Τουρισμός: Στα ίδια ή και καλύτερα από το 2019 η φετινή χρονιά
Τι εκτιμά ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Παράσχης - H σχέση ποιότητας-τιμής πρώτο κριτήριο για την επιλογή του προορισμού για Γερμανούς, Γάλλους και Βρετανούς σύμφωνα με έρευνα του ΙNSETE
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Στεφανία Σούκη
Το 2023 είναι μια κανονική χρονιά, με τα θετικά και τα αρνητικά της σημεία. Ξεκίνησε με καλούς ρυθμούς Φεβρουάριο και Μάρτιο, σημείωσε κάμψη τον Μάιο σε ορισμένα νησιά και σε προορισμούς της Βόρειας Ελλάδας και πλέον δείχνει τη δυναμική της καθώς διανύουμε την υψηλή τουριστική περίοδο.
Από την εικόνα που έχουμε για τις κρατήσεις Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου φαίνεται πως θα πιάσουμε τα μεγέθη του 2019, παρά το γεγονός ότι είναι μια χρονιά ολικής επαναφοράς των ανταγωνιστών μας, όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Ισπανία. Ειδικά για την Τουρκία, αυτή τη στιγμή έχει 30% με 40% χαμηλότερες τιμές κυρίως στις πολυτελείς υπηρεσίες και γι’ αυτό βλέπουμε μια κάμψη στα ελληνικά «πεντάστερα». Ενα δεύτερο σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι οι άσχημες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στο ξεκίνημα της σεζόν, με αποτέλεσμα οι προορισμοί της Βόρειας Ελλάδας να αρχίσουν να υποδέχονται με καθυστέρηση Βαλκάνιους επισκέπτες - και συγκεκριμένα μετά τις 15 Ιουνίου.
Όπως λέει ο Γρηγόρης Τάσιος, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, παρακολουθούμε επίσης μια υστέρηση της γερμανικής αγοράς, που αποτυπώνεται στις προγραμματισμένες πτήσεις αυτό το χρονικό διάστημα, λόγω του ότι η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση και αυτό δημιουργεί στους πολίτες της ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και ανασφάλειας που αποτυπώνεται στην κάμψη της τουριστικής ζήτησης. Εχουν επανέλθει όμως οι αγορές της Πολωνίας, της Γαλλίας και των Κάτω Χωρών - και αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό. Βλέπουμε επίσης το Ισραήλ να κινείται δυναμικά, με απευθείας πτήσεις, στο Ηράκλειο Κρήτης, στη Ρόδο, στη Θεσσαλονίκη και για πρώτη φορά στα Γιάννενα. Η Αθήνα έχει μια καλή χρονιά με επισκεψιμότητα από ΗΠΑ, Καναδά και κάποιες άλλες εθνικότητες, ενώ η Θεσσαλονίκη κινείται σε σταθερούς ρυθμούς, με πρώτες τις αφίξεις από τη βαλκανική ενδοχώρα. Αλλά και ο οδικός τουρισμός δείχνει μια αξιόλογη κινητικότητα, με πρωταγωνιστές τους Ρουμάνους. Ωστόσο, αντιμετωπίζουμε μια πληθωριστική καταιγίδα. Η υπέρογκη αύξηση του ενεργειακού κόστους, οι συνεχείς ανατιμήσεις στα προϊόντα, η αύξηση των επιτοκίων και του κόστους του χρήματος, η αύξηση του μισθολογικού κόστους προκειμένου μια επιχείρηση να προσελκύσει τους κατάλληλους τόσο ως προς τον αριθμό όσο και ως προς την εξειδίκευση εργαζόμενους είναι παράγοντες που πολύ λογικό να ωθούν και στην αύξηση των τιμών.
Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως να υπήρξαν και υπερβολές, όμως όπου ακολουθήθηκε η σύσταση της ΠΟΞ για λογικές αυξήσεις 10%-12% για το 2023 οι πληρότητες είναι καλές. Από την άλλη πλευρά, οι tour operators έχουν ζητήσει αυτοσυγκράτηση για τα συμβόλαια του 2024 και για επέκταση προσφορών ώστε τα πακέτα να είναι ανταγωνιστικά και λόγω των επιβαρύνσεων από το κόστος ενέργειας (αεροπορικά και ακτοπλοϊκά) και έναντι των ανταγωνιστών γειτόνων μας. Οσον αφορά στο πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού, η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι θα χρειαστούμε τουλάχιστον δύο χρόνια για να ομαλοποιηθεί η κατάσταση.
Πρακτικά λοιπόν θα πρέπει μεθοδικά και χωρίς γραφειοκρατία να γίνουν μετακλήσεις εργαζομένων από τρίτες χώρες για το 2024 ώστε να καλύψουμε τις ανάγκες χαμηλής εξειδίκευσης (λάντζα, καθαριότητα, κήπους κ.λπ.). Επίσης, θα πρέπει να επανέλθουμε στις προ μνημονίων προβλέψεις για πέντε μήνες στο ταμείο ανεργίας εφόσον ο υπάλληλος έχει εργαστεί από 150 μέρες και πάνω, ώστε να παραμείνει στη συγκεκριμένη αγορά και να μην αναζητήσει άλλες διεξόδους λόγω της εποχικότητας του επαγγέλματος. Ενα τρίτο στοιχείο είναι οι αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης παλαιότερων και έμπειρων γενιών προσωπικού οι οποίοι δεν αναπληρώνονται. Γι’ αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η τουριστική εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της, η εξειδίκευση και ένα ελκυστικό συνδυαστικό πακέτο απολαβών, μισθών και επιδομάτων ώστε να μην είναι αντικίνητρο η εποχικότητα για τους νέους και τις νέες μας που αναζητούν ένα όσο το δυνατόν πιο σταθερό περιβάλλον σταδιοδρομίας. Πρέπει να το εγγυηθούμε και να τους φέρουμε κοντά μας. Με τη φρεσκάδα, την όρεξη, τη φαντασία τους και πάνω απ’ όλα με το χαμόγελό τους.
Την ίδια ώρα οι Γερμανοί εμφανίζονται πιο συντηρητικοί στις ταξιδιωτικές τους δαπάνες από άλλους Ευρωπαίους ειδικά σε αυτή την περίοδο της κρίσης, ενώ οι Βρετανοί έχουν πιο ανεβασμένη ψυχολογία και παραμένουν με ισχυρή τη διάθεσή τους για ταξίδια στο εξωτερικό. Στο ενδιάμεσο βρίσκονται οι Γάλλοι, οι οποίοι δηλώνουν, όπως και οι Ιταλοί, ότι τους επόμενους μήνες θα επιλέξουν τόσο τα ταξίδια εξωτερικού όσο -ενδεχομένως λίγο περισσότερο- και τα ταξίδια εσωτερικού στους δικούς τους πολύ δημοφιλείς παραθεριστικούς προορισμούς.
Σε κάθε περίπτωση και για τις τρεις εθνικότητες, που αποτελούν τις τρεις μεγαλύτερες αγορές εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα, με μερίδιο αγοράς το 2022 από πλευράς διανυκτερεύσεων και εισπράξεων πάνω από 44% επί του συνόλου, πρώτος και βασικότερος παράγοντας για την επιλογή του τελικού προορισμού είναι η λεγόμενη σχέση ποιότητας - τιμής, και αυτό πλέον το επιβεβαιώνουν και οι εγχώριοι τουριστικοί φορείς: «Η σχέση ποιότητας υπηρεσιών - τιμής παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, ειδικά φέτος που είναι και η πρώτη κανονική χρονιά μετά την πανδημία», δηλώνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ)Γιάννης Παράσχης, σε μια σεζόν χωρίς ταξιδιωτικούς περιορισμούς, όπου ο ανταγωνισμός έχει επιστρέψει δριμύτερος στη Μεσόγειο και οι Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι θέλουν μεν να ταξιδέψουν, είναι ωστόσο σαφώς πιο πιεσμένοι στα οικονομικά τους.
