Σενάρια για αύξηση της επιδότησης στην ηλεκτρική ενέργεια

Σενάρια για αύξηση του κονδυλίου, με το οποίο θα επιδοτηθεί η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας , εξετάζει το οικονομικό επιτελείο, υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων που δημιουργεί στην αγορά η συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών του ρεύματος στο Χρηματιστήριο Ενέργειας σε επίπεδα - ρεκόρ.

Πληροφορίες, που μεταφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ ανέφεραν ότι το κονδύλι της επιδότησης θα υπερβεί κατά πολύ τα 150 εκατ. ευρώ που ήταν η εκτίμηση του κόστους κατά την αρχική εξαγγελία του μέτρου, στις αρχές Σεπτεμβρίου, που προέβλεπε επιδότηση του συνόλου των καταναλωτών χαμηλής τάσης (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) με ποσό ύψους 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Εν τω μεταξύ, η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας το Σεπτέμβριο στο Χρηματιστήριο διαμορφώθηκε στα 134,73 ευρώ ανά μεγαβατώρα ενώ σήμερα Πέμπτη σύμφωνα με τα δεδομένα από την προημερήσια αγορά διαμορφώνεται στα 204,38 ευρώ. Πηγές χρηματοδότησης για την επιδότηση της κατανάλωσης αναζητώνται από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων και τον λογαριασμό χρηματοδότησης των ανανεώσιμων πηγών.

Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει λάβει δύο αποφάσεις. Η πρώτη, σύμφωνα με τις πληροφορίες αφορά στην αύξηση του ύψους της επιδότησης των τιμολογίων στο ηλεκτρικό ρεύμα ενώ η δεύτερη αφορά στο επίδομα θέρμανσης. Οι τελικές αποφάσεις για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου αναμένονται άμεσα με την έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων και πιθανόν να ανανεωθούν αύριο, Παρασκευή.

Η κυβέρνηση πιέζει παράλληλα για ανάληψη δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις τιμές της ενέργειας . Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, επανέλαβε χθες στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε. την πρόταση για δημιουργία ταμείου αντιστάθμισης των ανατιμήσεων ιδίως για τα ευάλωτα νοικοκυριά με αξιοποίηση εσόδων από τις δημοπρασίες ρύπων, ενώ τόνισε την ανάγκη να ληφθούν διαρθρωτικά μέτρα για να μην επαναληφθούν οι ανατιμήσεις.

«Μνήμες Ουκρανίας» από το ξέφρενο ράλι τιμών

Ο φόβος ενός γενικευμένου, ενεργειακού κραχ ελλοχεύει πάνω από την Ευρώπη, καθώς η χθεσινή φρενήρης πορεία των τιμών του φυσικού αερίου προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στα χρηματιστήρια, αλλά και μπαράζ δηλώσεων κορυφαίων ευρωπαίων αξιωματούχων, στη σκιά και της “κρίσης της Ουκρανίας” των ετών 2005-2009. Λειτουργώντας περισσότερο πυροσβεστικά στην ανοιχτή σύγκρουση που μαίνεται μεταξύ ΕΕ – Ρωσίας, η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, έσπευσε χθες -στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής ΕΕ- Δυτικών Βαλκανίων στη Σλοβενία- να αποσείσει την ευθύνη για την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου από την Μόσχα, προειδοποιώντας παράλληλα για λήψη λανθασμένων μέτρων.

«Το ερώτημα είναι: Υπάρχουν παραγγελίες που έχουν γίνει και η Ρωσία δεν εφοδιάζει (με φυσικό αέριο); Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες μου, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν παραγγελίες για τις οποίες η Ρωσία να είπε: Δεν θα σας εφοδιάσουμε και σίγουρα δεν θα το κάνουμε μέσω του ουκρανικού αγωγού», ανέφερε χαρακτηριστικά η Γερμανίδα Καγκελάριος. Η ίδια τόνισε ακόμη πως «η Ρωσία μπορεί να εφοδιάζει με φυσικό αέριο μόνο βάσει συμβάσεων». «Επομένως, το ερώτημα είναι: Είναι αρκετές οι παραγγελίες ή η υψηλή τιμή του φυσικού αερίου αυτή τη στιγμή είναι ίσως επίσης ένας λόγος για να μην γίνονται τόσο μεγάλες παραγγελίες;», διερωτήθηκε η κ. Μέρκελ.

