Τουρισμός: Ο φετινός Μάιος όπως ο Ιούλιος του 2019

Οι υψηλές επιδόσεις αποτυπώνονται -και με το παραπάνω- στο τριήμερο του Αγίου Πνεύματος «το πρώτο μετά από δύο ολόκληρα καλοκαίρια όπου πρωταγωνιστεί η πληρότητα σε όλα τα καταλύματα», όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) κ. Γρηγόρης Τάσιος, ενώ το θετικό στίγμα δίνουν και οι αεροπορικές, με πηγές του κλάδου να δηλώνουν αντίστοιχα, έστω και καθ’ υπερβολήν, ότι για το τριήμερο «δεν υπάρχει θέση στα αεροπλάνα για τα νησιά ούτε για… όρθιους».

Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι οι προορισμοί, ακόμη και αυτοί στη Βόρεια Ελλάδα που ξεκινούν πιο αργά τη σεζόν σε σχέση με τα νησιά, έχουν τώρα υψηλά νούμερα κι αυτό παρά το -δεδομένο- αυξημένο κόστος μετακίνησης, είτε πρόκειται για μετάβαση στον προορισμό οδικώς, είτε ακόμη και ακτοπλοϊκώς. Η Κρήτη, με τα Χανιά και το Ηράκλειο, η Ρόδος και οι Κυκλάδες πρωταγωνιστούν αυτή τη στιγμή αν και με μικρή διαφορά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν πηγές από τις αεροπορικές εταιρείες, γιατί με βάση τις κρατήσεις εισιτηρίων από την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό «όλοι οι προορισμοί είναι στο… κόκκινο».

Aκριβώς οι υψηλές κρατήσεις είναι αυτές που δημιουργούν τώρα, αντίστοιχα, υψηλότερες προσδοκίες και στο κυβερνητικό επιτελείο για τα έσοδα φέτος, όπου ο πρώτος στόχος για το 80% του 2019, όταν οι τουριστικές εισπράξεις έπιασαν τα 18,2 δισ. ευρώ, φαίνεται ότι επιτυγχάνεται με τα σημερινά, πάντα, δεδομένα. Η… φόρα των κρατήσεων και μάλιστα εν μέσω ακρίβειας και πληθωριστικών πιέσεων αυξάνει σταδιακά τις φωνές που ακούγονται ολοένα και περισσότερο εντός κι εκτός κυβέρνησης για το δεύτερο στόχο, πάνω από το 80% και -γιατί όχι- ακόμη και στο 100% του 2019, γεγονός το οποίο θα αποτελέσει ισχυρή τονωτική ένεση συνολικά για την ελληνική οικονομία και το ΑΕΠ της χώρας.

Οπως άλλωστε έχει δηλώσει και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κ. Γιάννης Ρέτσος, εφόσον τα έσοδα ξεπεράσουν τον πρώτο στόχο των 15 δισ. ευρώ και φτάσουν αυτά του 2019, τότε θα προστεθούν εππλέον 1,7 μονάδες στο ΑΕΠ. Ο ίδιος δηλώνει τώρα ότι «η τουριστική περίοδος ξεκίνησε πολύ θετικά μέσα σε μια πολύ δύσκολη και αβέβαιη διεθνή συγκυρία και το βέλτιστο δυνατό τελικό αποτέλεσμα εσόδων θα είναι καθοριστικό για την οικονομία και την κοινωνία». Από την άλλη όμως τονίζει ότι ειδικά για φέτος «ο ιδιωτικός τομέας οφείλει να ξεπεράσει τον εαυτό του, παρέχοντας υψηλού επιπέδου και σωστά τιμολογημένες υπηρεσίες και η Πολιτεία να ελέγχει συνεχώς, να επενδύει σε υποδομές και να εξασφαλίζει κανόνες υγιούς ανταγωνισμού. Μόνο έτσι θα προστατεύσουμε το πολύ ενισχυμένο τα τελευταία χρόνια brand μας και θα διασφαλίσουμε τη θετική εξέλιξη των επόμενων ετών για τον τουρισμό μας».

