Τι θα δούμε φέτος στο θέατρο: Μιούζικαλ, τραπ, ρεμπέτικο, Ελληνες συγγραφείς και πρόζα

Από παραστάσεις τραπ µε ρεµπέτικα, καθαρόαιµα µιούζικαλ, ελληνικά έργα και ένα θέατρο που φαίνεται να βρίσκεται πιο κοντά στον κόσµο όσο ποτέ µιλώντας για τα κοινωνικά προβλήµατα και απλώνοντας ένα χέρι παρηγοριάς, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της φετινής θεατρικής σεζόν 2022-2023 που φαίνεται να στοιχηµατίζει µε κραταιή, σχεδόν, βεβαιότητα ότι ο κόσµος θα επιστρέψει στις σκηνές µετά τα αναγκαστικά µέτρα που επέβαλε η πανδηµία.

Αν, λοιπόν, το χαρακτηριστικό των θεατρικών οργανισµών και των διαφορετικών σκηνών πριν από την πανδηµία ήταν το κλασικό θέατρο ή τα δηµοφιλή έργα, αυτή τη σεζόν, 2022-2023, προτεραιότητα φαίνεται να έχουν η αµεσότητα, ο συνδυασµός µουσικής µε την πρόζα, οι Ελληνες δηµιουργοί, αλλά και οι ηθοποιοί που είναι πλέον αναγνωρίσιµοι και στο µη θεατρόφιλο κοινό λόγω της συµµετοχής τους σε κάποια από τις απειράριθµες ελληνικές σειρές που έχουν επιστρέψει δυναµικά στη µικρή οθόνη. Απ’ όλα έχει η θεατρική ποικιλία, που δείχνει ταυτόχρονα να προτείνει µοναδικούς συνδυασµούς και να έχει πολλές, αµέτρητες εκπλήξεις.

Ο Ντοστογιέφσκι, και η Αλεξίου

Χαρακτηριστική συνεργασία-έκπληξη είναι αυτή του Γιάννη Νιάρρου µε τον Γιάννη Οικονομίδη στη µιούζικαλ εκδοχή του «Σπιρτόκουτου», ενώ έκπληξη προκαλεί η επιστροφή του Βασίλη Μπισμπίκη στη σκηνοθετική θέση µε το «Εγκληµα και τιµωρία» του Ντοστογιέφσκι (και τα δύο στη Στέγη), αλλά και η εµφάνιση της Χαρούλας Αλεξίου στη θέση της πρωταγωνίστριας στην άκρως πειραµατική «Νύχτα στην Επίδαυρο» του Νίκου Καραθάνου στο Εθνικό Θέατρο, που κάνει το πέρασµα στη νέα εποχή µε τη σφραγίδα του Γιάννη Μόσχου στην καλλιτεχνική διεύθυνση.

Οσο για το Μέγαρο Μουσικής, κι εδώ οι εκπλήξεις δίνουν και παίρνουν, αφού ετοιµάζεται να υποδεχθεί τον Δημήτρη Παπαϊωάννου µε το «Ink», ένα πολυθέαµα που θα έχει ως κύρια αναφορά εκτός από χορό τα εικαστικά, ενώ τα Χριστούγεννα θα τα γιορτάσουµε στον ίδιο χώρο µαζί µε τον Στέφανο Κορκολή και τον Χρήστο Σουγάρη, οι οποίοι είχαν συνεργαστεί στην «Αυλή των θαυµάτων» και τώρα ετοιµάζουν τον «Σκρουτζ» σε µορφή ροκ µιούζικαλ. Ο «Ελληνικός Κόσµος» ποντάρει σε Καζαντζάκη και στον «Ζορµπά» από τον Γιάννη Κακλέα και το Θέατρο Βρετάνια µας θυµίζει το κλασικό έργο του Μίλερ «Οι µάγισσες του Σάλεµ» που µιλάει για τον φανατισµό και τις θρησκευτικές προκαταλήψεις, µε πρωταγωνιστές τον Ακη Σακελλαρίου και τη Ρένια Λουιζίδου σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη. «Το σώσε»  θα γίνει και φέτος στο Παλλάς με την ομώνυμη παράσταση του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη με πρωταγωνιστή τον ίδιο μαζί με τους Σμαράγδα Καρύδη και Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο. Στο ίδιο θέατρο και « Η τρελλή του Σαγιό» σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια με την Ελισάβετ Κωνσταντινίδη. 

