Η ενεργειακή κρίση φέρνει ντόμινο ανατιμήσεων: Τι γίνεται με λιανική, τρόφιμα, εστίαση, κατασκευές
Πιέσεις σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και πώλησης από την κατακόρυφη αύξηση του κόστους που πλέον περνά και στους καταναλωτές
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Στην αρχή ήταν η σημαντική αύξηση των πρώτων υλών, στην οποία σχεδόν παράλληλα προστέθηκε το αυξημένο διά θαλάσσης μεταφορικό κόστος το οποίο επταπλασιάστηκε! Πλέον ήρθε και η κατακόρυφη αύξηση του ενεργειακού κόστους για να δημιουργήσει ένα «εκρηκτικό κοκτέιλ» που βάζει στο κρεβάτι του Προκρούστη όχι μόνο την παραγωγή, καθότι βιομηχανίες και κατασκευές ήδη από τον περασμένο Μάιο νιώθουν τις σοβαρές ανατιμήσεις, αλλά και τον καταναλωτή, ο οποίος έρχεται πλέον αντιμέτωπος με την κατακόρυφη αύξηση του κόστους ζωής.
Σε αυτό το domino effect ο κίνδυνος πλέον για την πορεία της ίδιας της οικονομίας μεγαλώνει, αφού τόσο μεταποιητικές επιχειρήσειςόσο και καταναλωτές βλέπουν το ταμείο τους να αδειάζει...
Η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους φαίνεται πως ήταν το κερασάκι για τις βιομηχανίες και τις βιοτεχνίες της χώρας που ήδη προσπαθούσαν να απορροφήσουν τους τελευταίους μήνες το αυξημένο κόστος από τις αυξήσεις των πρώτων υλών, των υλικών συσκευασίας, αλλά και του μεταφορικού κόστους.
Σε σχέση με πέρυσι, όπως μαρτυρούν τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, έχουν να αντιμετωπίσουν ένα αυξημένο κόστος παραγωγής 13,1%, σύμφωνα με τον Γενικό Δείκτη Τιμών Παραγωγού του Αυγούστου. Μόνο που για ένα μεγάλο κομμάτι της βιομηχανίας αυτό το ποσοστό φαντάζει πολύ μικρό με βάση το είδος δραστηριότητας, αλλά και την κατανομή του κόστους.
Κλείσιμο
Ετσι, λοιπόν, το κόστος παροχής ρεύματος, φυσικού αερίου και κλιματισμού στις βιομηχανίες της χώρας εμφανίζεται αυξημένο 71,8%, τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου 58,2%, η κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού 20,7%, η εξόρυξη μεταλλευμάτων 18,9% και η παραγωγή βασικών μετάλλων 15,7%.
«Δυστυχώς έχουμε μπροστά μας τέσσερα δύσκολα χρόνια για τις βιομηχανίες αναφορικά με τις τιμές της ενέργειας, που αποτελεί και το βασικό λειτουργικό μας κόστος», εξηγούσε την περασμένη εβδομάδα το εκτελεστικό μέλος του Δ.Σ. του ομίλου Viohalco, πρόεδρος του Ομίλου ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ και πρόεδρος της σύμπραξης «Ελληνική Παραγωγή» Μιχάλης Στασινόπουλος, χωρίς να κρύβει την ανησυχία του συνολικά για τις συνέπειες που θα αντιμετωπίσει ο κλάδος. Πάντως ο όμιλος ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, όπως έλεγε αργότερα ο οικονομικός διευθυντής του Σπύρος Κοκκόλης, εκμεταλλευόμενος την ήδη ανταγωνιστική του θέση στην παγκόσμια αγορά έχει επιλέξει να μετακυλίει άμεσα στους πελάτες του το αυξημένο κόστος που καλείται να σηκώσει.
Προειδοποιήσεις για λουκέτα
Κάτι ωστόσο που δεν μπορούν να κάνουν και οι μικρότεροι παίκτες. «Η αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και συνεπακόλουθα των πρώτων υλών και του κόστους μεταφοράς επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών μας και το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο σε διεθνείς αγορές στις οποίες τα δικά μας προϊόντα ανταγωνίζονται προϊόντα προερχόμενα από τρίτες χώρες, οι οποίες δεν επιβαρύνονται με το έμμεσο κόστος εκπομπών CO2», σχολιάζει στο «ΘΕΜΑ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος Θανάσης Σαββάκης.