Η εικόνα στους προορισμούς

Συνολικά λοιπόν από τα δεδομένα αυτή τη στιγμή όσον αφορά την εικόνα στους προορισμούς προκύπτει ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που φτάνουν στην ΠΟΞ από τον Ιούνιο έως και το Σεπτέμβριο, η μέση πληρότητα της χώρας διαμορφώνεται από 70% έως 80% μεσοσταθμικά, αν και στα δημοφιλή νησιά είναι ακόμη υψηλότερα. Ο Ιούνιος μπήκε με το… δεξί και για τη Βόρεια Ελλάδα, σε Χαλκιδική, Πιερία, Θάσο κ.α. παρά τις απώλειες τουριστών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και το ξεκίνημα πιο αργά φέτος του οδικού τουρισμού από τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη εξαιτίας της αρνητικής ψυχολογίας των αγορών που βρίσκονται κοντά στην εμπόλεμη ζώνη κι έχουν δεχτεί μεγάλο αριθμό προσφύγων, όπως η Ρουμανία και η Πολωνία.

Ο πρόεδρος της ΠΟΞ εκτιμά ότι φέτος η σεζόν για τον οδικό τουρισμό από τα Βαλκάνια θα μειωθεί στις 90 ημέρες από τις 120 ημέρες σεζόν που ήταν τα προηγούμενα χρόνια, ενώ καταγράφεται και επαναπροσδιορισμός του προϊόντος ανά Περιφέρεια όσον αφορά τις εθνικότητες, εξαιτίας της απώλειας Ρώσων και Ουκρανών, αλλά και του υψηλού κόστους διαβίωσης που δημιουργούν ο πόλεμος, η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια ιδιαίτερα για τις βαλκανικές χώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγμή στη Βόρεια Ελλάδα είναι αυξημένο φέτος το μερίδιο από Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ από κοντά ακολουθεί και η Γαλλία.

Μέρες Ιουλίου 2019 τον… Μάιο

Από το μέτωπο των αεροπορικών, για τα πρώτα νούμερα του Μαΐου, η εικόνα «παραπέμπει ήδη στον Ιούλιο του 2019», σύμφωνα με κορυφαία πηγή της αεροπορικής αγοράς.

Οπως προκύπτει από τα προκαταρκτικά στοιχεία στην κορυφαία τουριστική Περιφέρεια της χώρας, στα τέσσερα κύρια διεθνή αεροδρόμια των νησιών του Νοτίου Αιγαίου (Μυκόνου, Σαντορίνης, Κω και Ρόδου) τον Μάιο καταγράφονται περισσότερες διεθνείς απευθείας αφίξεις έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2019, με τη Σαντορίνη ειδικά να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση, σε διψήφια ποσοστά.

Ενδεικτικά, από τους προορισμούς της λεγόμενης πρώτης γραμμής με τα μεγαλύτερα αεροδρόμια, στη Ρόδο, με βάση τις εκτιμήσεις από τους φορείς του νησιού, ο αριθμός των τουριστών τον Μάιο ξεπέρασε τις 300.000 και από την αρχή της σεζόν τις 415.000, ενώ το περασμένο Σαββατοκύριακο, το πρώτο του Ιουνίου, ο αριθμός των πτήσεων ξεπέρασε για πρώτη φορά το ψυχολογικό όριο των 200.000. Στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, που συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα της χώρας μαζί με αυτά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ο Μάιος έκλεισε με κοντά 383.000 αφίξεις εξωτερικού και πάνω από 49.000 εσωτερικού και για τον Ιούνιο οι προγραμματισμένες θέσεις σε πτήσεις είναι στις 732.000. Στον κορυφαίο προορισμό του Ιονίου, την Κέρκυρα, ο Μάιος έκλεισε με 1.056 διεθνείς πτήσεις στις αφίξεις εξωτερικού, ελάχιστα χαμηλότερα από τις 1.100 πτήσεις του Μαΐου του 2019, με τους Βρετανούς, Γερμανούς και Γάλλους να αποτελούν το top 3 των αφίξεων και τους Ιταλούς και Ολλανδούς να συμπληρώνουν το top 5.