Οσο για τα κλασικά πια «Φώτα της πόλης», το αριστούργηµα του Τσάρλι Τσάπλιν που µιλάει για την κοινωνική αδικία αλλά και την καθαρόαιµη αγάπη, έχουν ως πρωταγωνιστές δύο ηθοποιούς που είναι γνωστοί όχι µόνο στο θεατρόφιλο αλλά και το ευρύ κοινό από το πέρασµά τους στις µικρές οθόνες: την Αλεξάνδρα Αϊδίνη από το πρόσφατο σίριαλ «Ψέµατα» του ALPHA και τον Προκόπη Αγαθοκλέους από τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στον «Παΐσιο» του MEGA. Το έργο του Τσάπλιν θα ανεβεί στο Εθνικό Θέατρο και συνιστά την πρώτη σκηνοθετική απόπειρα της Αμαλίας Μπένετ.

Τηρουµένων των αναλογιών, ηθοποιοί όπως ο Χρήστος Λούλης ή η σύζυγός του Εμιλυ Κολιανδρή, οι οποίοι φέτος συµπρωταγωνιστούν στη «Νύχτα στην Επίδαυρο» και πάλι στο Εθνικό, µπορεί να έχουν διαγράψει µια µεγάλη καριέρα στο θέατρο, αλλά στο ευρύ κοινό είναι γνωστοί για τη συµµετοχή τους σε µια σειρά από έργα που έχουν αφήσει τη δική τους ανεξίτηλη σφραγίδα, αλλά πλέον συνδέονται µε επιτυχηµένα σίριαλ, κάτι που σηµαίνει ότι τα θέατρα φέτος θα κάνουν πάσης φύσεως επαναπροσδιορισµούς, τόσο αναφορικά µε τα έργα και τις συµµετοχές όσο και µε το κοινό που θα δίνει ραντεβού στις θεατρικές αίθουσες: γιατί αν εξαιρέσεις τις κλασικές προσεγγίσεις µεγάλων έργων όπως του Σταμάτη Φασουλή µε τους «Βρικόλακες» του Ιψεν ή τον «Θάνατο στη Βενετία» από τον Γιώργο Παπαγεωργίου, που αποτελεί σταθερή αξία, στο Θέατρο Πορεία και τα «Ανεµοδαρµένα ύψη» της Εµιλι Μπροντέ από τον Γιάννη Καλαβριανό στο ∆ηµοτικό Θέατρο Πειραιά, αυτό που επικρατεί είναι η πειραµατική διάθεση και οι πρωτότυπες αναµείξεις διαφορετικών ειδών.

Τουλάχιστον σε αυτό φαίνεται να ποντάρουν οι µεγάλες σκηνές και οι παραγωγοί, αποφασίζοντας να διευρύνουν τόσο το ρεπερτόριο όσο και τον αριθµό των συµµετοχών. Αν η µνηµονιακή κρίση των περασµένων ετών είχε αναγκάσει τον εκάστοτε πρωταγωνιστή να επιτελεί ρόλο θιασάρχη και να φτάνει να ανεβαίνει µόνος του πολλές φορές στη σκηνή για να µειώσει το κόστος, φέτος η τάση δείχνει διευρυµένα σχήµατα και πολύ πιο φιλόδοξες παραγωγές όσον αφορά το κόστος. Οι ενίοτε κουραστικοί µονόλογοι που είχαµε συνηθίσει στο παρελθόν φαίνεται να λαµβάνουν τέλος και το θέατρο, µετά τον κορωνοϊό, να µετατρέπεται σε µια «αυλή των θαυµάτων» όπως λέει και ο τίτλος γνωστού έργου, δίνοντας µια υπόσχεση ψυχαγωγίας, τέχνης και οµορφιάς.

