Σκρέκας για υδρογονάνθρακες: Αν επαληθευτούν οι προβλέψεις θα κάνουμε εξαγωγές φυσικού αερίου
16.11.202210:14
Ενεργειακή αυτονομία της χώρας για τουλάχιστον 10 χρόνια - Τα οικόπεδα σε Ιόνιο και Κρήτη - Δείτε χάρτες
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, μιλώντας στον ΑΝΤ1, επανέλαβε την πάγια δέσμευση της Κυβέρνησης πως όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση θα στηρίζει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, ενώ περιέγραψε και την κατάσταση αναφορικά με τις έρευνες για φυσικό αέριο σε Ιόνιο και Κρήτη.
Όπως είπε ο κ. Σκρέκας, μέχρι αυτή τη στιγμή έχουν δοθεί περίπου 7 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος. Από αυτά τα χρήματα, τα 2 δις είναι από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα υπόλοιπα από τη φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας, αλλά και τον μηχανισμό δημοπράτησης αερίων.
Δείτε βίντεο:
Ήδη έχουν εισπραχθεί περίπου 2,5 δισ. από τη φορολόγηση των υπερκερδών, ενώ βεβαιώθηκαν κι άλλα 400 εκ. ευρώ που θα εισπραχθούν αναδρομικά. Ερωτηθείς για την επιβολή ενός νέου τέλους στους λογαριασμούς του ρεύματος και στην αύξηση της χρέωσης των ΥΚΩ, είπε ότι όντως θα επιβληθεί μια νέα επιβάρυνση περίπου 1 λεπτό αν κιλοβατώρα προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ένας μηχανισμός αντιστάθμισης κινδύνων που θα χρησιμοποιείται για να αντιμετωπιστούν ανάλογες καταστάσεις όπως αυτές που βιώνουμε σήμερα, στο μέλλον.
Σχολιάζοντας τις διακοπές ρεύματος που σχεδιάζονται σε ευρωπαϊκές χώρες ή και έχουν ξεκινήσει ήδη όπως στην Αυστρία για παράδειγμα, διαβεβαίωσε πως στην Ελλάδα έχει ήδη δρομολογηθεί το σχέδιο που θα μας βοηθήσει να μην χρειαστεί αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Ερωτηθείς για τις οφειλές που έχουν οι εταιρίες ενέργειας στους δήμους από την παρακράτηση των δημοτικών τελών μέσα από τους λογαριασμούς ρεύματος, παραδέχθηκε ότι αποτελεί ένα διαχρονικό πρόβλημα το οποίο η Κυβέρνηση προσπάθησε να λύσει και ήδη τον τελευταίο χρόνο οι οφειλές αυτές που αποτελούν σοβαρότατο πρόβλημα για τους δήμους έχουν μειωθεί κατά 70-80%.
Σχολιάζοντας το μείζον θέμα των παρακολουθήσεων που απασχολεί την πολιτική ατζέντα, είπε ότι πρέπει να χυθεί άπλετο φως και για το λόγο αυτό η Κυβέρνηση προχωρά στη θεσμική θωράκιση των σχετικών διαδικασιών, αλλά τόνισε ότι «οι κυβερνήσεις δεν πέφτουν με σπέκουλα».
Για τους υδρογονάνθρακες
Τέλος κι ερωτηθείς για τους υδρογονάνθρακες, είπε ότι μέσα στο 2023 θα γίνει η πρώτη δοκιμαστική γεώτρηση στα Ιωάννινα κι αν επαληθευτούν οι προβλέψεις, το κοίτασμα θα δώσει αυτονομία φυσικού αερίου στη χώρα μας για 10 χρόνια. Το μεγάλο στοίχημα όμως είναι το κοίτασμα μεταξύ Κρήτης και Πελοποννήσου, όπου εκεί αν επαληθευτούν οι προβλέψεις, η χώρα μας θα μπορεί να κάνει και εξαγωγές φυσικού αερίου.
Χώρα παραγωγός
Στην περίπτωση που οι σημερινές προβλέψεις επιβεβαιωθούν, αναμένονται τεκτονικές αλλαγές που θα αναβαθμίσουν τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας και θα τη βάλουν για τα καλά στον ενεργειακό χάρτη όχι απλώς ως τόπο διέλευσης αγωγών ή φιλοξενίας τερματικών σταθμών υγροποίησης φυσικού αερίου, αλλά ως χώρα παραγωγό. Στην περίπτωση που οι αρχικές προβλέψεις επιβεβαιωθούν, το κοίτασμα της Κρήτης και μόνο θα αρκεί για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της Ελλάδας για δεκαετίες, αλλά και για εξαγωγή προς την υπόλοιπη Ευρώπη, είτε με σταθμούς υγροποίησης φυσικού αερίου που θα μεταφέρεται με τα ειδικής κατασκευής πλοία για το LNG, είτε με αγωγούς που θα κινούνται προς την Ιταλία.
«Το ρίσκο του επενδυτή είναι πιο μεγάλο όσο μεγαλύτερα είναι τα βάθη, όπου αναμένεται να εντοπιστεί πιθανό κοίτασμα υδρογονανθράκων», απαντά στο ερώτημα για την εμπλοκή της πολυεθνικής ExxonMobil άτομο με πείρα στο ιστορικό της εθνικής υπόθεσης για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Οι γεωλόγοι που εργάζονται στις πετρελαϊκές εταιρείες θεωρούν βασική αρχή ότι σε όσο μεγαλύτερο βάθος εντοπιστεί ένα κοίτασμα φυσικού αερίου τόσο μεγαλύτερο θα αποδειχθεί. «Υπάρχουν κάποιοι που θεωρούν ότι το κοίτασμα στην Κρήτη, αν τελικά επιβεβαιωθεί, μπορεί να μοιάζει με τις πηγές φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία», εξηγεί στο «ΘΕΜΑ» άλλο στέλεχος που στο παρελθόν χειριζόταν τις διαπραγματεύσεις με τους υποψήφιους πετρελαϊκούς ομίλους.
Το χρονολόγιο της προσπάθειας έρευνας για υδρογονάνθρακες δείχνει ότι σε καμία περίπτωση τα πράγματα δεν είναι ρόδινα, επειδή τα προκαταρκτικά στοιχεία μαρτυρούν την ύπαρξη μεγάλου κοιτάσματος φυσικού αερίου. Οι χάρτες οριστικοποιήθηκαν το 2012, η γαλλική Total κέρδισε τα πρώτα συμβόλαια για έρευνα, αλλά τελικά έκανε πίσω στρεφόμενη στην αξιοποίηση άλλων κοιτασμάτων και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Σήμερα τα δεδομένα είναι διαφορετικά.
Η ενεργειακή κρίση που πυροδοτήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει εκτοξεύσει τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Κατά συνέπεια, το τεράστιο κόστος των υποθαλάσσιων ερευνών θεωρείται αποδεκτό, αφού υπάρχει η προσδοκία για απόσβεση του προϋπολογισμού της αρχικής επένδυσης και εξασφάλιση πολύ μεγάλων κερδών τις επόμενες 6-7 δεκαετίες από την έναρξη εκμετάλλευσης της υποθαλάσσιας δομής. Και αυτό παρά το γεγονός ότι σήμερα το ημερήσιο κόστος για μίσθωση ενός πλωτού γεωτρύπανου για μεγάλα βάθη φτάνει στις 500.000 ευρώ (!), από περίπου 50.000 ευρώ που είχε κατρακυλήσει το κόστος ανά ημέρα την περίοδο που ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού, όταν οι βιομηχανικές εργασίες είχαν σχεδόν παγώσει από το ιδιότυπο παγκόσμιο lockdown και οι έρευνες για υδρογονάνθρακες είχαν περίπου ανασταλεί.