Ενας ακόμη θετικός, πρόδρομος δείκτης προκύπτει και από τις πωλήσεις των καταστημάτων αφορολόγητων ειδών στα αεροδρόμια της χώρας τον Μάιο, σύμφωνα με τον οποίο καταγράφεται αύξηση 10,2% έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2019, όπερ μεταφράζεται σε περισσότερες αφίξεις αλλά και μεγαλύτερη δαπάνη των επισκεπτών στη χώρα, με το δεύτερο ειδικά να είναι και το μεγάλο ζητούμενο για τον ελληνικό τουρισμό.

Τα νούμερα των αεροδρομίων επιβεβαιώνουν και τους αριθμούς από τις αεροπορικές εταιρείες οι οποίες καταγράφουν σημαντική ανάκαμψη στην επιβατική τους κίνηση. Ο μεγαλύτερος εγχώριος αερομεταφορέας, η Aegean, μετέφερε τον Μάιο, μόλις κατά την έναρξη της νέας καλοκαιρινής περιόδου, πάνω από 1 εκατ. επιβάτες, ήτοι περισσότερους από 565.000 επιβάτες στο δίκτυο εξωτερικού και περίπου 461.000 επιβάτες στο δίκτυο εσωτερικού έχοντας επαναφέρει το 85% των συχνοτήτων της σε σχέση με το 2019. «Η εταιρεία μετέφερε σε έναν μήνα σχεδόν όσους επιβάτες είχε μεταφέρει αθροιστικά κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους», αναφέρεται σχετικά, με τον συντελεστή πληρότητας τον Μάιο να φτάνει σε σχεδόν 79%, με μέσο όρο επιβατών 122 επιβάτες ανά πτήση, φτάνοντας μάλιστα τα προ πανδημίας επίπεδα κατά την τελευταία εβδομάδα του περασμένου μήνα.

Στην έτερη εγχώρια αεροπορική, τη Sky Express, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ομίλου κ. Γιάννη Γρύλο, το ποσοστό πληρότητας ξεπέρασε τον περασμένο μήνα το 72%, με την εταιρεία να προσθέτει νέα δρομολόγια δεδομένης και της άφιξης των νέων αεροσκαφών της, έχοντας ενισχύσει πλέον και το δίκτυο εξωτερικού. Ο ίδιος βλέπει υψηλές πληρότητες που ξεπερνούν σε κάποιους ελληνικούς προορισμούς τα νούμερα του 2019, κάνοντας λόγο για «ένα καλοκαίρι που θα κυλήσει άριστα», θέτοντας ωστόσο, από την άλλη πλευρά, 3+2 βασικές προϋποθέσεις που αποτελούν παράλληλα και τα βασικά ρίσκα της σεζόν.

Ανοικτά μέτωπα και «αγκάθια»

Ειδικά ως προς τα τρία μείζονα ανοικτά μέτωπα είναι, πρώτον, οι γενικότερες γεωπολιτικές συνθήκες στην Ευρώπη λόγω Ουκρανίας και σε πιο στενό πλαίσιο οι σχέσεις με τη γείτονα, δεύτερον, οι «κακές συνήθειες» μερίδας της ελληνικής τουριστικής αγοράς που, σε μια προσπάθεια να καλύψει τις απώλειες λόγω υψηλού ενεργειακού κόστους και ακρίβειας, ενδέχεται να πουλήσει φέτος το προϊόν ακριβότερα και, τρίτον, ο αντίκτυπος που θα έχουν στον Ευρωπαίο καταναλωτή οι γενικότερες, δύσκολες συνθήκες ακρίβειας σε όλη την Ευρώπη. Μία ακόμη παράμετρος κυρίως λόγω του πανευρωπαϊκού προβλήματος των ελλείψεων (και) σε προσωπικό αεροδρομίων, έχει να κάνει με τις μεγάλες «αρρυθμίες» που ήδη, όσο αυξάνεται η κίνηση στην Ευρώπη, γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς με καθυστερήσεις και ακυρώσεις σε μεγάλους κόμβους του εξωτερικού - όπως για παράδειγμα στο Λονδίνο και το Αμστερνταμ.