Ελληνικά έργα παντού

Επειδή, όµως, αυτές οι λέξεις ακούγονται κλισέ αν δεν συνδεθούν µε συγκεκριµένα παραδείγµατα, είναι παρήγορο να βλέπεις να πλεονεκτούν τα έργα των Ελλήνων δραµατουργών, όπως του Γιάννη Τσίρου (µε τρία έργα του παρακαλώ, όπως το «Μάτια τέσσερα» από τον Γιώργο Πυρπασόπουλο στο «Ιλίσια - Βολανάκης» και το «Ηµέρα Κυρίου» από τον Μάνο Καρατζογιάννη και το άκρως πετυχηµένο «Αξύριστα πηγούνια» από τον Γιώργο Παλούμπη) ή του Βασίλη Κατσικονούρη -και πάλι µε τρία έργα, όπως το «Μάκης» σε σκηνοθεσία του ίδιου στο Θέατρο του Νέου Κόσµου, το «Καλιφόρνια Ντρίµιν 2 - 20 χρόνια µετά» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μυλωνά στο Από Μηχανής Θέατρο και «Τσιτάχ, η ερηµιά του τερµατοφύλακα» στο Θέατρο Σταθµός.

Νέο έργο επίσης γράφει ο Γιώργος Καπουτζίδης µε τίτλο «42497», λεπτοµέρειες για το οποίο προτιµά να τις κρατάει κρυφές, ενώ για τέταρτη σεζόν θα χαρούµε το νεοελληνικό έργο «170 τετραγωνικά» του Γιώργου Τσούρη, που έχει κάνει µεγάλη επιτυχία. «Μπαµπάδες µε ρούµι» των Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου σε δική τους σκηνοθεσία θα έχουµε στο «Αλίκη», ενώ τον γνωστό «Μπακαλόγατο» ή «Της κακοµοίρας» από τον Γιώργο Βάλαρη µε τον Γιάννη Ζουγανέλη στον πρωταγωνιστικό ρόλο θα δουν στο «Πειραιώς 131».

Μετά το Αρχαίο Θέατρο ∆ωδώνης και το Θέατρο Κολωνού, «Οι παστρικές» της Μαριάννας Κάλμπαρη, δηλαδή το έργο της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Θεάτρου Τέχνης, έρχονται στη σκηνή της Φρυνίχου για τέσσερις µόνο παραστάσεις (13/10 & 20/10 στις 21.30). Για άλλη µια φορά εµφανίζεται εδώ ο συνδυασµός διαφορετικών ειδών που χαρακτηρίζει τις φετινές παραστάσεις, όπως τραγούδια µε αποσπάσµατα από τις «Ικέτιδες» του Αισχύλου, καθώς και ιστορικά στοιχεία, µαρτυρίες και παραδοσιακά ακούσµατα.

Το κλασικό πλέον βιβλίο «Μητέρα του σκύλου» του Παύλου Μάτεσι θα ανεβεί στο «Ιλίσια-Βολανάκης» από τη Χριστίνα Ματθαίου, ενώ η «Ακρα ταπείνωση» της Ρέας Γαλανάκη θα παρουσιαστεί από τον Παντελή Φλατσούση στο «Θησείον». Οσο για τον εξαιρετικό Παντελή Μπουκάλα, τον βλέπουµε να συµβάλει µε δύο κείµενά του σε δύο παραστάσεις: «Το σφαγείο του έρωτα» στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων και «Το µάγουλο της Παναγίας» από τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο στο Θέατρο του Νέου Κόσµου. Η βαρυσήµαντη σφραγίδα του Θοδωρή Τερζόπουλου φέτος συνδέεται µε ένα ελληνικό έργο όπως το «Adagio» του Θανάση Αλευρά στο «Αττις», ενώ στο Θέατρο Μουσούρη θα φιλοξενηθεί ο σπαρακτικός µονόλογος του Θωμά Κοροβίνη «Ο κατάδεσµος», σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ρήγα, µε τη Χρύσα Ρώπα στον ρόλο της Ζηνοβίας.

«Γαβριάδα» ζούµε αυτές τις µέρες στη Στέγη µε το «Gener8tion» του Ρομέν Γαβρά, ένα πολυσύνθετο πρότζεκτ για το οποίο ο γνωστός ανατρεπτικός σκηνοθέτης µιλούσε στο «Gala» εξηγώντας πως, εκτός από τον µοναδικό συνδυασµό των αρχαιοελληνικών µύθων µε τη σύγχρονη πολιτική πραγµατικότητα που κατάφερε να ενώσει στο «Athena», που προβάλλεται αυτές τις µέρες από το Netflix, στην περίπτωση του «Gener8ion» έφτιαξε µια δική του εξωκοσµική, φουτουριστική πραγµατικότητα, περνώντας από τη δυστοπική Αθήνα του µέλλοντος στις συνωµοσιολογικές θεωρίες, µετατρέποντας µάλιστα στη Σαρλίζ Θέρον σε ένα ακατανίκητο cyborg µε τα όλα της.