Την περίοδο εκείνη βέβαια η Ευρώπη κινούνταν στον αστερισμό της λεγόμενης «πράσινης ενέργειας», των ΑΠΕ και της δαιμονοποίησης της καύσης λιγνίτη. Τα γεγονότα ανέτρεψαν την πράσινη ατζέντα και πλέον όλοι αντιλαμβάνονται ότι η ενεργειακή επάρκεια και η οικονομική ανεξαρτησία σχεδόν ταυτίζoνται με τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών που ελέγχει η ίδια η χώρα και όχι κάποια άλλη.
Η περιοχή δυτικά - νοτιοδυτικά της Κρήτης είναι μόνο ένα από τα «πετρελαιοπιθανά» οικόπεδα στα οποία πραγματοποιούνται έρευνες για την αξιοποίηση πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
Στην περιοχή δυτικά της Κέρκυρας (Περιοχή ή Block 2) έχουν ξεκινήσει τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες που προβλέπεται να διαρκέσουν έως το τέλος του 2023. Θα χρειαστεί ένα διάστημα 9-12 μηνών για την αξιολόγηση των ευρημάτων και την ερμηνεία των ερευνών όταν και θα αποφασιστεί αν θα πραγματοποιηθεί δοκιμαστική γεώτρηση.
ΔΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ Ημερομηνία έναρξης: 10/10/2019 - Στάδιο: 1η Ερευνητική Φάση
Πρόκειται για την πιο υποσχόμενη περιοχή για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και ταυτόχρονα για τη λιγότερο ώριμη, όπου είναι επιτακτική η άμεση πρόσκτηση σεισμικών δεδομένων. Στόχος είναι η πρόσκτηση 6.500 km δισδιάστατων σεισμικών δεδομένων τη χειμερινή περίοδο 2022-2023. Οι έρευνες της Exxon Mobil με το ερευνητικό σκάφος Sanco Swift έχουν ήδη ξεκινήσει.
Ερευνητική γεώτρηση
Από τις αρχές του 2024, όταν ολοκληρωθεί η ανάλυση των ευρημάτων, προβλέπεται να ξεκινήσει η ερευνητική γεώτρηση που θα επιβεβαιώσει αν υπάρχει κοίτασμα και ποιο είναι το μέγεθός του. Αν οι εταιρείες προχωρήσουν (η εκμετάλλευση ανήκει κατά 75% στην Energean και κατά 25% στη HelleniQ), από τις αρχές του 2026 αναμένεται να είναι εφικτή η αξιοποίηση του κοιτάσματος. Το συγκεκριμένο οικόπεδο βρίσκεται στα όρια της ελληνικής ΑΟΖ με αυτήν της Ιταλίας, γεγονός που καταδεικνύει τη βαρύνουσα σημασία της χάραξης των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των γειτονικών χωρών προκειμένου να είναι δυνατή η αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου.
Στη λεγόμενη «Περιοχή 10», δηλαδή στο Κατάκολο Ηλείας, και στην Περιοχή «Ιόνιο», από τα νότια της Κέρκυρας μέχρι τα δυτικά της Λευκάδας, είναι σε πλήρη εξέλιξη δισδιάστατες σεισμικές έρευνες και μέσα στο 2023 αναμένεται η έναρξη τρισδιάστατων ερευνών. Ο χρόνος για επιβεβαιωτική ερευνητική γεώτρηση τοποθετείται στις αρχές του 2024.
Αν όλα πάνε καλά, από το 2026 αναμένεται η εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Στην Περιοχή 10 στο Κατάκολο, όπου το 100% των δικαιωμάτων για έρευνες κατέχει η Energean, θεωρείται αυτή την ώρα ότι υπάρχει το μοναδικό διαπιστωμένο κοίτασμα υδρογονανθράκων στη Δυτική Ελλάδα.
ΙΟΝΙΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΗ 10
Ημερομηνία έναρξης: 10/10/2019- Στάδιο: 1η Ερευνητική Φάση
Εχει ολοκληρωθεί το ελάχιστο τεχνικό πρόγραμμα και των δύο παραχωρήσεων έχοντας προχωρήσει πρόσφατα στην πρόσκτηση 2.000 Km 2D σεισμικών δεδομένων. Τα ΕΛ.ΠΕ. μετά την επεξεργασία και ερμηνεία των σεισμικών δεδομένων που μπορεί να πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος του έτους, θα εντοπίσει την περιοχή ενδιαφέροντος όπου θα πραγματοποιήσει τρισδιάστατες σεισμικές μελέτες.
Το κοίτασμα των Ιωαννίνων
Στα Ιωάννινα, τη μοναδική χερσαία περιοχή ερευνών για φυσικό αέριο, η Energean, στην οποία επίσης ανήκουν κατά 100% τα δικαιώματα, αναμένεται να προχωρήσει σε δοκιμαστική γεώτρηση μέσα στο 2023. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι ιδιαίτερα βραχώδης, αλλά, αν τα δεδομένα δείξουν ότι το κοίτασμα είναι σημαντικό, μέσα στο 2024 αναμένεται να ξεκινήσει η ανάπτυξη του κοιτάσματος με ορίζοντα για παραγωγή φυσικού αερίου από το 2026. Ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας δήλωσε ότι μόνο το κοίτασμα των Ιωαννίνων, εφόσον επαληθευτεί, θα μπορούσε να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της Ελλάδας για δέκα χρόνια.
Τα έσοδα που θα έχει τελικά το Δημόσιο εξαρτώνται από τη σύμβαση με κάθε παραχωρησιούχο. Το ποσοστό κυμαίνεται από 40%-60% έως 50%-50%, αφού οι εταιρείες που έχουν επιλεγεί, εφόσον προχωρήσουν σε παραγωγή, αποσβέσουν το κόστος της αρχικής επένδυσης τόσο των δισδιάστατων και τρισδιάστατων ερευνών όσο και της ερευνητικής γεώτρησης.
Πρόκειται για την πιο ώριμη παραχώρηση. Εχει ολοκληρωθεί το ελάχιστο τεχνικό πρόγραμμα με πρόσκτηση 400km 2D σεισμικών δεδομένων.
Εχει εντοπισθεί ένας ερευνητικός στόχος με προτεινόμενη τοποθεσία γεώτρησης. Η εταιρεία Energean Oil θα ολοκληρώσει εργασίες όρυξης ερευνητικής γεώτρησης το συντομότερο δυνατό (εντός 2023) και η ΕΔΕΥ εργάζεται σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ για την επίσπευση των διαδικασιών.
Ποια είναι τα κόστη; Η σημερινή εποχή θεωρείται η πιο ακριβή. Ενα πλωτό γεωτρύπανο πληρώνεται με περίπου μισό εκατομμύριο ευρώ για κάθε ημέρα εργασίας.
Για τις έρευνες στο Block 2, δυτικά της Κέρκυρας, προϋπολογίζεται να δαπανηθούν περί τα 10 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για τρισδιάστατες έρευνες σε μια θαλάσσια περιοχή περίπου 2.000 χιλιομέτρων. Στην περίπτωση του οικοπέδου δυτικά - νοτιοδυτικά της Κρήτης, όπου οι σεισμικές έρευνες θα γίνουν σε μια περιοχή συνολικής έκτασης 30.000 χιλιομέτρων, σχεδόν 15 φορές μεγαλύτερη από αυτήν στην Περιοχή 2, το κόστος που θα επωμιστεί η ExxonMobil για τις αρχικές δισδιάστατες έρευνες που μόλις ξεκίνησαν θα είναι περίπου δεκαπλάσιο, δηλαδή αναμένεται να φτάσει στα 100 εκατ. ευρώ.