Και προσθέτει: «Η ανεπιθύμητη αυτή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον, διότι οι αντοχές της εγχώριας βιομηχανίας και ειδικά των μικρομεσαίων μεταποιητικών επιχειρήσεων με έδρα την ελληνική περιφέρεια δεν είναι μεγάλες, μετά από δυο σημαντικές κρίσεις που έχουν διαρκέσει περισσότερο από μια δεκαετία. Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί κεντρικά, με αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η αντιστάθμιση των διαρκών αυξήσεων στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να γίνει άμεσα, καθώς ο κίνδυνος παύσης λειτουργίας αρκετών επιχειρήσεων είναι μεγάλος», προειδοποιεί.
Τρόφιμα
Ηδη πάντως τα περιθώρια για πολλούς έχουν στενέψει και προχωρούν σε τροποποιήσεις της τιμολογιακής τους πολιτικής ακόμα και στον χώρο των τροφίμων, που έως σήμερα είχαν επιδείξει μία ανθεκτικότητα λόγω του όγκου των πωλήσεων που κατάφεραν να έχουν μέσα στην καραντίνα.
Για παράδειγμα, ο Αγροτικός Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Ιωαννίνων Πίνδος κοινοποίησε στους πελάτες του, ήδη από την 1η Οκτωβρίου, τους νέους τιμοκαταλόγους που προβλέπουν αυξήσεις 6%-7%.
Οπως εξηγούσε ο γενικός διευθυντής του Συνεταιρισμού Λάζαρος Τσακανίκας, το μεγάλο πλήγμα που έχει δεχθεί ο συνεταιρισμός είναι η αύξηση του κόστους των ζωοτροφών κατά 50%.
Καμπανάκι για τα αυξημένα κόστη που αντιμετωπίζουν χτύπησαν αρκετές εισηγμένες στο Χ.Α. εταιρείες κατά την πρόσφατη δημοσιοποίηση των οικονομικών αποτελεσμάτων α’ εξαμήνου. Μεταξύ αυτών, η Μύλοι Λούλη, η Μύλοι Σαραντόπουλου καθώς και η ΚΡΙ ΚΡΙ.
Ο λόγος που ακόμα δεν έχει εκδηλωθεί ένα μαζικό κύμα ανατιμήσεων σε βασικά είδη έγκειται και στην προνοητικότητα πολλών βιομηχανιών, που κατάφεραν να αποθεματοποιήσουν στην αρχή του ράλι των διεθνών τιμών. Ενα ράλι που έχει στείλει τον παγκόσμιο δείκτη τιμών τροφίμων που καταρτίζει ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕστο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα ετών. Σημειωτέον ότι από πέρυσι έχουν αυξηθεί οι χρηματιστηριακές τιμές της βρώμης κατά 115%, του φοινικέλαιου 70%, του καφέ 79%, της ζάχαρης 45%, των σιτηρών 25% και της σόγιας 18%.
Μία από τις εταιρείες που έκαναν αποθεματοποίηση είναι η Αφοί Κ. Καραγεωργίου ΑΒΕΕ - 3 άλφα, όπως έλεγε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Αγης Καραγεωργίου. «Προσπαθούμε να απορροφήσουμε το αυξημένο κόστος και μέχρι τώρα το έχουμε καταφέρει. Ωστόσο, πραγματικά η κατάσταση είναι οριακή και παρακολουθούμε μέρα τη μέρα την πορεία της αγοράς, με δεδομένο ότι η μέση αύξηση στις τιμές πρώτων υλών είναι κοντά στο 70%», εξηγούσε. Η εκτίμησή του μάλιστα είναι ότι η εταιρεία, κυρίως χάρη στην αποθεματοποίηση, έχει περιθώριο ως τα Χριστούγεννα περίπου για να προβεί σε ανατιμήσεις.
Πάντως με βάση τα σημερινά δεδομένα, άλευρα, ζυμαρικά, προϊόντα ζύμης φέρονται να φλερτάρουν με διψήφιες αυξήσεις. Γύρω στο 5% φαίνεται πως θα είναι σε πρώτη φάση η επιβάρυνση στον καφέ και 10% στα αναψυκτικά, μια και τον δρόμο των αυξήσεων που πήρε το καλοκαίρι η Coca-Cola φαίνεται ότι θα ακολουθήσουν και άλλες επιχειρήσεις.
Διόλου ευκαταφρόνητες αυξήσεις αναμένονται επίσης στη φέτα και το γιαούρτι, καθώς οι τιμές παραγωγού έχουν αυξηθεί κατά 20% περίπου σε σχέση με την περσινή χρονιά.
