Eξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών: 12 ερωτήσεις και απαντήσεις

Με το πρόσφατο νόμο 4738/27-10-2020 για τη «ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας», παρέχεται η δυνατότητα για μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής έως 420 δόσεις (35 έτη) για χρέη προς Τράπεζες και έως 240 δόσεις (20 έτη) για χρέη σε Εφορία και Ταμεία. Η ρύθμιση αφορά παλαιά και νέα χρέη (10.000 ευρώ και άνω) με την προϋπόθεση να μην οφείλονται μόνο σε έναν μόνο φορέα κατά 90%. Συνεπώς όσοι έχουν οφειλές κάτω των 10.000 ευρώ, δεν εντάσσονται στη ρύθμιση, χρειάζεται να προσφύγουν με απευθείας διαπραγματεύσεις προς τους πιστωτές τους, την Εφορία ή τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Είναι χρήσιμο να διευκρινιστεί ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ρύθμισης με κάποιον ή κάποιους πιστωτές. Πρόκειται για ρύθμιση του συνόλου των οφειλών (Τράπεζες, Ασφαλιστικά Ταμεία, Εφορία).

Όλη η διαδικασία γίνεται αυτόματα μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και ολοκληρώνεται εντός 2 μηνών, ενώ η λύση δίνεται βάσει ειδικού αλγορίθμου, που υπολογίζει την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.

Ακολουθούν χρήσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις από την πρακτική εφαρμογή του νόμου:

Ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό (ν. 4738/2020);
Επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και νοικοκυριά που έχουν οφειλές προς τις τράπεζες, την Εφορία και τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Ο νόμος 4738/2020 αντικαθιστά τα προηγούμενα νομοθετήματα για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, όπως το γνωστό Νόμο Κατσέλη (ν. 3869/2010). Σημαντικό είναι επίσης, οι οφειλές να υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ και να μην οφείλονται μόνο σε έναν φορέα κατά 90%.

Μπορούν να ενταχθούν οφειλές που δεν είναι σε καθυστέρηση;
Προβλέπεται η δυνατότητα αυτή, εφόσον υπάρχει αποδεδειγμένη δυσκολία εξόφλησης και υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει μείωση εισοδημάτων κατά 20% τουλάχιστον.
Οι Τράπεζες και τα Funds υποχρεούνται να υποβάλλον πρόταση ρύθμισης;
Δεν προβλέπεται η υποχρεωτική συμμετοχή των πιστωτικών ιδρυμάτων και λοιπών φορέων διαχείρισης οφειλών στη διαδικασία. Eάν τελικά δεν δώσουν πρόταση οι Τράπεζες και τα Funds, οι οφειλέτες μπορούν να προσφύγουν σε αυτές με απευθείας διαπραγματεύσεις, εκτός της διαδικασίας της πλατφόρμας.

Τι αριθμό δόσεων μπορεί να πετύχει ένας οφειλέτης μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού;
Αναφορικά με τη ρύθμιση οφειλών προς την Εφορία και τα Ασφαλιστικά Ταμεία υπάρχει η δυνατότητα ρύθμισης σε έως 240 δόσεις, ενώ ως προς τα πιστωτικά ιδρύματα ο αριθμός των δόσεων μπορεί να φθάσει έως τις 420 δόσεις.

Μπορεί ο οφειλέτης να υποβάλλει αίτημα διαμεσολάβησης προς τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης για τη ρύθμιση των οφειλών του;
Προβλέπεται αυτή η δυνατότητα, εντός δέκα (10) ημερολογιακών ημερών από τη λήψη πρότασης από τους πιστωτές. Το αίτημα θα πρέπει να γίνει δεκτό από την πλειοψηφία των χρηματοδοτικών φορέων. Αν γίνει δεκτό, τότε ορίζεται διαπιστευμένος διαμεσολαβητής εξειδικευμένος στη χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση. Αν η διαμεσολάβηση δεν οδηγήσει σε συμφωνία εντός 30 ημερών από την υποβολή του αιτήματος, λήγει χωρίς δυνατότητα χωρίς δυνατότητα παράτασης ή ανανέωσης.

Η αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων μετά την οριστική υποβολή της αίτησης περιλαμβάνει και τους πλειστηριασμούς;
Η αναστολή δεν περιλαμβάνει πλειστηριασμούς που έχουν προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, ούτε οποιαδήποτε προπαρασκευαστική ενέργεια για τη διενέργεια του πλειστηριασμού (περιλαμβανομένης και της κατάσχεσης).

Ποιοι μπορούν να καταθέσουν αίτηση πτώχευσης;
Με τον νέο νόμο, πτωχευτική ικανότητα έχουν όχι μόνο τα νομικά αλλά και τα φυσικά πρόσωπα.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κηρυχθεί ένας οφειλέτης σε πτώχευση;
Σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, όταν δηλαδή αδυνατεί να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες οικονομικές του υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών του ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ.

Τι γίνεται με την περιουσία του οφειλέτη μετά τη κήρυξη σε πτώχευση;
Η πτώχευση δεν αποτελεί ρύθμιση χρεών. Με τη πτώχευση επέρχεται ολική διαγραφή όλων των οφειλών σε Τράπεζες, Ασφαλιστικά Ταμεία και ιδιώτες και ο οφειλέτης απαλλάσσεται. Η απαλλαγή οφειλών επέρχεται:

α) σε 1 έτος μετά την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης, στην περίπτωση που ο οφειλέτης διαθέτει περιουσία, η οποία και θα ρευστοποιηθεί κατά την πτώχευση. Σε αυτή την περίπτωση ο οφειλέτης καλείται να πληρώνει στους πιστωτές για 1 έτος το ποσό των εισοδημάτων του που υπερβαίνει το 5-πλάσιο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης.
ή
β) σε 3 έτη μετά την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης, στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν διαθέτει ακίνητη περιουσία. Σε αυτή την περίπτωση ο οφειλέτης καλείται να πληρώνει στους πιστωτές για 3 έτη το ποσό των εισοδημάτων του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Ποιοι είναι οι ευάλωτοι δανειολήπτες (ν. 4472/2017) ;
Για να χαρακτηρισθεί ένας οφειλέτης ως ευάλωτος, το συνολικό ετήσιο εισόδημά του δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξημένο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος. Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά, προσαυξημένη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και ως των 180.000 ευρώ.

Μπορεί η έκδοση βεβαίωσης ευάλωτου δανειολήπτη να αναστείλει έναν πλειστηριασμό;
Ο οφειλέτης ή εξουσιοδοτημένος σύμβουλος, έχει τη δυνατότητα λήψης βεβαίωσης ευάλωτου οφειλέτη, αρκεί να είναι φυσικό πρόσωπο και να έχει είτε: κηρυχθεί σε πτώχευση, είτε κατασχεθεί η κύρια κατοικία, είτε καταρτίσει σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών.

Η έκδοση βεβαίωσης μπορεί να αναστείλει τον πλειστηριασμό, όπως έχει συμβεί σε πολλές περιπτώσεις έως σήμερα.

Τι συμβαίνει σε περίπτωση πτώχευσης ευάλωτου δανειολήπτη ή αναγκαστικής εκτέλεσης της κύριας κατοικίας του;
Ο ευάλωτος οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτημα μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας του σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης, ο οποίος θα συσταθεί προσεχώς. Η διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται σε δώδεκα (12) έτη και ο ευάλωτος θα πρέπει να καταβάλει για το διάστημα αυτό τα τρέχοντα μισθώματα.

*Η Νανά Παπαδογεωργάκη είναι Δικηγόρος Αθηνών, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια ΥΔ,UK, USA, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών

Ειδήσεις σήμερα: