Έρχεται νέος, διπλός «Τειρεσίας» για χρέη σε Δημόσιο και τράπεζες

Δύο νέα «κέντρα παρακολούθησης οφειλών» θα μπουν σύντομα στην ζωή μας! Θα συλλέγουν όλες τις πληροφορίες και τα περιουσιακά στοιχεία των πολιτών που χρωστούν σε δημόσιο και τράπεζες ούτως ώστε οι δανειστές τους να έχουν πλήρη εικόνα για το τι μπορούν να διεκδικήσουν και να εισπράξουν. Νομοσχέδιο που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση θεσμοθετεί το διπλό… «φακέλωμα» οφειλετών, από δύο νέα γραφεία που θα λειτουργούν στα πρότυπα του σημερινού Τειρεσία με στόχο να «εξυγιάνουν» το ιδιωτικό χρέος των πολιτών που σήμερα ξεπερνά τα 250 δις ευρώ! Ειδικότερα με το νομοσχέδιο δημιουργούνται:

1. Η Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης (Credit Bureau) που θα συγκεντρώνει όλα τα χρέη των πολιτών και των επιχειρήσεων προς το Δημόσιο (Εφορία, ΕΦΚΑ, Τοπική Αυτοδιοίκηση) και παράλληλα θα βαθμολογεί φυσικά και νομικά πρόσωπα για την πιστοληπτική τους συμπεριφορά.
2. To Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων (Central Credit Registry) που θα δημιουργηθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα καταγράφει σε λεπτομερή βάση το ιστορικό πληρωμών κάθε μεμονωμένου δανείου που χορηγείται.

Προφανώς, οι δυο αρχές θα συνεργάζονται αφους θα συλλέγουν τα ίδια στοιχεία για την δυνατότητα πληρωμών των πολιτών και την συνέπια που έχουν επιδείξει στην εξυπηρέτηση των οφειλών τους. Με μια σημαντική διάφορα όμως: Η Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα βαθμολογεί μέσα από ένα «ιδιότυπο» point system το ρίσκο που αναλαμβάνουν όσοι δανείζουν τον συγκεκριμένο πολίτη ενώ θα κρίνει και το αίτημα για ένταξης τους σε εξωδικαστική ρύθμισης οφειλών κλπ. Ο ίδιος φορέας θα παρέχει τα στοιχεία αυτά σε δημόσιους φορείς αλλά και ιδιώτες με στόχος, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, την μείωση ληξιπροθέσμων υποχρεώσεων και «την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης των ιδιωτών».

Το υπουργείο Οικονομικών προτίθεται επίσης να δημιουργήσει ένα μητρώο παρακολούθησης ιδιωτικού χρέους, το οποίο θα μετράει το ποσό όλων των οφειλών, ανά είδος πιστωτή (π.χ. φορολογικές αρχές, ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, τράπεζες, ταμεία / servicers, προμηθευτές, εργαζόμενοι κ.λπ.) με στόχο να εφαρμόσει στοχευμένες πολιτικές για την πρόληψη και διαχείριση του ιδιωτικού χρέους.

Ο «Τειρεσίας» του Δημοσίου

Η «Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα έχει λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και δεν θα υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές. Θα έχει ως σκοπό:
• τη συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων πιστοληπτικής συμπεριφοράς, φυσικών και νομικών προσώπων, όπως ορίζονται στην αξιολογούμενη ρύθμιση,
• την παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησης των προσώπων,
• την παροχή αξιόπιστης αξιολόγησης της πιστοληπτικής συμπεριφοράς των φυσικών και νομικών προσώπων προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες, στο πλαίσιο μείωσης των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς και για την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης των ιδιωτών.

Η Αρχή θα συγκεντρώνει και θα ομαδοποιεί πληροφορίες σχετικά με τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις και τις συμπεριφορές πληρωμών προς όλες τις οντότητες του Δημόσιου τομέα, με σκοπό την παραγωγή πιστοληπτικής βαθμολόγησης για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Η βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα παράγεται από το Σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα, με τη χρήση αλγορίθμων. Η πιστοληπτική βαθμολόγηση γίνεται με αριθμητική κλίμακα και αφορά στην τήρηση και την αθέτηση υποχρέωσης έναντι των φορέων του δημόσιου τομέα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Με απλά λόγια, η Αρχή θα συλλέγει, αρχικά, όλα τα στοιχεία για τα χρέη προς δημόσιους φορείς και θα παράγει ένα… «σκορ». Στην συνέχεια, το σκορ αυτό θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με την «βαθμολογία» που θα προκύπτει μέσω του «Τειρεσία» και μέσα από την αξιολόγηση των χρεών που έχουν οι ιδιώτες προς τις τράπεζες και άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις (όπως π.χ. η κινητή τηλεφωνία). Θα έχει δε την δυνατότητα συλλογής στοιχείων και από το εξωτερικό. Έτσι θα διαμορφώνεται μια συνολική εικόνα της πιστοδοτικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Το Γραφείο θα παρέχει αυτήν την εικόνα στις αρμόδιες αρχές π.χ. για περιπτώσεις εξωδικαστικής ρύθμισης της οφειλής δάνεια κλπ. Θα δίνονται, δηλαδή, αναλυτικά στοιχεία για το προφίλ του δανειολήπτη ώστε να είναι ξεκάθαρες από την αρχή της ρύθμισης οι οικονομικές του δυνατότητες.