Ισως να έχει δίκιο η Αφροδίτη Παναγιωτάκου που κατά την παρουσίαση του φετινού προγράµµατος της Στέγης µίλησε για το «ασύλληπτο που ακούγεται σαν φυσιολογικό» αναφερόµενη στην άλλη περίπτωση του Παύλου Παυλίδη που βγαίνει από τα γνώριµα µέρη του «Gagarin» για να διασκευάσει τραγoύδια του Γιάννη Μαρκόπουλου, αλλά περιγράφοντας ουσιαστικά όλη τη φετινή θεατρική σεζόν, τις φαινοµενικά ετερόκλητες αλλά άκρως πρωτότυπες συνεργασίες, το δηµιουργικό ανακάτεµα και τις διαρκείς, απανωτές εκπλήξεις. Αν, όµως, πρέπει να περιγράψουµε τη φετινή τάση που επικρατεί σε αυτή τη µετά COVID-19 θεατρική περίοδο, η απάντηση είναι µία: µιούζικαλ, µουσική και χορός, παραστάσεις µε έντονες ηχητικές προκλήσεις και δονήσεις.

Μιούζικαλ, αλλά όχι επιθεωρήσεις

Πάει καιρός που η µουσική απουσίαζε αυστηρά από το θέατρο και εµφανιζόταν µονάχα µε τη µορφή του βαριετέ ή των επιθεωρήσεων αφήνοντας την αποκλειστικότητα στο λυρικό θέατρο που διαχώριζε την αποστολή του. ∆εδοµένου ότι η επιθεώρηση ως είδος µε σατιρική πολιτική χροιά κοντεύει να εκλείψει, παρά την περσινή πανηγυρική αναβίωση µέσα από τα εγχειρήµατα του Δημήτρη Καραντζά και του Φοίβου Δεληβοριά, ο οποίος κάνει µια σοβαρή προσπάθεια να επαναφέρει το είδος µέσα από τα τηλεοπτικά «Νούµερα», έπρεπε να βρεθεί µια νέα µορφή προσέγγισης για το ευρύ κοινό. Η αρχή έγινε µε τις µουσικές παραστάσεις για τον Μίκη Θεοδωράκη ή τον Μάρκο Βαµβακάρη στα µεγάλα θέατρα, ενώ πέρυσι είχαµε τις διαφορετικές εκδοχές των µεγάλων κυριών του ρεµπέτικου, µε χαρακτηριστικότερο παράδειγµα την παράσταση «Σαν άστρο», εµπνευσµένη από τη ζωή της Μαρίκας Νίνου στο Θέατρο Τέχνης.

Φέτος, λοιπόν, έχουµε την τολµηρή επανασύσταση των διαφορετικών µουσικών ειδών µέσα από άκρως πρωτότυπες συνευρέσεις-συναντήσεις: στο ίδιο θέατρο, καθώς στη Φρυνίχου θα δούµε σε συµπαραγωγή µε το Εθνικό Θέατρο τη «Στέλλα µε τα κόκκινα γάντια» σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, µε πρωταγωνιστές εκτός από τον ίδιο τις Ανθή Ευστρατιάδου, Σοφία Κόκκαλη και τον Γιάννη Παπαδόπουλο, µε το γνωστό έργο του Καµπανέλλη, όπως λένε οι δηµιουργοί, «να δίνει ζωή σε έναν κόσµο που µε τα ρεµπέτικα και το γλέντι προσπαθεί να αποδράσει από την καταπιεστική καθηµερινότητα και την οικονοµική κρίση», µια τάση απόδρασης που επίσης χαρακτηρίζει τις φετινές παραστάσεις.


Η υπέροχη µουσική του Σταμάτη Κραουνάκη σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου θα ακουστεί στο «Εκτο πάτωµα» σε σκηνοθεσία Γιώργου Βάλαρη στο «Ακροπόλ», ένα θέατρο που είναι άµεσα συνυφασµένο µε την επιθεώρηση, ενώ ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος και ο Θέμης Καραμουρατίδης υπογράφουν το µιούζικαλ «Εύθυµες κυράδες», βασισµένο στις «Εύθυµες κυράδες του Ουίνδσορ» του Γουίλιαµ Σαίξπηρ.

Ακόµα και η γνωστή θιασάρχης Ελένη Ράντου δεν είπε φέτος όχι στη µουσική, καθώς συµπράττει µε τον ταλαντούχο Ανέστη Αζά, κάνοντας να ακουστεί δυνατά η µουσική των String Demons στον µονόλογο «Το πάρτυ της ζωής µου». Μια µεγάλη παραγωγή ετοιµάζεται φέτος στο «Παλλάς», µε την «Αυλή των θαυµάτων» να µετατρέπεται σε µιούζικαλ σε σκηνοθεσία Χρήστου Σούγαρη, µε πρωταγωνιστές τους γνωστούς από τα τηλεοπτικά σίριαλ, εκτός από το θέατρο, Γιώργο Γάλλο, Αλέξανδρο Μπουρδούμη, Κατερίνα Παπουτσάκη, Ρούλα Πατεράκη, Μάνο Βακούση, Μαρία Διακοπαναγιώτου, µε τη σύµπραξη της διεθνούς µέτζο σοπράνο Ειρήνης Καραγιάννη, αλλά και την παρουσία των Φιλαρέττης Κομνηνού και Δημήτρη Πιατά.

Εκτός, λοιπόν, από το «Σπιρτόκουτο» σε µορφή µιούζικαλ που θα δούµε στη Στέγη του Ιδρύµατος Ωνάση από τους Νιάρρο - Οικονοµίδη, καθώς και τη ιδιότυπη συνάντηση του Παύλου Παυλίδη µε τον Γιάννη Μαρκόπουλο, η Στέγη µάς προτείνει το τραπ-ρεµπέτικο από την Κόνιτσα! Εκεί, στο σπίτι του σπουδαίου ερευνητή Κρίστοφερ Κινγκ, το έργο του οποίου είχαµε παρουσιάσει στο «ΘΕΜΑ» µε πρόσφατη αποκλειστική συνέντευξη, συναντήθηκαν ο Odydoze (aka Οδυσσέας Μανωλούδης) µε τον Νέγρο του Μοριά, φτιάχνοντας αυτό το άκρως πρωτότυπο τραπ-ρεµπετικό πρότζεκτ.

Πρόκειται για µία ακόµα πρωτότυπη δουλειά που σέβεται τη διαφορετικότητα, καθώς οι υπεύθυνοι των µεγάλων πολιτιστικών οργανισµών της χώρας συµφώνησαν ότι αυτή είναι η «λέξη-κλειδί για τις φετινές επιλογές του ρεπερτορίου και των καλλιτεχνικών συντελεστών», όπως επισήµανε χαρακτηριστικά ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού θεάτρου Γιάννης Μόσχος, συµπληρώνοντας πως «µολονότι ο φετινός χειµώνας προβλέπεται να έχει αρκετές δυσκολίες για όλους µας, ελπίζω πως στο πρόγραµµά µας θα βρουν οι θεατές µας ένα καταφύγιο. Στη δύσκολη αυτή συγκυρία είµαστε όλοι µαζί, είµαστε όλοι διαφορετικοί, είµαστε όλοι ίδιοι».

Κάτι αντίστοιχο τόνισε και η υπεύθυνη πολιτισµού στο Ιδρυµα Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου λέγοντας πως «αυτή η τέχνη και οι καλλιτέχνες-θεραπευτές δεν µας καθησυχάζουν αλλά µας παρηγορούν, επιµένοντας πως όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες κάπως µας ενώνουν και κάπως µας ταράζουν, κάπως µας µαγεύουν και κάπως µας φανερώνουν. Κάπως παίζουν µε τη συναισθηµατική µας θερµοκρασία», για να καταλήξει σε ένα συµπέρασµα που χαρακτηρίζει όλη τη φετινή χρονιά: «Ενστικτωδώς και ποτέ εν πλήρει συνειδήσει ανθρώπους και ιδέες, ανακατεύουµε καταστάσεις και ξεκουνάµε το µυαλό µας για να κάνουµε κάτι που να έχει νόηµα. Και σε όλο αυτό το ταξίδι θέλουµε να είµαστε µια γέφυρα πάνω από ταραγµένα νερά. Κι όταν το καταφέρνουµε είναι τόσο ωραίο». Κάτι µου λέει πως ο φετινός θεατρικός χειµώνας δεν θα είναι µόνο πλούσιος, αλλά και υπέροχος.