Πάντως, παρά τη διαφορετική εικόνα που μπορεί να παρουσιάζουν φέτος οι ελληνικοί προορισμοί με αυξομειώσεις σε επίπεδο αφίξεων και εσόδων, κατά τα λεγόμενα του τουριστικού και εμπορικού κόσμου, ο νέος πρόεδρος του ΣΕΤΕ εκτιμά ότι η φετινή χρονιά θα είναι στα επίπεδα του 2019, ίσως και λίγο καλύτερη. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει τόσο από τις έως σήμερα αφίξεις και εισπράξεις, όπως αυτές καταγράφονται επισήμως από την Τράπεζα της Ελλάδος για τους πρώτους μήνες της χρονιάς, όσο και από τον προγραμματισμό των αεροπορικών θέσεων για το καλοκαίρι έως και τον Οκτώβριο, με αύξηση κατά 5,6% των προσφερόμενων θέσεων έναντι του περσινού ιστορικά υψηλού καλοκαιριού από πλευράς προγραμματισμού και αεροπορικών αφίξεων στους νησιωτικούς προορισμούς. Επιπλέον, και οι καταγεγραμμένες διεθνείς αεροπορικές αφίξεις είναι σαφώς υψηλότερες κατά 9,6% το φετινό πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2019 (η σύγκριση δεν γίνεται με το 2022 γιατί τους πρώτους μήνες της περσινής χρονιάς ίσχυαν ακόμη ταξιδιωτικοί περιορισμοί λόγω πανδημίας), φτάνοντας στα 5,3 εκατομμύρια.
Στο πολύ κρίσιμο για τον ελληνικό τουρισμό value for money στέκεται και το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝSΕΤΕ) στην τελευταία του μελέτη (Ιούνιος 2023) με θέμα «Ταξιδιωτική συμπεριφορά και οικονομικές συνθήκες στις κύριες αγορές εισερχόμενου τουρισμού το 2023». Και στις τρεις εθνικότητες τουριστών -Γερμανών με εισπράξεις 3,25 δισ. ευρώ και μερίδιο 18,9% επί του συνόλου των τουριστικών εισπράξεων της χώρας, Βρετανών με 3,13 δισ. ευρώ και μερίδιο 18,1% επί του συνόλου και Γάλλων με έσοδα 1,28 δισ. ευρώ και μερίδιο 7,4%- αυτό που μετρά περισσότερο -σε ποσοστό πάνω από 50%- είναι η σχέση ποιότητας - τιμής. Ειδικότερα, υψηλότερα (54%) είναι τα ποσοστά των Γερμανών και των Γάλλων, οι οποίοι θέτουν ως προτεραιότητα το value for money για τις διακοπές τους, και ακολουθούν οι πιο χαλαροί Βρετανοί (50%).
Ακριβώς αυτή η διαπίστωση συνάδει απόλυτα με αυτό που προτάσσουν πολύ περισσότερο φέτος οι εγχώριοι τουριστικοί φορείς, προεξάρχοντος του ίδιου του ΣΕΤΕ, για την υποχρέωση «σωστά τιμολογημένης υπηρεσίας που να ανταποκρίνεται και στην αντίστοιχη ποιότητα», πέραν φυσικά της δεδομένης ανάγκης για βελτίωση των υποδομών και άρα προορισμών ώστε να είναι βιώσιμη η συμβίωση κατοίκων - τουριστών.
