Η task force της Εφορίας σαρώνει τα social media για influencers που φοροδιαφεύγουν

Οι αποκαλύψεις και οι «καμπάνες» για τον «γάμο της χρονιάς» άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου για ελέγχους στην επώνυμη φοροδιαφυγή. Μετά το πρώτο «ξεψάχνισμα» για το αν και ποιοι εξέδωσαν παραστατικά ή δεν έχουν κάνει καν έναρξη στην Εφορία, ξεκινούν έλεγχοι σε βάθος για όλους τους πρωταγωνιστές και εμπλεκόμενους, με έρευνες και άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών, βιβλίων της Εφορίας και χρήματα «στο μπαούλο» που τυχόν θα επικαλεστούν οι ελεγχόμενοι για να φανεί αν δικαιολογούνται πλήρως από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους.

Οι έλεγχοι για τους «δωρεάν» πολυτελείς γάμους και το χρήμα που διακινείται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επεκτείνονται όμως και σε ολόκληρο το κύκλωμα των influencers και επωνύμων της σόουμπιζ που άλλα ποστάρουν και επιδεικνύουν σε δημόσια θέα και άλλα δηλώνουν στην Εφορία. Στο στόχαστρο των «φρουρών του Διαδικτύου» και των άλλων μηχανισμών της ΑΑΔΕ μπαίνει ολόκληρο το διαδικτυακό κύκλωμα και το κοινωνικό ή άλλο περιβάλλον που προβάλλει στο Διαδίκτυο το πολυτελές lifestyle των celebrities ή των πέριξ αυτών που οργανώνουν κάθε είδους πάρτυ φοροδιαφυγής πίσω από τέτοιες αναρτήσεις.

Η Εφορία θα περάσει από κόσκινο όχι μόνο τους πρωταγωνιστές των αναρτήσεων, αλλά και συνεργάτες τους ή μέχρι δευτέρου βαθμού συγγενείς τους. Ακόμα όμως και διαδικτυακούς φίλους ή ακολούθους τους οι οποίοι μοιράζονται, κοινοποιούν και προωθούν στους funs και θαυμαστές των επωνύμων τις αναρτήσεις τους.

Ελεγχοι

Εκτός από τις φορολογικές παραβάσεις, οι έλεγχοι επεκτείνονται επίσης σε αγορές, ταξίδια και ακίνητα, αλλά και στον γενικότερο τρόπο ζωής των influencers (και όχι μόνο) ούτως ώστε να διαπιστωθεί εάν όντως δηλώνουν, τελικά, τις συναλλαγές τους από την προώθηση ή πώληση προϊόντων και υπηρεσιών. Συγκεκριμένα καταγράφονται φωτογραφίες, ημερομηνίες και αναρτήσεις στα social media για τον έλεγχο της περιουσιακής τους κατάστασης. Και οι έρευνες συνεχίζονται σε συναλλαγές που εκτελούνται στόμα με στόμα και χέρι με χέρι χωρίς παραστατικά, όπως σε εκδηλώσεις, γάμους, βαφτίσια κ.λπ. Την ίδια στιγμή ερευνάται και κάθε πιθανή ή συγκαλυμμένη εμπορική και επιχειρηματική δράση του κυκλώματος του Διαδικτύου που τυχόν αποκρύπτεται από την Εφορία.

Το πρόβλημα πάντως σε περιπτώσεις που ξεκινήσει φορολογικός έλεγχος σε γάμους, αρραβώνες και βαπτίσεις είναι ότι ακόμα και αν οι νεόνυμφοι προσωρινά προσπαθήσουν να αποκρύψουν τι χρήματα ξόδεψαν ή πόσα έβγαλαν προβάλλοντας το γεγονός ή με «φακελάκια» από συγγενείς, γνωστούς και φίλους, κάθε ευρώ από τα ποσά αυτά «καίει» στα χέρια τους, ακόμα και αν θελήσουν να χρησιμοποιήσουν μελλοντικά τα λεφτά που πήραν.