«Ανεξερεύνητα ακόμα τα ελληνικά κοιτάσματα»
Μεγάλη είναι η αισιοδοξία επιστημόνων και εταιρειών από τον χώρο της ενέργειας για τα δυνητικά αποθέματα υδρογονανθράκων στο υπέδαφος και τον υποθαλάσσιο χώρο της ελληνικής επικράτειας - κυρίως φυσικό αέριο, αλλά και πετρέλαιο.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο και εκτελεστικό διευθυντή του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) Κώστα Σταμπολή, ο οποίος μίλησε στο «ΘΕΜΑ», υπάρχει σοβαρότατο ενδεχόμενο τα κοιτάσματα -ιδίως σε φυσικό αέριο- που υπάρχουν στην Ελλάδα να καλύπτουν το σύνολο των ενεργειακών αναγκών της.
Η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ Α.Ε.) ενημέρωσε πρόσφατα τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για το ενδιαφέρον της ExxonMobil να συνεχίσει τις έρευνες για φυσικό αέριο νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, αλλά και για τις δεκάδες ανακαλύψεις νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο και το Ισραήλ. Ο πρωθυπουργός ενημερώθηκε επίσης για τους χαρτογραφημένους στόχους κοιτασμάτων στο Ιόνιο και την Κρήτη, παρόμοιους με το ανακαλυφθέν γιγαντιαίο κοίτασμα «Zohr» στην Αίγυπτο, οπότε και έδωσε εντολή για μια γενικότερη επίσπευση των θαλάσσιων ερευνών υδρογονανθράκων.
Οι εταιρείες
Βέβαια για τις εταιρείες που θα τρέξουν τις έρευνες, όπως η ExxonMobilπου αντικατέστησε την Total, τίποτε δεν είναι βέβαιο προτού πραγματοποιηθεί η ερευνητική γεώτρηση. Πριν από λίγο καιρό σε συνέδριο του «Economist» στην Κύπρο αναφέρθηκε ότι η ενοικίαση γεωτρύπανων κοστίζει 300.000 δολάρια την ημέρα και η εκτίμηση είναι ότι θα φτάσει στα 500.000 δολάρια την ημέρα. Αλλωστε το κόστος εξόρυξης πλέον είναι αρκετά μεγάλο, ενώ μια εταιρεία μπορεί να δαπανήσει δεκάδες εκατομμύρια στην έρευνα χωρίς αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, στα Ιωάννινα οι σεισμικές έρευνες την περίοδο 2018-2019 κόστισαν περίπου 40 εκατ. ευρώ, με το κόστος της γεώτρησης να υπολογίζεται σε άλλα 40 εκατ. ευρώ. Αν η εταιρεία δεν βρει σημαντικά κοιτάσματα, τότε θα έχει απλώς δαπανήσει 80 εκατ. ευρώ.
Υπολογίζεται ότι το κόστος της γεώτρησης στα οικόπεδα νότια - νοτιοδυτικά της Κρήτης, από τη στιγμή που πρόκειται για υποθαλάσσιο κοίτασμα και μάλιστα σε μεγάλο βάθος, μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 120 εκατ. ευρώ σε σημερινές τιμές.
Για παράδειγμα, η εξόρυξη πετρελαίου δεν έχει το ίδιο κόστος σε όλες τις περιπτώσεις: μπορεί να ξεκινήσει από 9 δολάρια το βαρέλι και να φτάσει στα 40 δολάρια -και περισσότερο-, ανάλογα με το αν το κοίτασμα είναι υποθαλάσσιο και σε τι βάθος. Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος εκτόξευσε τις τιμές πετρελαίου και αερίου παγκοσμίως, πολλά κοιτάσματα είχαν εγκαταλειφθεί, διότι η εξόρυξη δεν συνέφερε αφού η τιμή στην αγορά ήταν μικρότερη από το κόστος.
Ωστόσο, η ενεργειακή κρίση, που ξεκίνησε με ευθύνη της Ρωσίας ήδη πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, έχει αλλάξει άρδην τα δεδομένα: «Πέρυσι η χώρα μας πλήρωσε 8 δισ. ευρώ για εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ φέτος το ποσό αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ».