Χρήστος Μελάς: Tι ισχύει για παλιά και νέα τεκμήρια

«Ισχύουν τα νέα τεκμήρια για όσους έχουν εταιρείες;», «Πότε ισχύουν τα παλιά τεκμήρια», «Πως συνδιάζονται παλιά και νέα τεκμήρια;». Ο συγγραφέας – φοροτεχνικός και εκδότης Χρήστος Δ. Μελάς απαντά στα πιο σημαντικά ερωτήματα για το νέα τεκμήρια υπολογισμού του τεκμαρτού (υποθετικού) εισοδήματος των ελεύθερων επαγγελματιών που ψηφίστηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο. Διάβαστε το κείμενο με όλες τις αναλυτικές απαντήσεις του Χρήστου Δ. Μελά*:


Με νέο νόμο, που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο, ισχύουν νέα τεκμήρια, όσον αφορά τον τεκμαρτό (υποθετικό) υπολογισμό του εισοδήματος των επαγγελματιών (έμποροι, γιατροί, δικηγόροι κλπ.). Τα νέα τεκμήρια από τον νόμο ονομάστηκαν «Ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας».

Για ποιους ισχύουν τα νέα τεκμήρια;
Για όσους έχουν ατομικές επιχειρήσεις ή ασκούν ελεύθερο επάγγελμα.

Από πότε ισχύουν;
Τα νέα τεκμήρια ισχύουν για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν από την 1-1-2023, και αυτά που θα αποκτηθούν στο μέλλον.

Ισχύουν για όσους έχουν εταιρείες;
Όχι. Όσοι δεν έχουν ατομική επιχείρηση αλλά συμμετέχουν σε ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ, ΑΕ κλπ. δεν τους αφορούν τα νέα τεκμήρια.

Τι γίνεται με τα νέα τεκμήρια;
Με βάση κάποια κριτήρια, υπολογίζεται ένα ελάχιστο ύψος καθαρού ετήσιου εισοδήματος που πρέπει να δηλωθεί κάθε χρόνο, από αυτόν που έχει ατομική επιχείρηση (μόνος του).
Το (υποθετικό-τεκμαρτό) ποσό αυτό των τεκμηρίων συγκρίνεται με το πραγματικό ποσό του καθαρού εισοδήματος, που προκύπτει από τα βιβλία του επαγγελματία και φορολογείται για το μεγαλύτερο μεταξύ των δύο.

Παράδειγμα:
Το υποθετικό εισόδημα με βάση τα τεκμήρια είναι 13.000€, το καθαρό εισόδημα από τα βιβλία του επαγγελματία είναι 10.000€, θα φορολογηθεί για τις 13.000€.

Αν είναι μεγαλύτερο;
Αν το καθαρό εισόδημα που προκύπτει από τα βιβλία του επαγγελματία είναι μεγαλύτερο από αυτό των νέων τεκμηρίων, δεν τον επηρεάζουν τα νέα τεκμήρια και θα φορολογηθεί για το καθαρό εισόδημα που προκύπτει από τα βιβλία του.

Παράδειγμα:
Τα έσοδα ατομικής επιχείρησης είναι 50.000€, τα έξοδά της είναι 30.000€, τα πραγματικά καθαρά της κέρδη θα είναι 20.000€.
Το τεκμαρτό εισόδημα που υπολογίζεται με βάση τα νέα τεκμήρια είναι 15.000€.
Θα φορολογηθεί για τις 20.000€.

Τα παλιά τεκμήρια ισχύουν;

Τα τεκμήρια για την κατοικία, το αυτοκίνητο, το σκάφος κλπ. που αφορούν όλους τους πολίτες και όχι μόνον τους επαγγελματίες με ατομική επιχείρηση, συνεχίζουν να ισχύουν κανονικά, όπως και τα προηγούμενα χρόνια.

Με τα παλιά τεκμήρια τι γίνεται;
Με βάση τον τρόπο ζωής μας (κατοικία, αυτοκίνητο κλπ.) και κάποια συγκεκριμένα έξοδά μας (αγορά ακινήτων, αγορά μετοχών κλπ.) υπολογίζεται ένα τεκμαρτό (υποθετικό) ποσό εισοδήματος. Αυτό συγκρίνεται με το ετήσιο συνολικό καθαρό εισόδημα που δηλώνουμε και φορολογούμαστε για το μεγαλύτερο μεταξύ των δύο ποσών.

Μήπως προστίθενται;
Τα παλιά τεκμήρια δεν προστίθενται με τα νέα τεκμήρια. Αντίθετα όταν φορολογηθούμε με το ποσό που προκύπτει από τα νέα τεκμήρια και όχι με αυτό που προκύπτει από τα βιβλία του επαγγελματία, το ποσό των νέων τεκμηρίων θα ληφθεί υπόψη για την μερική ή ολική κάλυψη του ποσού που προκύπτει με βάση τα παλιά τεκμήρια.

Παράδειγμα:
Επαγγελματίας με ατομική επιχείρηση με βάση τα βιβλία του έχει κέρδη 12.000€, με βάση τα νέα τεκμήρια προσδιορίζεται τεκμαρτό εισόδημα 16.000€.
Από την δήλωσή του, με βάση τα παλιά τεκμήρια (για την κατοικία του και το αυτοκίνητό του κλπ.) υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα 22.000€ για το οποίο πρέπει να φορολογηθεί.
Στο ποσό των 16.000€ που προκύπτει από τα νέα τεκμήρια και δηλώνεται με τη φορολογική του δήλωση (Ε1), θα προστεθεί το ποσό των 6.000€ και θα φορολογηθεί για τις 22.000€ που είναι το συνολικό ποσό εισοδήματος των παλιών τεκμηρίων.

Δηλαδή, δεν θα προστεθούν παλιά και νέα τεκμήρια 22.000 +16.000€, αλλά στο παράδειγμά μας, τα νέα τεκμήρια θα καλύψουν μέρος του ποσού των παλιών τεκμηρίων.
Αν το εισόδημα των βιβλίων του επαγγελματία ήταν μεγαλύτερο από αυτό των νέων τεκμηρίων, τα νέα τεκμήρια δεν θα λαμβάνονταν καθόλου υπόψη στον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος της ετήσιας δήλωσης (Ε1), θα λαμβάνονταν όμως υπόψη το εισόδημα από τα βιβλία του επαγγελματία για την κάλυψη, μερική ή ολική, των παλαιών τεκμηρίων.

Παράδειγμα:
Επαγγελματίας με ατομική επιχείρηση με βάση τα βιβλία του έχει κέρδη 32.000€, με βάση τα νέα τεκμήρια προσδιορίζεται τεκμαρτό εισόδημα 18.000€.
Από την δήλωσή του (Ε1), με βάση τα παλιά τεκμήρια (για την κατοικία του και το αυτοκίνητό του κλπ.) υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα 25.000€.
Τον επαγγελματία αυτόν, στον υπολογισμό του φόρου της ετήσιας δήλωσης (Ε1) δεν τον επηρεάζουν ούτε τα νέα ούτε τα παλιά τεκμήρια και θα φορολογηθεί με βάση τα κέρδη που προκύπτουν από τα βιβλία του, δηλαδή τις 32.000€. Αυτό γίνεται επειδή το ποσό των 32.000€ είναι μεγαλύτερο από το καθένα ποσό των νέων και παλαιών τεκμηρίων ξεχωριστά και όχι από το άθροισμά τους.

*Χρήστος Δ. Μελάς, φοροτεχνικός και συγγραφέας του «ΔΗΛΩΣΤΕ ΕΞΥΠΝΑ»