Το αποτέλεσμα είναι ταξιδιώτες με ανταποκρίσεις να αντιμετωπίζουν πρόβλημα μέχρι να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό ή τελικά να μη φτάνουν… καθόλου, όπως συνέβη σε ουκ ολίγες περιπτώσεις τις προηγούμενες ημέρες. Ο κ. Γρύλος στέκεται και στα προβλήματα ελλείψεων προσωπικού ειδικά στην ελληνική ξενοδοχία που μπορεί να προκαλέσουν ζητήματα σε σχέση με την ποιότητα του τελικού προϊόντος: «Εχουμε να κάνουμε με μία νέα… πανδημία. Μία σημαντική μερίδα εργαζομένων από την ξενοδοχειακή αγορά έχει φύγει και κάποιοι από αυτούς όχι άδικα, αλλά δικαιολογημένα, γιατί μπορεί να είχαν ως ένα βαθμό “κακοποιηθεί” εργασιακά και τώρα τιμωρούν αυτοί τους εργοδότες τους».

Σε ένα άλλο, δύσκολο μέτωπο που κυριάρχησε τα δύο προηγούμενα καλοκαίρια και δεν είναι άλλο από αυτό της πανδημίας, τα πράγματα είναι καλύτερα. Οπως έχει φανεί από το ξεκίνημα της σεζόν, σε αυτό το πρώτο διάστημα του Μαΐου, που έχει γίνει άρση των περισσότερων περιοριστικών μέτρων, τα πράγματα έχουν κυλήσει με ομαλότητα, έχει περάσει ένα πρώτο κρίσιμο διάστημα ως ένα πρώτο crash test στους προορισμούς και αυξάνονται οι προσδοκίες για ένα καλοκαίρι… κανονικότητας.

Αντίθετα, καμία κανονικότητα δεν υπάρχει σε σχέση με την ακρίβεια στα προϊόντα και τις υψηλές τιμές καυσίμων, την ίδια στιγμή που και οι τιμές στα καταλύματα έχουν πάρει την ανιούσα, με αποτέλεσμα μία μερίδα αυτών που προσπαθούν να κλείσουν τώρα τις διακοπές τους να υπαναχωρούν… ατάκτως λόγω κόστους σε διαμονή και μετακίνηση. Από την πλευρά τους, οι Ενώσεις Ξενοδόχων κάνουν λόγο για αυξήσεις φέτος στις τιμές των μεμονωμένων κρατήσεων στα ξενοδοχεία από 5% έως 10% (σ.σ. δεδομένου ότι στα ταξιδιωτικά πακέτα οι συμφωνίες με τους tour operators είναι κλεισμένες από την περασμένη χρονιά), επικαλούμενες παράλληλα το υψηλό λειτουργικό τους κόστος που είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, στο +30% σε σύγκριση με την περίοδο προ της ενεργειακής κρίσης.

Γεγονός πάντως είναι ότι είναι συνεχείς κι επαναλαμβανόμενες οι συστάσεις κεντρικά από θεσμικούς φορείς του κλάδου για σωστή τιμολογιακή πολιτική. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του προέδρου του ΣΕΤΕ κ. Ρέτσου ότι «στη φετινή δύσκολη συγκυρία, με πόλεμο και πανδημία, μεγάλης όμως διεθνούς ζήτησης για τη χώρα μας και το τουριστικό της προϊόν, οφείλουμε όλοι οι επιχειρηματίες του τομέα να διαφυλάξουμε το προϊόν μας, να διασφαλίσουμε την παροχή ποιοτικής και σωστά τιμολογημένης υπηρεσίας και να αποδοκιμάσουμε και να απομονώσουμε κακές, ευτυχώς μειοψηφικές, επαγγελματικές πρακτικές, τόσο απέναντι σε πελάτες όσο και σε εργαζομένους».