Αφήνοντας προσώρας ρητορικό το ερώτημα της, η Γερμανίδα καγκελάριος εισήγαγε το ζήτημα στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής στις 21-22 Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες, την ώρα που οι υπόλοιποι ηγέτες και των 27 κρατών -μελών βρίσκονται σε αναβρασμό, καθώς «είχαμε συνηθίσει πρόσφατα σε πολύ χαμηλές τιμές φυσικού αερίου», όπως σχολίασε και η ίδια. Η Καγκελάριος Μέρκελ, άλλωστε, ανάλωσε πολύ μεγάλη προσπάθεια από το 2018 και εξής (μετά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από την προσάρτηση της Κριμαίας) στην οικοδόμηση προνομιακών σχέσεων μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου στο ενεργειακό πεδίο, με όχημα τον αγωγό Nord Stream 2, ο οποίος τέμνει τα συμφέροντα των δύο χωρών. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η καταλυτική επίδραση της ανόδου των τιμών του φυσικού αερίου στην καθημερινότητα των ευρωπαίων πολιτών δεν αφήνει αμέτοχη και τη Γερμανία, αφού αντανακλάται ευθέως στα οικογενειακά και ατομικά εισοδήματα, ιδίως των φτωχότερων χωρών, αλλά και στη βιομηχανία, την μεταποίηση και τις μεταφορές, επαναφέροντας ως εξαιρετικά σοβαρή την πιθανότητα εμφάνισης πληθωρισμού.

Ρωσική παροχή

Για το σκοπό αυτό, οι διεργασίες ανάμεσα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τις τελευταίες ώρες έχουν ενταθεί, παρά τη χθεσινή δήλωση του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Βλαντιμίρ Πούτιν ότι «η Ρωσία ενισχύει τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και αυτό αφορά και τις προμήθειες μέσω της Ουκρανίας, αντιδρώντας στον κίνδυνο μείωσης της προσφοράς ενέργειας το επόμενο διάστημα, ενώ παραμένει έτοιμη να σταθεροποιήσει την αγορά εν μέσω του ράλι των τιμών», σύμφωνα με το Reuters. Μπορεί η τοποθέτηση του Ρώσου Προέδρου να επέδρασε δραστικά στην αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου στη διάρκεια της χθεσινής ημέρας, η ανεξέλεγκτη, ωστόσο, πορεία των μετοχών έφερε τους αναλυτές στα πρόθυρα του ενεργειακού κραχ.

Συγκεκριμένα, η ευρωπαϊκή τιμή αναφοράς, το ολλανδικό TTF (Title Transfer Facility), κατέγραψε χθες στις 13.10 ώρα Ελλάδας άνοδο 16,36% στα 135,00 ευρώ η μεγαβατώρα (MWh). Η τιμή του βρετανικού αερίου, με παράδοση τον επόμενο μήνα, κατέγραψε άλμα 18,15% στις 347,27 πένες ανά θερμική μονάδα.

Οι δύο αγορές κατέγραψαν νωρίτερα κέρδη πάνω από το 25%, και ανήλθαν αντίστοιχα στα 162,12 ευρώ και τις 407,82 πένες, λίγο πριν από τις 11:30 ώρα Ελλάδας χθες, καταγράφοντας τιμές ρεκόρ και συμπαρασύροντας και τις τιμές του πετρελαίου. «Το σημερινό άλμα των τιμών ενέργειας στην Ευρώπη είναι πραγματικά μοναδικό», σχολίασαν σχετικά οι αναλυτές της Société Générale, σημειώνοντας πως «ποτέ πριν οι τιμές ενέργειας δεν είχαν αυξηθεί τόσο πολύ και τόσο γρήγορα». Εντέλει τα future υποχώρησαν στα 104.90 ευρώ ανά μεγαβατώρα, με τη χθεσινή απεικόνιση του ταμπλώ του Dutch TTF Gas Futures να μένει αλησμόνητη σε αμφότερους επενδυτές και αναλυτές.