Πιέσεις στη λιανική
Αυτή την πίεση έχουν ξεκινήσει να δέχονται οι λιανέμποροι, οι οποίοι στα μάτια των καταναλωτών φαντάζουν σαν το τελευταίο ανάχωμα για να περιοριστούν οι πληθωριστικές πιέσεις.
Ωστόσο, κι αυτοί μόνοι τους, όπως σημειώνουν, δεν μπορούν να αναλάβουν το πλήρες κόστος.
«Ενας συνδυασμός αρνητικών συγκυριών έχει προκαλέσει μια έντονη αυξητική πίεση στις τιμές αγοράς των προϊόντων, αλλά και στο κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων, σε βαθμό που σπάνια έχουμε ξαναζήσει στο παρελθόν», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο διευθύνων σύμβουλος της METRO AEBE Αριστοτέλης Παντελιάδης.
Και προσθέτει: «Το μόνο θετικό, που είναι όμως σημαντικό, είναι ότι οι περισσότερες από αυτές τις αρνητικές συγκυρίες είναι προσωρινού χαρακτήρα. Αναμένουμε μετά από λίγους μήνες να εκτονωθεί η πίεση και οι περισσότερες τιμές να επανέλθουν σε λογικά επίπεδα. Μέχρι τότε, τόσο οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ όσο και οι προμηθευτές μας καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια να συγκρατήσουμε τις αυξήσεις και να περάσουμε ένα μέρος τους μόνο στις τιμές πώλησης. Αυτό γίνεται ως τώρα με επιτυχία, και οι επιπτώσεις θα φανούν αναπόφευκτα στην κερδοφορία του 2021. Θα πρέπει να είμαστε όμως ειλικρινείς, όταν αντιμετωπίζουμε αυξήσεις 20% ή 30%, δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να τις απορροφήσουμε πλήρως. Βλέπουμε, και θα δούμε κι άλλες αυξήσεις τιμών, ελπίζω όμως μόνο για λίγους μήνες».
Με την εκτίμηση περί προσωρινού φαινομένου συμφωνεί και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΑΒ Βασιλόπουλος Βασίλης Σταύρου.
«Οι αυξήσεις, σε παγκόσμιο επίπεδο, στις πρώτες ύλες και την ενέργεια έχουν ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση τον τελευταίο καιρό. Το συγκεκριμένο φαινόμενο, αναμένουμε να είναι σύντομης διάρκειας, και να εξομαλυνθεί μαζί με τις διεθνείς συνθήκες που το προκαλούν. Ακόμη, δεν έχουμε δει -και δεν αναμένουμε- αυτό που ορίζεται ως “πληθωριστική ψυχολογία” στον καταναλωτή και τον ωθεί στο στοκάρισμα, σε κανένα από τα κανάλια μας, είτε λιανικής είτε χονδρικής. Αντιθέτως, εμείς στην ΑΒ, το τελευταίο 8μηνο τρέχουμε με αρνητικό πληθωρισμό, ο οποίος υπολογίζουμε να ανέλθει στο +1% μέχρι τέλος του έτους. Σε κάθε περίπτωση, κρατάμε πάντα τον πελάτη στο κέντρο των αποφάσεών μας και δίνουμε λύσεις που τον διευκολύνουν με κάθε τρόπο», τονίζει.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο καταναλωτής ήδη καλείται να βάλει πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για σειρά προϊόντων, όπως κατέδειξαν και τα τελευταία στοιχεία που κοινοποίησε η ΕΛΣΤΑΤτην περασμένη Παρασκευή αναφορικά με τις τιμές καταναλωτή τον Σεπτέμβριο.
Οι τιμές των νωπών λαχανικών εμφανίζονται αυξημένες κατά 21,1% σε σχέση με πέρυσι, του ελαιολάδου 18,4%, του αρνιού και του κατσικιού 17,5% και των λοιπών βρώσιμων ελαίων κατά 14%.
Γύρος ανατιμήσεων και στην εστίαση
Πέραν της αλυσίδας που καταλήγει στη λιανική, το ντόμινο των ανατιμήσεων περνά πλέον και στο food service και την εστίαση.
«Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Ο κλάδος της εστίασης ήδη έχει ξεκινήσει να μετακυλίει στην τελική τιμή τις αυξήσεις των πρώτων υλών και της ενέργειας, που δεν είναι αμελητέες. Σε αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύει η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών & Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) και της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς. «Τα σπορέλαια έχουν αυξηθεί 40%-50%, το κρέας, τα λαχανικά... όλα έχουν αυξηθεί σημαντικά. Οπότε εδώ κάτι πρέπει να κάνουν για να επιβιώσουν. Μην ξεχνάτε κιόλας ότι οι επιχειρήσεις της εστίασης έχουν πληγεί όσο λίγες μέσα στην πανδημία. Επομένως δεν υπάρχουν τα περιθώρια», προσθέτει.
Παράγοντες της συγκεκριμένης αγοράς επισημαίνουν ότι πολλές επιχειρήσεις προχώρησαν σε τροποποιήσεις των τιμοκαταλόγων τους ήδη από τον Σεπτέμβριο, ενώ οι υπόλοιποι αναμένεται να προχωρήσουν εντός του τρέχοντος μήνα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μόνη αποτελεσματική λύση παρέμβασης εκ μέρους της Πολιτείας είναι η μείωση των έμμεσων φόρων, του ΦΠΑ στα βασικά είδη διατροφής, καθώς και η κατάργηση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης. «Με αυτό τον τρόπο δεν θα εξαντληθεί και το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, ώστε να διοχετευτεί και αλλού», επισημαίνει.
Εκτινάχθηκε το κόστος κατασκευών
Πέρα από τις επιβαρύνσεις στην αλυσίδα της κατανάλωσης, σημαντικά αυξημένο κόστος εμφανίζουν και τα υλικά κατασκευών. Σε σημείο μάλιστα που αρχίζουν να υπονομεύουν τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης του κλάδου των κατασκευών. Υλικά όπως ο σίδηρος, ο χαλκός, η ξυλεία, τα πλαστικά, το πετρέλαιο και τα παράγωγά του, κυρίως καύσιμα, είναι μερικά από τα πολλά προϊόντα κατασκευής που έχουν ήδη ανατιμηθεί με αυξήσεις έως και 50% από τις αρχές του έτους.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οδηγούν σε οικονομική ασφυξία τον κλάδο και σε αδυναμία εκτέλεσης των δημοσίων και ιδιωτικών έργων με βιώσιμους όρους. Αν σε αυτά προστεθούν το αυξημένο ενεργειακό κόστος και το κόστος ναύλων και μεταφορών δημιουργείται ένα εκρηκτικό κοκτέιλ επιβαρύνσεων.
«Δυστυχώς αυτή η κατάσταση προκαλεί δύο μεγάλα προβλήματα στην αγορά. Το πρώτο, που πλέον είναι σύνηθες στον ιδιωτικό τομέα, αφορά τις ακυρώσεις συμβολαίων. Οι προσφορές που είχαν δοθεί πριν από το μεγάλο κύμα των ανατιμήσεων, από μία ανακαίνιση μέχρι και μιά αντιπαροχή, βασίστηκαν σε άλλες τιμές υλικών και κόστους... Στα δημόσια έργα, πάλι, υπάρχει ο κίνδυνος είτε να τιναχτούν στον αέρα, είτε να “σκάσουν” οι ίδιες οι εταιρείες, που τα έχουν λάβει με οριακό τιμολόγιο. Κάτι που αφορά σχεδόν το σύνολο των μικρών εργοληπτικών εταιρειών», προειδοποιεί ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών (ΕΣΒΥΚ) Σέργιος Λαμπρόπουλος.
Η εκτίναξη των τιμών, κυρίως από τον Μάιο κι έπειτα, όπως λένε στελέχη μεγάλων εργοληπτικών επιχειρήσεων, πλήττει όλα τα έργα που είναι σε στάδιο συμβασιοποίησης αλλά και εκείνα που έχουν υποβάλει ή είναι στον προθάλαμο της κατάθεσης προσφορών. Οπως λένε χαρακτηριστικά οι εταιρείες, φοβούνται να καταθέσουν προσφορές, καθώς τα έργα έχουν προκηρυχθεί με τιμές υλικών που είναι πλέον ξεπερασμένες και προκαλούν ζημιές. Προς το παρόν, σύμφωνα με πληροφορίες, το προσεχές διάστημα αναμένεται να εκδοθεί η υπουργική απόφαση με την οποία θα αναθεωρούνται οι συντελεστές σε υλικά κατασκευής που τους τελευταίους μήνες εμφανίζουν μεγάλες ανατιμήσεις.