Στο νομοσχέδιο τονίζεται πως η πιστοληπτική βαθμολόγηση «θα παράγεται μετά από την υποβολή αίτησης. Στον αιτούντα χορηγείται ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης, η οποία απεικονίζει την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του υποκειμένου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς βάσει των δεδομένων που υφίστανται κατά την ημερομηνία παραγωγής της πιστοληπτικής βαθμολόγησης. Οι μέθοδοι και ο τρόπος επεξεργασίας και υπολογισμού της βαθμολόγησης επαναξιολογούνται τακτικά και επικαιροποιούνται οι αλγόριθμοί τους, ώστε να προσαρμόζονται στις οικονομικές συνθήκες και στις διαµορφούµενες συναλλακτικές πρακτικές και να επιβεβαιώνεται η ακρίβεια των εκτιμήσεων».

Ο νέος «Τειρεσίας» των τραπεζών

Ο δεύτερος φορέας παρακολούθησης, τo Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων (που θα συσταθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος) θα παρέχει πληροφορίες για τα τραπεζικά δάνεια των πολιτών. Το κέντρο ενημερώνουν όλοι οι χρηματοπιστωτικοί φορείς που έχουν εξουσιοδοτηθεί και παρέχουν πίστωση ύψους άνω των 2.000 ευρώ σε ιδιώτες/καταναλωτές και άνω των 5.000 ευρώ σε ΜΜΕ, επαγγελματίες, εταιρείες, συνεταιρισμούς, αποκλειστικούς εμπόρους. Επιπλέον, θα καλύπτει όλα τα είδη χρηματοδότησης (προσωπικά δάνεια, δάνεια καταναλωτών, επιχειρηματικά δάνεια, χρηματοδοτική μίσθωση, factoring, πιστωτική υποθήκη κ.λπ.).

Η νέα υπηρεσία θα είναι λειτουργεί σε πλήρη ευθυγράμμιση με το υφιστάμενο σύστημα του ιδιωτικού «Τειρεσία» (που συγκεντρώνει τα χρέη προς τις τράπεζες) και με την προτεινόμενη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης. Πρόσβαση στο Μητρώο θα έχουν και οι επενδυτές που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε τιτλοποιήσεις είτε μέσω του προγράμματος «Ηρακλής» είτε μέσω αγορών δανειακών χαρτοφυλακίων από τις τράπεζες ή funds ενόψει και της ανάπτυξης της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Το Μητρώο θα καταγράφει σε αναλυτική βάση το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχομένων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα, καθώς και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα.

Βάσει των πληροφοριών που τηρούνται στο Μητρώο θα καταρτίζεται επίσης πιστωτική έκθεση για όλα τα πιστοδοτούμενα πρόσωπα, το περιεχόμενο της οποίας θα διαφοροποιείται ανάλογα με τον αποδέκτη της, σε κάθε όμως περίπτωση δεν θα περιέχει αξιολόγηση και βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη.

Με πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος θα καθορίζονται:
• Οι πιστωτές που εκάστοτε συνδέονται με το Μητρώο.
• Ο χρόνος και η συχνότητα της περιοδικής πρόσβασης του Μητρώου στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που τηρούνται από τους πιστωτές και της άντλησης των δεδομένων τους.
• Οι τεχνικές λεπτομέρειες και οι λειτουργικές προδιαγραφές του Μητρώου, καθώς και ο τρόπος διασύνδεσής του με τους φορείς.
• Το περιεχόμενο των αιτήσεων χορήγησης πιστωτικών εκθέσεων, οι όροι και οι προϋποθέσεις υποβολής τους στο Μητρώο και η άσκηση από τα υποκείμενα των δεδομένων των δικαιωμάτων τους.
• Η μέθοδος επεξεργασίας των δεδομένων από το Μητρώο.
• Ο χρόνος τήρησης στο Μητρώο των δεδομένων, ήτοι των προσωπικών πληροφοριών και των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, ανάλογα με την κατηγορία αυτών και την εξόφληση ή μη της οφειλής, τηρουμένης της κείμενης νομοθεσίας.
• Το περιεχόμενο της Πιστωτικής Έκθεσης ανάλογα με τον αποδέκτη της.