Ερμηνεύοντας το φαινόμενο, ο αναλυτής της Commerzbank, Κάρστεν Φριτς έκανε λόγο για «μια κίνηση πανικού και φόβου» απέναντι στα χαμηλά αποθέματα, καθώς πλησιάζει ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο, τη στιγμή που η κούρσα των τιμών έφερε νέα αύξηση και στις τιμές του πετρελαίου σε όλη την Ευρώπη. Με αυτά τα δεδομένα, αυξημένο από 40% ως και 100% προβλέπεται το κόστος θέρμανσης για τα ελληνικά νοικοκυριά, αφού η τιμή του φυσικού αερίου κυμαίνεται σε διπλάσια επίπεδα από πέρυσι, ενώ αυξημένο κατά 40% θα διατίθεται από τις 15 Οκτωβρίου το πετρέλαιο θέρμανσης, εξαιρουμένων των αυξήσεων κατά 50% στο ηλεκτρικό ρεύμα, που έχουν δρομολογηθεί σε σχέση με τα περυσινά επίπεδα.

Προληπτικός πανικός

Κοινή συνισταμένη των κατακόρυφων αυξήσεων στις τιμές του φυσικού αερίου αποτελεί η πιθανότητα ενεργειακών ελλείψεων στην Ευρώπη, την οποία πυροδότησε η χαμηλότερη του αναμενόμενου ρωσική ροή σύμφωνα με κύκλους των Βρυξελλών, την ώρα που η Μόσχα “δείχνει” ως υπαίτια την ενεργειακή ουδετερότητα της ΕΕ με ορίζοντα το 2050, οπότε και η Ευρώπη φιλοδοξεί να μεταβεί σε καθεστώς οικονομίας με μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Στον οδικό χάρτη, μάλιστα, που η ΕΕ παρουσίασε το 2011 χαράσσοντας τα επιμέρους βήματα προς το συγκεκριμένο στόχο συμπεριλαμβάνεται και η πολιτική αποδέσμευσης από τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια το φετινό καλοκαίρι, που κατά την Μόσχα, αποτελεί τη ρίζα του κακού του χθεσινού ράλι των τιμών.

Στην πολυπαραγοντική εξίσωση της ευρωπαϊκής ενεργειακής κρίσης προστέθηκαν παράλληλα η έλλειψη ανέμου για την τροφοδοσία των ανεμογεννητριών, οι διακοπές της πυρηνικής ενέργειας και η μείωση του άνθρακα λόγω των περιβαλλοντικών πολιτικών, ενώ καταλύτης για τη ραγδαία επιδείνωση της ενεργειακής κατάστασης υπήρξε η πανδημία.
Στον αντίποδα, «η πρακτική των Ευρωπαίων εταίρων μας επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά ότι έκαναν λάθη. Συνομιλούσαμε ακόμη με την προηγούμενη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και όλη της η πολιτική αποσκοπούσε στο να απαλλαγεί από τα λεγόμενα μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Ήταν στραμμένη στη μετάβαση στο χρηματιστηριακό εμπόριο φυσικού αερίου και αποδείχθηκε, σήμερα είναι απολύτως προφανές, ότι η πολιτική αυτή είναι λανθασμένη», δήλωσε σχετικά ο Ρώσος πρόεδρος, παραδεχόμενος, ωστόσο, ότι “ως αποτέλεσμα η τιμή του φυσικού αερίου έχει πλέον σπάσει όλα τα ιστορικά ρεκόρ”, αφού καταγράφεται ως“δέκα φορές υψηλότερη από τη μέση τιμή του περασμένου έτους”.

Την ίδια ώρα, η ενεργειακή αυτοπεποίθηση της Ρωσίας πηγάζει από την μεγάλη ενεργειακή έκθεση της Ευρώπης σε αυτήν, αφού η Μόσχα καλύπτει τουλάχιστον το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών ενεργειακών αναγκών από το 1960 και εξής, χωρίς όμως να μένει αμέτοχη από το διεθνή ανταγωνισμό, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ στέκονται αδιάφορα απέναντι στην ευρωπαϊκή αγορά, πουλώντας ακριβότερα στην Ασία.

