οικογένειά μου. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που μου έδωσε βήμα στην Ελλάδα για να προσεγγίσω το ελληνικό ρεπερτόριο. Μου στάθηκε ως σπάνιος δάσκαλος και φίλος. Ηταν και είναι δίπλα μου. Όσον αφορά τον Διονύση Σαββόπουλο, το γεγονός ότι ήρθα τόσο κοντά στο έργο του μέσα από τις παραστάσεις στις οποίες συμμετείχα αυτά τα τρία χρόνια με έκανε να αποκτήσω μια απίστευτη αισιοδοξία, δίνοντάς μου ελπίδα για το μέλλον. Με τον Βασίλη (σ.σ.: Παπακωνσταντίνου) ξεκινήσαμε να συνεργαζόμαστε τον περασμένο Οκτώβριο. Νιώθω βαθιά συγκίνηση, γιατί γνώρισα έναν καλλιτέχνη ο οποίος είναι αφοπλιστικά ειλικρινής απέναντι στο κοινό του. Είναι φοβερό το πώς κάθε φορά που λέει τα τραγούδια του τα λέει με το ίδιο πάθος και την ίδια αλήθεια. Αυτό δείχνει έναν άνθρωπο με καλλιτεχνικό ήθος και με ποιότητα χαρακτήρα. Είμαι σίγουρη πως έχω να μάθω πάρα πολλά στο πλευρό του.  

-Οι συνεργασίες αυτές προσδιορίζουν και το μουσικό σου στίγμα; Είσαι ροκ, ποπ ή έντεχνη, όπως συνηθίζουμε να τα διαχωρίζουμε εδώ στην Ελλάδα;
Η αλήθεια είναι ότι με έχουν επηρεάσει και οι τρεις συνεργασίες και αυτό φαίνεται από τον τρόπο που τραγουδάω και από τον τρόπο που γράφω. Νιώθω πολύ τυχερή που βρέθηκαν στον δρόμο μου αυτοί οι άνθρωποι αλλά και οι μουσικοί με τους οποίους έχω συνεργαστεί. Δεν είμαι άνθρωπος της ταμπέλας. Μου αρέσει η καλή μουσική που έχει διαφάνεια και αισθητική. Αυτό λοιπόν μπορείς να το βρεις και στο ποπ, και στο ροκ και στο λαϊκό.



-Στο πρόσφατο παρελθόν πολλοί νέοι καλλιτέχνες επέλεγαν τον δρόμο των ριάλιτι για να γίνουν γνωστοί. Εσύ θα έκανες μία τέτοια επιλογή;
Δεν μπορώ να κρίνω αρνητικά κανέναν που θα πήγαινε σε ένα τέτοιο ριάλιτι. Αλλά εγώ στα 32 μου και με τα μονοπάτια που έχω ακολουθήσει μου είναι πολύ δύσκολο να μπω σε μια τέτοια διαδικασία. Δεν μπορώ όμως να πω πως είναι λάθος να το κάνει ένα παιδί, αν τα κίνητρά του είναι αγνά.

-Για έναν νέο καλλιτέχνη πιστεύεις ότι πρέπει να είναι αυτοσκοπός το κυνήγι της επιτυχίας μέσω ενός σουξέ;
Αυτοσκοπός του καλλιτέχνη πρέπει να είναι η καθαρή καταγραφή των σκέψεων και των συναισθημάτων του. Αν αυτό του δώσει σουξέ, δεν είναι κακό. Η επιτυχία έχει να κάνει με το αποτέλεσμα και όχι με τον λόγο. Μακάρι κάποια στιγμή κάποιο τραγούδι μου να γίνει τόσο γνωστό και να απολαύσω κάποια επιτυχία. Αυτό όμως δεν αποτελεί γνώμονα για μένα όταν γράφω ένα κομμάτι, ούτε αυτό θα αποτελέσει κριτήριο για να διαλέξω ένα κομμάτι που ενδεχομένως να μου δώσει ένα σουξέ.

-Αν σου ζητούσα να μου πεις αγαπημένες σου φωνές...
Από τις γυναίκες αγαπώ τις Φλέρυ Νταντωνάκη, Σωτηρία Μπέλλου, Ελένη Βιτάλη και Λάρα Φαμπιάν. Από τους άνδρες, πέρα από τον Μίλτο και τον Βασίλη, μου αρέσει και ο Μπάμπης Στόκας αλλά και οι δημιουργοί όταν τραγουδάνε. Δηλαδή οι μοναδικές ερμηνείες όπως του Σαββόπουλου και του Ρασούλη.