Κλείσιμο
Επιπλέον, η συγκεκριμένη διαπίστωση έρχεται σε μια συγκυρία όπου ο πλέον premium προορισμός της χώρας, η Μύκονος, έχει βιώσει στο ξεκίνημα της καλοκαιρινής της σεζόν πτώση της κίνησης με τη βασική αιτία να εντοπίζεται, πέραν της εντεινόμενης πίεσης των υποδομών, και στην αύξηση των τιμών. Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι τουρίστες που επιλέγουν το νησί είναι «γερά πορτοφόλια», τα οποία όμως -και αυτά- δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο θέμα της σχέσης ποιότητας - τιμής: πληρώνουν μεν παραπάνω, θέλουν όμως να υπάρχει και το αντίστοιχο αντίκρισμα.
Το θέμα του διαθέσιμου εισοδήματος των Ευρωπαίων και το τι τελικά θα ξοδέψουν για τις διακοπές τους είναι και αυτό που θα καθορίσει την πορεία φέτος του τουρισμού στις αγορές της Μεσογείου. Σύμφωνα πάντως με τις εκτιμήσεις για τη χώρα μας, όπως προέκυψε και από τις πρώτες συναντήσεις της νέας ηγεσίας των υπουργείων Τουρισμού και Οικονομικών προ ημερών με το επιτελείο του ΣΕΤΕ, το 2023 θα κλείσει με θετικά αποτελέσματα σε αφίξεις και έσοδα.
Η επιλογή για ταξίδι
Συνολικά, όπως προκύπτει από την ανάλυση του INSETE, στους κυριότερους παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις των Ευρωπαίων για τα ταξίδια είναι η σχέση ποιότητας - τιμής και οι μετεωρολογικές συνθήκες, ενώ ακολουθούν η χαλάρωση, η πολιτιστική εμπειρία, οι ειδικές τιμές/προσφορές, η εμπειρία ζωής, η ευκολία στο ταξίδι (π.χ. απευθείας πτήσεις), η απόσταση του ταξιδιού, οι ποιοτικές εγκαταστάσεις για παιδιά/οικογένεια, η δυνατότητα επίσκεψης σε φίλους/συγγενείς, η σύσταση από φίλους/συγγενείς, οι δραστηριότητες περιπέτειας στην ύπαιθρο, οι διαδικτυακές κριτικές και η εξοικείωση με τον προορισμό.
Για τις τρεις πρώτες αγορές της χώρας, και δη τους Γερμανούς, Νο 1 παράγοντας που επηρεάζει τα ταξίδια τους είναι η σχέση ποιότητας - τιμής (54%) και ακολουθούν ο καιρός (40%), η εμπειρία χαλάρωσης (28%), η ευκολία στο ταξίδι με απευθείας πτήση και η πολιτιστική εμπειρία (22%), η εμπειρία ζωής, η δυνατότητα επίσκεψης σε φίλους/συγγενείς και οι καλές εγκαταστάσεις για οικογενειακές διακοπές.
Οι Βρετανοί επίσης τοποθετούν ψηλά το value for money, σε ποσοστό 50%, και ακολουθούν ο καιρός (43%), η εμπειρία χαλάρωσης (33%), η πολιτιστική εμπειρία (26%), οι ειδικές τιμές και προσφορές (22%), η συνολική εμπειρία ζωής, οι καλές εγκαταστάσεις για παιδιά, η απόσταση για το ταξίδι, η ευκολία στο ταξίδι και η δυνατότητα επίσκεψης σε φίλους και συγγενείς.
Οι Γάλλοι ανησυχούν φέτος περισσότερο για την τσέπη τους και επιλέγουν προορισμό με βάση το value for money, το οποίο θέτουν ως προτεραιότητα σε ποσοστό 54%, και ακολουθούν με διαφορά ο καιρός και η εμπειρία χαλάρωσης (33%), η δυνατότητα επίσκεψης σε φίλους και συγγενείς (26%), η πολιτιστική εμπειρία και οι δραστηριότητες περιπέτειας στην ύπαιθρο (22%), ενώ λίγο χαμηλότερα (18%) είναι οι ειδικές τιμές και προσφορές που ισχύουν στον προορισμό.