Η ΑΑΔΕ έχει δημιουργήσει ειδική Task Force για να εντοπίζει διαδρομές μαύρου χρήματος στα social media, επιχειρήσεις-μαϊμού και δήθεν φτωχούς επιχειρηματίες, celebrities, influencers κ.λπ. Πρόκειται για μια ολιγομελή ομάδα 7-8 ατόμων που λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα της νεοσύστατης Διεύθυνσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Ελέγχων (ΔΙΕΣΕΛ) και φέρει την ονομασία Τμήμα Προτεραιοποίησης Υποθέσεων Ελέγχου και Ανίχνευσης Τάσεων Παραβατικότητας, Μηχανογραφικής Υποστήριξης και Αναφορών.

Τι κάνει αυτή η υπηρεσία; Εκτεταμένες έρευνες στο Διαδίκτυο, και ειδικότερα στην ιστοσελίδα google.com, σε άλλες πλατφόρμες αναζήτησης, αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Twitter. Στόχος των συγκεκριμένων ερευνών είναι ο εντοπισμός περιπτώσεων φορολογουμένων που ασκούν επιχειρηματικές δραστηριότητες χωρίς να έχουν προβεί σε δηλώσεις έναρξης εργασιών, χωρίς να τηρούν βιβλία και να εκδίδουν φορολογικά στοιχεία και, συνακόλουθα, χωρίς να δηλώνουν τον τζίρο που πραγματοποιούν από τις πωλήσεις των προϊόντων τους και τα καθαρά τους κέρδη.

«Μαύρες» επιχειρήσεις

Οι έρευνες έχουν αποκαλύψει επιχειρήσεις-«φαντάσματα» οι οποίες εντοπίστηκαν να πωλούν διάφορα προϊόντα μέσω του Διαδικτύου χωρίς να έχουν κάνει έναρξη εργασιών, χωρίς να εκδίδουν τιμολόγια και αποδείξεις λιανικών συναλλαγών και χωρίς να δηλώνουν τις πωλήσεις τους, να αποδίδουν ΦΠΑ και να πληρώνουν φόρο εισοδήματος.

Οι ελεγκτές τρέχουν έναν ειδικό αλγόριθμο που εντοπίζει τα ύποπτα post και στη συνέχεια προχωρά σε συνδυαστικές διασταυρώσεις με τις επιχειρήσεις. Προφανώς το λογισμικό εστιάζει σε προκλητικές περιπτώσεις χλιδής που υποκρύπτουν φοροδιαφυγή και αποκαλύπτουν «παράνομες» επιχειρήσεις.

Η ΑΑΔΕ, μέσω του νεοσύστατου αυτού τμήματος, αξιοποιεί τις πληροφορίες που αντλεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την αποκάλυψη κρουσμάτων πολυτελούς διαβίωσης που δεν δικαιολογείται από τα εισοδήματα των φορολογουμένων. Εχει πλέον τη δυνατότητα να ανακαλύπτει πολύ πιο εύκολα τις σχέσεις φυσικών προσώπων με συγκεκριμένες επιχειρήσεις, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τέτοιες σχέσεις, οι οποίες όμως παραμένουν αδήλωτες στις φορολογικές αρχές.

Νέο «trend» φοροδιαφυγής

Οι «φρουροί του Διαδικτύου» (σ.σ.: που πάντως δεν θέλουν να τους αποκαλούν «Ράμπο» αφού δεν φέρουν όπλα όπως το ΣΔΟΕ) έχουν βγει σεργιάνι στα social media καταγράφοντας αναρτήσεις, αξιολογήσεις και shares ώστε να εστιάσουν σε περιπτώσεις που ενδεχομένως να κρύβουν εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Μάλιστα, αξιοποιούν κάθε είδους σχόλιο ή και like που κάνουν οι ρέκτες του απέραντου ψηφιακού καφενείου των social media ώστε να συλλέξουν χρήσιμες πληροφορίες για το πότε και πού γίνονται εκδηλώσεις ή μυστικά πάρτυ επωνύμων στη Μύκονο, καθώς και για καταστήματα, διοργανωτές εκδηλώσεων ή άλλους εμπλεκόμενους στην όλη αλυσίδα πέριξ αυτών.

Τελευταία χαρακτηριστική περίπτωση αποτέλεσε ο εντοπισμός φοροδιαφυγής γύρω από τον γάμο Ελέτσι - Λεμονίδη που πραγματοποιήθηκε με κάθε πολυτέλεια και γέμισε με αναρτήσεις το Διαδίκτυο. Οι ελεγκτές άρχισαν να εντοπίζουν έναν-έναν τους συντελεστές και διαπίστωσαν μέσα από ψηφιακές διασταυρώσεις ότι σχεδόν όλοι, αν και είχαν πολλές αναρτήσεις από δεξιώσεις στις οποίες είχαν συμμετάσχει, εμφάνιζαν είτε εισοδήματα πείνας και εξαθλίωσης, είτε μεγάλες ζημιές, και πάντως σχεδόν κανένας κέρδη. Μάλιστα οι περισσότεροι ή σχεδόν όλοι δεν είχαν εκδώσει παραστατικό (ούτε καν δελτίο αποστολής) για τις υπηρεσίες που παρείχαν σε δημόσια θέα στον συγκεκριμένο γάμο!

Τα κόλπα των influencers

Αυτή όμως είναι μόνο η μία όψη του τρόπου με τον οποίο παγιδεύει η Εφορία τους influencers μέσα από τα social media. Η φοροδιαφυγή εντοπίζεται και σε προϊόντα που διαφημίζει π.χ. ο influencer και παραδίδονται από την επιχείρηση (που είναι και ο χορηγός) μέσω ενδιάμεσου (διανομέα), χωρίς να περιλαμβάνουν πάντα τις αναγκαίες αποδείξεις.

Συγκεκριμένα, ο αγοραστής βλέπει ένα προϊόν στη σελίδα του influencer και με ένα κλικ στον σχετικό σύνδεσμο κάνει μετάβαση στην ιστοσελίδα της επιχείρησης. Εκεί πραγματοποιεί την παραγγελία του, πληρώνει μέσω κάποιας κάρτας ή μέσω τραπεζικού λογαριασμού και περιμένει να την παραλάβει στο σπίτι του. Αρκετοί μάλιστα επιλέγουν να πληρώσουν και με αντικαταβολή. Μια περίπτωση πρόσφορη για φοροδιαφυγή, αφού η διακίνηση του χρήματος δεν μπορεί να ελεγχθεί και αποδειχθεί ηλεκτρονικά.

Μετά την παραγγελία το προϊόν φτάνει στον αγοραστή μέσω courier. Εάν στην πορεία προκύψει κάποιος έλεγχος Εφορίας, ο courier έχει να επιδείξει το δελτίο αποστολής για να αποφύγει άμεσα τα περαιτέρω. Αλλωστε η εταιρεία μεταφοράς δεν έχει κάποια ευθύνη για το αν ο αρχικός επιχειρηματίας δεν έχει εκδώσει απόδειξη που να συμπεριλαμβάνει και τον ΦΠΑ που εισπράττει. Ετσι ο αγοραστής πληρώνει την τελική τιμή, αλλά ο επιχειρηματίας δεν αποδίδει τον ΦΠΑ που έχει εισπράξει χωρίς παραστατικά της Εφορίας.

Κάποιοι μάλιστα έχουν προχωρήσει και ένα βήμα παραπέρα. Σε περίπτωση που τους γίνει καταγγελία για μη έκδοση απόδειξης, κάνουν το εξής: αποστέλλουν στον αγοραστή μερικές ημέρες μετά μία απόδειξη μέσω e-mail, χωρίς να είναι πάντα και το νόμιμο παραστατικό. Το ίδιο συμβαίνει και σε πολλές περιπτώσεις στην εστίαση, όπου ο διανομέας δεν παραδίδει πάντα το νόμιμο παραστατικό, αλλά κάτι που μοιάζει περισσότερο με δελτίο παραγγελίας.

«Μεσίτες»-celebrities

Η Task Force της ΑΑΔΕ έχει βάλει στο στόχαστρο και μια νέα περίεργη φάμπρικα ενοικιάσεων ακινήτων, που δεν προωθούνται μέσα από τις νόμιμες πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων (Airbnb, Βooking κ.λπ.), αλλά μέσω των social media, συνήθως στο Instagram, στο Facebook ή στο TikTok, αναλόγως του αγοραστικού κοινού στο οποίο απευθύνονται (target group).

Τα συγκεκριμένα ακίνητα (υψηλής αισθητικής συνήθως που η ενοικίασή τους απαιτεί έως και κάποιες χιλιάδες ευρώ τη βραδιά) προωθούνται κυρίως μέσω επωνύμων που προβάλλουν με κάθε λεπτομέρεια τις δωρεάν πολυτελείς διακοπές τους. Οπως είναι φυσικό, αυτές οι (δήθεν αθώες) αναρτήσεις δεν γίνονται στην τύχη, αλλά υποκρύπτουν σχεδιασμό μεσιτών, επιχειρηματιών και μάνατζερ προβολής μέσω Διαδικτύου.

Οι ελεγκτές της Εφορίας αναζητούν τις διαδρομές του μαύρου χρήματος ανάμεσα στους ανυποψίαστους ενοικιαστές -που κανονίζουν τις διακοπές τους- και τους επιτήδειους ιδιοκτήτες πολυτελέστατων ακινήτων -και όχι μόνο- που θέλουν να αποφύγουν τα πάρε-δώσε με τις πλατφόρμες. Αντί δηλαδή να διαφημίσουν τα ακίνητά τους μέσω Airbnb, Trivago, Booking κ.λπ., οι ιδιοκτήτες αναρτούν μια δημοσίευση στο Facebook, στο Instagram κ.ο.κ. και βάζουν κάποιον επώνυμο να την προωθήσει.

Στη συνέχεια επικοινωνούν με τους ενδιαφερόμενους και κλείνουν «υπογείως» τη μίσθωση με κατάθεση του συνολικού ενοικίου που συμφωνήθηκε σε... κάποιον τραπεζικό λογαριασμό του ιδιοκτήτη. Η μίσθωση με αυτόν το τρόπο δεν εμφανίζεται ποτέ στην Εφορία. Πλέον η ΑΑΔΕ προσπαθεί να εντοπίσει όλες αυτές τις αδήλωτες εκμισθώσεις ή ακόμα τη δήλωση μικρότερων ποσών από εκείνα που εισπράχθηκαν μέσω των νομίμων οδών.

Οι έλεγχοι γίνονται μέσω διασταυρώσεων των πιστωτικών καρτών και των τραπεζικών λογαριασμών των ιδιοκτητών με τα στοιχεία από τις εν λόγω πλατφόρμες, αλλά και αυτά που θα παρουσιάσουν οι φορολογούμενοι στις φετινές φορολογικές τους δηλώσεις.

Ο έξυπνος αλγόριθμος

Μόλις «τσιμπήσει» τους ύποπτους η Εφορία ξεκινάει η διαδικασία των έμμεσων τεχνικών ελέγχων. Το εισόδημα του φυσικού προσώπου ή ο τζίρος της επιχείρησης προσδιορίζεται με βάση στοιχεία που αντλούνται από διάφορες πηγές. Ειδικότερα, λαμβάνονται υπόψη:
■ οι αγορές, οι πωλήσεις και το μεικτό κέρδος που εμφανίζει το πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα,
■ το ύψος των αμοιβών που εισπράττονται κατά περίπτωση,
■ η πελατεία,
■ το μεικτό κέρδος που προκύπτει από ομοειδείς επιχειρηματικές ή επαγγελματικές δραστηριότητες οι οποίες προσδιορίζονται με βάση ιδίως τον χρόνο, τον τρόπο, τον τόπο και τα μέσα άσκησης της δραστηριότητας,
■ η ειδικότητα και ο επιστημονικός τίτλος ή η ιδιότητα (π.χ. καθηγητής, γιατρός ή δικηγόρος κ.ά.) κατά περίπτωση,
■ το απασχολούμενο προσωπικό,
■ το ύψος των κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί, καθώς και των ιδίων κεφαλαίων κίνησης,
■ το ποσό των δανείων, των καταθέσεων και των πιστώσεων,
■ το ποσό των εξόδων παραγωγής και διάθεσης των εμπορευμάτων και των εξόδων διαχείρισης,
■ κάθε επιχειρηματική δαπάνη και γενικά κάθε άλλο στοιχείο που προσδιορίζει την επιχειρηματική δραστηριότητά τους.

Οι ελεγχόμενοι και οι «προωθητές» τους λαμβάνουν πλέον πρόσκληση για να προσκομίσουν αποδεικτικά του εισοδήματος που έχουν από τη σχετική διαφημιστική δραστηριότητα καθώς και τις σχετικές συμβάσεις. Στη συνέχεια διενεργείται έλεγχος για να διαπιστωθεί αν δηλώνονται τα σχετικά εισοδήματα. Με την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου επιβάλλονται οι πρόσθετοι φόροι και τόκοι.