-Υπάρχει ένα αγαπημένο τραγούδι που θα ήθελες να είχες πει; Ενα στιχάκι που έχεις «ζηλέψει»;
Δεν έχω φτάσει ακόμα να πω «αχ, θα ήθελα να το είχα πει αυτό». Τραγούδι όμως και στίχος που με εκφράζει και με δονεί αυτή τη στιγμή είναι το «Ζήτω η Ελλάδα και καθετί μοναχικό στον κόσμο αυτό»!

-Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη στιγμή επάνω στη σκηνή που σου έχει μείνει αξέχαστη;
Κάθε στιγμή που καταφέρνω να φτάσω τον μέσα μου εαυτό και να νιώσω πιο κοντά στον Θεό είναι για μένα μοναδική και δεν την ξεχνάω ποτέ.

-Πιστεύεις στον Θεό;
Ναι, πιστεύω... Δεν είμαι ο άνθρωπος που θα πάει κάθε Κυριακή στην εκκλησία. Εχω όμως σταθερά πιστεύω. Η αγάπη μου για την Ελλάδα, η μουσική και η πίστη είναι ο πυρήνας μου.

-Πιστεύεις ότι έχεις δύο πατρίδες;
Πατρίδα μου είναι η Ελλάδα, ιδιαίτερη πατρίδα μου είναι η Κύπρος. Είμαι Ελληνίδα της Κύπρου.



-Πότε ήταν η πρώτη φορά σου που τραγούδησες επαγγελματικά μπροστά σε κοινό;
Μπροστά σε κοινό έχω τραγουδήσει στο πλαίσιο των σπουδών μου σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις. Ήμουν μέλος της επαγγελματικής σχολής του πανεπιστημίου και κάναμε περιοδείες σε πολλές πόλεις. Από την ηλικία των 18. Πιο επαγγελματικά, η πρώτη μου εμφάνιση στην οποία και πληρώθηκα ήταν σε μια συναυλία με τον Βασίλη Λέκκα υπό τη διεύθυνση του Αδμητου Πιτσιλίδη.

-Εμφανίζεσαι σε μουσικές σκηνές της πρωτεύουσας και παράλληλα πηγαίνεις σε πολλές πόλεις της περιφέρειας. Πιστεύεις πως η επαρχία έχει τη δύναμη να επηρεάσει τη γενικότερη πολιτιστική κίνηση μιας χώρας σαν την Ελλάδα ή όλα αρχίζουν και τελειώνουν στην Αθήνα;
Το φαινόμενο της αστυφιλίας και της αστικοποίησης είναι μεγάλο πρόβλημα. Πιστεύω πως πρέπει να ληφθούν μέτρα και οι νέοι άνθρωποι της περιφέρειας να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Θα μπορούσε η περιφέρεια όχι απλώς να επηρεάσει την πολιτιστική κίνηση της χώρας αλλά με τις κατάλληλες προϋποθέσεις να την καθορίσει κιόλας. Στην τελική, ο πολιτισμός μας είναι η παράδοσή μας. Και ο πολιτισμός δεν γεννήθηκε στις πολυκατοικίες της Αθήνας. Είναι πολύ στενάχωρο να ξεκινούν και να τελειώνουν όλα εδώ. Μου αρέσει να εμφανίζομαι σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας και νιώθω τυχερή που το έχω καταφέρει και με τον Πασχαλίδη και με τον Παπακωνσταντίνου. Το κοινό της περιφέρειας είναι πολύ θερμό και του αξίζει το καλύτερο. Διψάει, γιατί δεν έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί καθημερινά μουσικά σχήματα και συναυλίες.

-Η ενασχόλησή σου με τη μουσική δεν εξαντλείται στις εμφανίσεις σου στις μουσικές σκηνές...
Δημιουργώ τραγούδια. Γράφω στίχους, γράφω μουσική και τα τραγούδια αυτά άρχισα να τα παρουσιάζω στο κοινό. Με τους A la cARTe που αποτελούνται από τους Νίκος Παπαναστασίου, Βασίλης Ραψανιώτη και Χρήστο Παύλη. Όλοι μαζί παρουσιάζουμε σε κάποιους μικρούς χώρους τα τραγούδια μου και κάποιες διασκευές τις οποίες επιμεληθήκαμε όλοι μαζί. Την Παρασκευή 17 Μαΐου στους «Αfaneis» ενώνουμε για ακόμη ένα βράδυ νότες και λόγια από καρδιάς.

-Η μουσική ήταν μέσα σου από πολύ μικρή ή ονειρευόσουν κάποιο άλλο επάγγελμα;  
Νομίζω ότι θα μπορούσα να ακολουθήσω και άλλα επαγγέλματα αλλά ποτέ δεν θα μπορούσα να νιώσω τόσο πλήρης όπως αισθάνομαι με τη μουσική. Θα μπορούσα όμως να ήμουν φιλόλογος ή να σπούδαζα φιλοσοφία. Θεωρητικά πράγματα. Τις αποφάσεις μου όμως τις έχω πάρει με την καρδιά μου και όχι με τη λογική και δεν τις έχω μετανιώσει καθόλου.

-Εφυγες από την Κύπρο και ήρθες στην Ελλάδα και βρέθηκες εν μέσω της κρίσης που σαρώνει και τις δύο χώρες. Πώς το βιώνεις;
Το βιώνω όπως ο κάθε άνθρωπος που δοκιμάζεται. Πλέον υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες στην καθημερινότητά μας. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Και ακόμα μεγαλύτερος είναι ο φόβος και η ανασφάλεια για το μέλλον. Ολο αυτό που συμβαίνει πληγώνει και το αίσθημα του πατριωτισμού μου αλλά, ως γνωστόν, τα νιάτα είναι φύσει αισιόδοξα. Δεν μπορεί κανένας να με πείσει ότι δεν θα βγούμε από αυτό το λούκι. Εγώ πιο πολύ στενοχωριέμαι για τους γονείς μας και τους παππούδες μας, οι οποίοι δεν έχουν πλέον τις ίδιες αντοχές με εμάς.



-Στα κρίσιμα γεγονότα της Κύπρου -μετά το «όχι» και τα όσα ακολούθησαν- πώς ένιωσες;
Ολοι περιμέναμε ότι η κρίση θα ερχόταν και στην Κύπρο, απλώς δεν περιμέναμε να γίνει τόσο απότομα και κυρίως τόσο βίαια. Από την άλλη όμως έχω τεράστια πίστη στην αγωνιστικότητα του κυπριακού λαού, γιατί άπειρες φορές στην ιστορία του έχει αποδείξει ότι μπορεί να επιβιώσει σε ακόμη πιο δύσκολες συνθήκες. Κάτι τέτοιο μπορεί να το κάνει και τώρα. Εμένα αυτό που με ανησυχεί περισσότερο από όλα είναι να μη χάσουμε τον προσανατολισμό μας. Δηλαδή μέσα από τις δυσκολίες της καινούργιας καθημερινότητας είναι να μην ξεχάσουμε ότι το πιο μεγάλο πρόβλημα του τόπου που είναι η παράνομη κατοχή από τα τουρκικά στρατεύματα.

-Πιστεύεις ότι για όλα φταίνε οι «κακοί» ξένοι ή φταίμε κι εμείς;
Είναι σημαντικό να αποδίδουμε ευθύνες, αλλά πιο σημαντικό είναι το πώς διαχειριζόμαστε τελικά ένα πρόβλημα. Από εκεί και πέρα, θεωρώ ότι η ευθύνη μας έγκειται στο γεγονός ότι εκθέσαμε τις αδυναμίες μας και δώσαμε την ευκαιρία στους άλλους να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους.

-Πρόσφατα ο Αλκίνοος Ιωαννίδης με ένα έντονα φορτισμένο κείμενό του υποστήριξε: «Το '74 κλαίγαμε για τα σπίτια μας, σήμερα θα κλαίμε για τις επαύλεις μας». Συμφωνείς;
Το κείμενο του Αλκίνοου το έχω διαβάσει και συμφωνώ σε πολλά σημεία και σε κάποια άλλα διαφωνώ. Εγώ αυτό που πιστεύω είναι ότι τώρα δεν κινδυνεύεουν μόνο οι επαύλεις, αλλά κινδυνεύουν και τα σπίτια του κοσμάκη. Στο κάτω- κάτω υπάρχει και ένα ερωτηματικό σε μια δεύτερη ανάγνωση. «Δηλαδή σήμερα θα κλάψουμε για τις επαύλεις μας; Και συμπληρώνει: Δεν νομίζω». Ούτε εγώ νομίζω.

-Πιστεύεις ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να βγαίνει μπροστά στα κοινωνικά γεγονότα ή απλώς να ψυχαγωγεί το κοινό του;
Ο καλλιτέχνης ως κοινωνός της τέχνης οφείλει από τη στιγμή που απευθύνεται στην κοινωνία να περιγράφει τη ζωή και να την εκφράζει στην ολότητά της. Ακόμα και ο έρωτας, για τον οποίο γράφτηκαν τόσα τραγούδια, αποτελεί ένα κοινωνικό γεγονός, οπότε ένας καλλιτέχνης ο οποίος είναι ειλικρινής και μεταφέρει ένα πλήρες έργο δεν μπορεί μόνο να ψυχαγωγεί. Οταν κάνεις καλά τη δουλειά σου, είσαι μπροστά στα κοινωνικά γεγονότα.