Το παρασκήνιο και τα ανταλλάγματα της συμφωνίας

Ο κ. Παπανδρέου εμφανίστηκε στην αίθουσα της ελληνικής αντιπροσωπείας περίπου στις 3 τα ξημερώματα κυριολεκτικά εξαντλημένος.

Είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις που διήρκησαν πέραν των 6,5 ωρών στις οποίες συμμετείχαν μόνο οι αρχηγοί των 17 χωρών της Ευρωζώνης (Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία, Φιλανδία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος, Εσθονία, Σλοβακία, Σλοβενία, Λουξεμβούργο, Ιταλία, Μάλτα) συνεπικουρούμενοι από ένα στενό συνεργάτη του ο καθένας.  

Ο σύμβουλος του κ. Γιώργου Παπανδρέου στις διαπραγματεύσεις ήταν ο καθηγητής Γιώργος Ζανιάς, πρόεδρος του συμβουλίου οικονομικών εμπειρογνωμόνων. 

Από τις 8.30 το βράδυ της Παρασκευής όταν οι ηγέτες της ευρωζώνης ξεκίνησαν να συζητούν για τη υιοθέτηση του συμφώνου ανταγωνιστικότητας και τη διευκόλυνση χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρέους μέχρι τις 10 παρά δέκα που ο πρόεδρος του Eυρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Χέρμαν Βαν Ρομπέι, έγραψε στο Τwitter «συμφωνία επί της αρχής για το ευρώ – πακέτο, αλλά ακόμη συζητάμε τα υπόλοιπα στοιχεία του πακέτου» δεν υπήρχε καμία ενημέρωση.

Ακόμα και οι πλέον μυημένοι διπλωμάτες απέφευγαν να κάνουν προβλέψεις. Το θέμα της Ιρλανδίας, ήταν αυτό που συζητήθηκε επί μακρόν, με διαλόγους έντονους και πολλές φορές εριστικούς, ίσως και επειδή ο νέος πρωθυπουργός της χώρας κ. Έντα Κένι, μπήκε στη συνεδρίαση ως "ταύρος σε υαλοπωλείο".

Με την ορμή του νεοφώτιστου, θεωρούσε ότι θα ήταν παιχνιδάκι να πείσει την κ. Μερκελ και τους ηγέτες που είναι συνδεδεμένοι στο γερμανικό άρμα να υποχωρήσουν μπροστά σε όλα του τα αιτήματα.

Ο κ. Κένι όχι μονό ζητούσε επιμήκυνση αποπληρωμής και μείωση των επιτοκίων αλλά κυρίως είχε … στυλώσει τα πόδια στο αίτημα των Ευρωπαίων να αυξηθεί πάνω από το 12% η φορολογία που πληρώνουν όσες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην Ιρλανδία.

Από τη σύγκρουση, ο κ. Κένι δεν βγήκε νικητής. Ήταν το τρίτο χτύπημα σε λίγες ημέρες, αφού μετά την εκλογική του νίκη, οι New York Times, προσβλητικά, ανέφεραν τον άγνωστο στους πολλούς πολιτικό ως «κυρία Κενι», ενώ, και οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής επιτροπής τον είχαν μπερδέψει με έναν Ιρλανδό ηθοποιό και στο ενημερωτικό δελτίο με τις φωτογραφίες των ηγετών της ευρωζώνης αντί του κ. Κένι είχαν βάλει αυτή του … Ιρλανδού ηθοποιού, γνωστού από τις εμφανίσεις του στην τηλεοπτική σειρά Σταρ Τρεκ.

Η Πορτογαλία που  επίσης βρέθηκε στο επίκεντρο  δεδομένο ότι προεξοφλείται πως μετά την Ελλάδα και την Ιρλανδία θα είναι η τρίτη χώρα που θα αναγκαστεί να μπει στο μηχανισμό στήριξης, επιβεβαιώνοντας την προαναγγελθείσα προφητεία για τα PIGS.

Για την Ελλάδα, η απόφαση ήταν μάλλον απροσδόκητη.

Οι ηγέτες της ευρωζώνης αποφάσισαν να δώσουν μιαν ανάσα στην ελληνική οικονομία με αντάλλαγμα την ανάληψη της υποχρέωσης από τη κυβέρνηση του κ. Παπανδρέου «να ολοκληρώσει πλήρως και ταχέως» το πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας ύψους 50 δισ. ευρώ, και να εισαγάγει ένα αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο με την ισχυρότερη δυνατή βάση την οποία θα αποφασίσει η ελληνική κυβέρνηση, όπως αναφέρεται αυτολεξεί στο κείμενο των συμπερασμάτων.  

Οι Ευρωπαίοι ικανοποίησαν το αίτημα του κ. Παπανδρέου για επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων ύψους 80 δις (από τα συνολικά 110 που λαμβάνει η χώρα αν προστεθούν κατ τα 30 που διαθέτει το ΔΝΤ) από τα τρία χρόνια που είχε συμφωνηθεί αρχικώς σε μια περίοδο 7,5 ετών κατά μέσο όρο με πρόβλεψη να υπάρξει περίοδος χάριτος τριών ετών.

Συμφώνησαν επίσης να μειώσουν κατά μια ποσοστιαία μονάδα το επιτόκιο του δανείου επιτρέποντας στα μέλη της αποστολής που συνόδευαν τον πρωθυπουργό στις Βρυξέλλες να θριαμβολογήσουν ότι «σήμερα η Ελλάδα εξοικονόμησε 6 δις» από τα τοκοχρεολύσια.

Με αυτά τα δυο  «δώρα», οι Ευρωπαίοι επέτρεψαν στον κ. Παπανδρέου να επιστρέψει στην  Ελλάδα έχοντας στις αποσκευές του συγκεκριμένα, απτά αποτελέσματα που θα δώσουν παράταση ζωής στην ελληνική οικονομία.

Ποια είναι  τα ανταλλάγματα που συμφώνησε να παραχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση; Όπως ανέφεραν πηγές από την γερμανική  καγκελαρία, η ελληνική κυβέρνηση  δεσμεύτηκε ότι αν χρειαστεί είναι  έτοιμη να λάβει και παραπάνω μέτρα πέρα από την αυτονόητη δέσμευση της να προχωρήσει σε αποκρατικοποιήσεις ύψους 50 δις ευρώ.

Τα προβλήματα όμως δεν σταματούν εδώ, το 2012 για  παράδειγμα η Ελλάδα έχει δανειοδοτικές ανάγκες 66 δις. Ευρώ. Και αν τα 25 θεωρούνται εξασφαλισμένα επειδή θα απορροφηθούν από το δάνειο των 110 δις, ουδείς ξέρει τι θα συμβεί ένα η χώρα δεν έχει καταφέρει να βγει στις αγορές για να αντλήσει τα υπόλοιπα 41 δις.

Στη περίπτωση  που τα spreads εξακολουθήσουν να τρέχουν με «χίλια» ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης, EFSF, θα δώσει τα υπόλοιπα δάνεια που απαιτούνται στην Ελλάδα αγοράζοντας ομόλογα του ελληνικού δημοσίου από την πρωτογενή αγορά.

Και βεβαίως ίσως είναι περιττό να αναφερθεί ότι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής σηματοδοτεί την έναρξη μιας πολυετούς περιόδου τουλάχιστον 10 ετών σκληρής λιτότητας.