Στο πλαίσιο αυτό, πολλοί αναλυτές είδαν στη δήλωση αποκλιμάκωσης του Ρώσου Προέδρου μια απόπειρα αναδίπλωσής του στη σκιά του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο εμφανίστηκε χθες έτοιμο να αυξήσει τις παραδόσεις του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της χώρας, Ιλχάμ Αλίεφ.

“Το Αζερμπαϊτζάν άρχισε να παραδίδει φυσικό αέριο στην Ευρώπη το 2020 και μπορούμε να γίνουμε προμηθευτές και άλλων ευρωπαϊκών χωρών" τόνισε ο κ. Ιλχάμ Αλίεφ στον νέο πρεσβευτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Μπακού χθες, με δεδομένο ότι οι “παραδόσεις του αζερικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη άρχισαν στα τέλη Δεκεμβρίου από το τεράστιο κοίτασμα Σαχ Ντενίζ, μέσω του Νότιου Διαδρόμου φυσικού αερίου, που διασχίζει τη Γεωργία και την Τουρκία”, για αυτό και είναι εφικτό να επεκταθεί και προς άλλες ευρωπαίκές χώρες.

Πανευρωπαϊκός συναγερμός

Ο δριμύς -οικονομικά- χειμώνας που προμηνύεται επιταχύνει τις πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τον Ισπανό Πρωθυπουργό, Πέδρο Σάντσεθ να προτείνει χθες την αγορά φυσικού αερίου εκ μέρους όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή μονάχα όσων το επιθυμούν.

«Η πρόταση που η κυβέρνησή μας κάνει είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διαπραγματευτεί εκ μέρους και των 27 κρατών μελών και εάν ορισμένα εξ αυτών αντιτίθενται σε αυτό, κατόπιν αυτό που προτείνουμε είναι μια ενισχυμένη συνεργασία, στο πλαίσιο της οποίας οι χώρες που το επιθυμούν, θα μπορούν να συμμετάσχουν και η Επιτροπή θα μπορούσε να διαπραγματευτεί» περιέγραψε ο Σάντσεθ, μετέχοντας στην Σύνοδο ΕΕ- Δυτικών Βαλκανίων, στη Λουμπλιάνα.

Την ίδια ώρα, με δεδομένο ότι το 90% του φυσικού αερίου της Ευρώπης προκύπτει από εισαγωγές, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε ως “υψίστης σημασίας” τις επενδύσεις της ΕΕ σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας .

«Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε πολύ ξεκάθαροι ότι οι τιμές του φυσικού αερίου εκτοξεύονται. Όμως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες οι τιμές έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια και παραμένουν σταθερές», υπογράμμισε η κ. φον ντερ Λάιεν, συμπληρώνοντας ότι “για εμάς είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι μακροπρόθεσμα με την ενέργεια είναι σημαντικό να επενδύσουμε σε ανανεώσιμες πηγές που μας προσφέρουν σταθερές τιμές και περισσότερη ανεξαρτησία”.

Στο ίδιο πλαίσιο, επιχειρώντας να καθησυχάσει τους ευρωπαίους καταναλωτές, η η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Κάντρι Σίμσον δήλωσε χθες πως “τα υπόγεια αποθέματα αερίου είναι πάνω από 75% σε όλη των Ευρώπη. Το επίπεδο αυτό είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο δέκα ετών, αλλά επαρκές για να καλύψει τις εποχιακές ανάγκες του χειμώνα" σημείωσε η ίδια, ενώ προανήγγειλε σύντομα την παρουσίαση ενός σχεδίου για την αναδιαμόρφωση της αγοράς αερίου.

Ειδήσεις σήμερα:

Ελευθέρας παντού: Τι αλλάζει στη ζωή όσων έχουν εμβολιαστεί από το Σάββατο

Κακοκαιρία «Αθηνά»: Καταιγίδες, χαλαζοπτώσεις και θυελλώδεις άνεμοι - Δείτε πού θα είναι έντονα τα φαινόμενα

Φυσικό αέριο: H ενεργειακή κρίση «δονεί» την Ευρώπη - «Μνήμες Ουκρανίας» από το ξέφρενο ράλι τιμών