Πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά»: Κίνητρα για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και φορτιστές

Με το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά», το οποίο επιδοτεί με ένα γενναίο ποσό -έως και 8.000 ευρώ- την αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου, να τετραπλασιάζει τις πληρωμές, δεν είναι και τόσο μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι οι πωλήσεις EV στην Ελλάδα τρέχουν με ρυθμό αύξησης 147% πέρυσι σε σχέση με το 2022. Η κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητα τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, αλλά και την αντικατάσταση του στόλου των Ι.Χ. της χώρας που είναι από τους παλαιότερους -αν όχι ο παλαιότερος- της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Με τον ίδιο ρυθμό έχουν πατήσει... γκάζι και οι φορτιστές, με θέσεις φόρτισης να δημιουργούνται σε κοινόχρηστους χώρους τόσο στο εθνικό οδικό δίκτυο όσο και στον αστικό ιστό, έτσι ώστε να πάψει να αποτελεί μειονέκτημα το βασικό... μειονέκτημα της ηλεκτροκίνησης: δηλαδή, η ανεύρεση φορτιστή που θα επιμηκύνει την αυτονομία του αυτοκινήτου. Παράλληλα με τις μπαταρίες που παρέχουν οι κατασκευαστές να παρέχουν μεγαλύτερη αυτονομία και τις δυνατότητες ταχείας φόρτισης να είναι πια πολλές (πλέον μπορεί κανείς να κερδίσει ηλεκτρική ενέργεια που θα τον βγάλει για 100 χιλιόμετρα επιπλέον με φόρτιση 10 λεπτών), τα EV γίνονται ακόμα πιο ελκυστικά.

Σαρώνουν οι αιτήσεις

Η υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χριστίνα Αλεξοπούλου έχει ξεκαθαρίσει ότι το υπουργείο θέλει να επιταχύνει την απορρόφηση των κονδυλίων και γι’ αυτόν τον λόγο, άλλωστε, τροποποίησε τη σχετική ΚΥΑ, για να γίνει αυτό εφικτό. Βάσει των στοιχείων που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο, μέχρι σήμερα, στο πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» έχουν κατατεθεί περισσότερες από 25.000 αιτήσεις με συνολικό προϋπολογισμό ύψους 65 εκατ. ευρώ.

«Υψιστη προτεραιότητα» χαρακτηρίζεται από το Υποδομών και Μεταφορών η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, όχι μόνο για να επιταχυνθούν οι ευρωπαϊκοί στόχοι για μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050, αλλά και για να προωθηθούν πραγματικά βιώσιμες λύσεις μετακίνησης, οι οποίες θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στις πόλεις κάνοντας το νέφος, την ατμοσφαιρική ρύπανση, μια παλιά ανάμνηση. Με δεδομένο ότι η χώρα μας, η οποία έχει βελτιώσει τις οδικές της υποδομές, θέλει να μειώσει -ιδανικά στο μηδέν- τους αριθμούς των θανάτων και τραυματισμών από τροχαία, βασικό μέλημα της κυβέρνησης είναι να προωθηθεί η αλλαγή του στόλου των Ι.Χ. (φυσικά και των Δ.Χ.) με νέας τεχνολογίας, τα οποία παρέχουν πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια στους επιβαίνοντες αλλά και τους πεζούς, τόσο ενεργητικά όσο και παθητικά σε περίπτωση ατυχήματος.

Η παροχή κινήτρων είναι κάτι βασικό και γι’ αυτό η κυβέρνηση δίνει οικονομική ελάφρυνση σε όλους όσοι επιλέξουν να αγοράσουν -ή και να προβούν σε μακροχρόνια μίσθωση- ηλεκτρικό αυτοκίνητο ή plug-in υβριδικό. Το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» στη δεύτερη φάση του («Κινούμαι Ηλεκτρικά 2») έχει χρησιμεύσει για να αποδοθούν σε πολίτες επιδοτήσεις ύψους συνολικά 14 εκατ. ευρώ για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων. Εξ’ αυτών, μόνο τον τελευταίο μήνα του 2023 πληρώθηκαν 5,4 εκατ. ευρώ σε 1.637 δικαιούχους, ενώ συνολικά το περασμένο έτος πληρώθηκαν 8,4 εκατ. ευρώ σε 3.238 δικαιούχους.

Η ολοκλήρωση του προγράμματος δεν σημαίνει ότι όσοι επιλέξουν να αγοράσουν ένα EV δεν έχουν πρόσβαση σε αυτό. Καθώς το διακύβευμα είναι η απορρόφηση περισσότερων κονδυλίων, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έθεσε 45ήμερη προθεσμία, στην οποία ο δικαιούχος υποχρεούται να υποβάλει το δελτίο παραγγελίας του οχήματος όπου θα αναγράφεται η σχετική προκαταβολή που έχει καταβληθεί ή η σύμβαση leasing, συνοδευόμενη από τιμολόγιο ή απόδειξη ως προκαταβολή μισθωμάτων, ισόποση με το ποσό ενίσχυσης. Με την αλλαγή αυτή, συνολικά αποδεσμεύτηκε ποσό ύψους 6,4 εκατ. ευρώ από ανενεργές αιτήσεις και επαναδιατέθηκαν σε νέες.

Οι αλλαγές που έγιναν στο πρόγραμμα επιδοτήσεων «Κινούμαι Ηλεκτρικά 2» μέσω της εν λόγω ΚΥΑ, η οποία ορίζει προθεσμία 45 ημερών για την υποβολή δελτίου παραγγελίας οχήματος από τον δικαιούχο, με καταβολή προκαταβολής ή συμφωνητικού χρονομίσθωσης με προκαταβολή, δίνουν στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών τη δυνατότητα να αξιοποιήσει με βέλτιστο τρόπο τα διαθέσιμα κεφάλαια.

Με τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας των 45 ημερών για αιτήσεις που είχαν υπαχθεί σε αποφάσεις υπαγωγής έως 27/11/2023, διαπιστώθηκε ότι από τους 5.832 αιτούντες οι οποίοι όφειλαν να υποβάλουν τα ανωτέρω δικαιολογητικά, 3.040 δεν ανταποκρίθηκαν. Οι αιτήσεις τους απορρίφθηκαν, με αποτέλεσμα να αποδεσμευτεί ποσό 6.392.916,37 ευρώ για νέες αιτήσεις που υποβάλλονται μέχρι εξάντλησης του διαθέσιμου ποσού.

Το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» τόσο στον πρώτο του κύκλο όσο και στον δεύτερο πάτησε γκάζι στις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων, αφού μέσω του «Κινούμαι Ηλεκτρικά 2» η ελληνική κυβέρνηση έδωσε τη μεγαλύτερη επιδότηση για αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη. Το ποσό έφτανε τις 8.000 ευρώ (για ειδικές κατηγορίες όπως νέοι κάτω τω 29, τρίτεκνοι-πολύτεκνοι, ΑμΕΑ, κάτοικοι νησιών κ.λπ. η επιδότηση ήταν ακόμα μεγαλύτερη). Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι ακόμα δεν έχουν εξαντληθεί οι πόροι της δεύτερης φάσης του προγράμματος, κάτι που σημαίνει ότι ενδεχομένως να χρειαστούν κάποιοι μήνες ακόμα πριν δούμε μια πιθανή εκκίνηση, με ένα «Κινούμαι Ηλεκτρικά 3» (μήπως το ερχόμενο καλοκαίρι;).

Τα «πράσινα ταξί»

Στο επίκεντρο της κυβέρνησης τώρα έρχονται και τα ταξί, καθώς οι επαγγελματίες αυτοκινητιστές δεν έδειξαν ιδιαίτερο ενθουσιασμό για το πρόγραμμα «Πράσινα ταξί». Πρόθεση του υπουργείου είναι να επιταχύνει και την αλλαγή του στόλου ταξί, κάμπτοντας τους δισταγμούς των οδηγών που μέχρι σήμερα χρησιμοποιούν αποκλειστικά θερμικούς κινητήρες.

Στην περίπτωση των ταξί, το πρόγραμμα που υλοποιείται εδώ και περίπου ένα έτος παρέχει ποσό επιδότησης που φτάνει τις 22.500 ευρώ εάν αφορά την αγορά νέου οχήματος που θα χρησιμοποιηθεί ως ταξί - χωρίς ωστόσο η ανταπόκριση του κλάδου να αντανακλά τις προσδοκίες της ηγεσίας του υπουργείου. «Γι’ αυτό δίνουμε μεγάλη σημασία στις ανησυχίες των επαγγελματιών και στόχος μας είναι όσο πιο άμεσα να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τα οφέλη που θα έχουν οι επαγγελματίες που θα επιλέξουν να εμπιστευτούν τα ηλεκτρικά οχήματα, δημιουργώντας όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες για την καθημερινότητά τους με αυτά, η οποία θα γίνεται συνεχώς καλύτερη.

Διατηρούμε στενή επικοινωνία με τον κλάδο ώστε να τον πείσουμε να υιοθετήσει αυτήν τη σημαντική επένδυση, η οποία, παρότι δεν θα διατηρηθεί σε αυτά τα υψηλά επίπεδα επιδότησης για πάντα, πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο», ανέφερε η κυρία Αλεξοπούλου.

Οι πωλήσεις

Με... αυτά και αυτά, πάντως, οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα αναπτύσσονται με εξωφρενικούς ρυθμούς, όσο εξωφρενικές είναι και οι επιδόσεις των EV. Στο σύνολο του περασμένου έτους πουλήθηκαν συνολικά 7.328 αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα. Αν συγκρίνουμε αυτή την επίδοση με τα μόλις 2.959 EV που είχαν πουληθεί το 2022, συμπεραίνουμε ότι μέσα σε μια χρονιά μόλις, οι ταξινομήσεις εκτοξεύθηκαν κατά 147%! Ομοίως διπλασιάστηκε και το ποσοστό των ηλεκτρικών στην αγορά, καθώς ενώ το 2022 τα μοντέλα με μπαταρία είχαν μόλις 2,81% μερίδιο αγοράς, το 2023 το μερίδιο των αμιγώς ηλεκτρικών αυτοκινήτων ανέβηκε στο 5,45%.

Οι ταξινομήσεις ηλεκτρικών συνεχίζουν, καθώς φαίνεται, με τους ίδιους φρενήρεις ρυθμούς, όπως συμβαίνει και παγκοσμίως, αν και έχουν μερίδιο αγοράς που δείχνει πως υπάρχει δρόμος ακόμα μπροστά τους. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων, τον πρώτο μήνα του 2024 πουλήθηκαν 1.248 ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αντιπροσωπεύοντας το 9,79% της αγοράς. Ο Ιανουάριος είναι παραδοσιακά κακός μήνας για τις πωλήσεις ηλεκτρικών, κάτι το οποίο εξηγεί και το μονοψήφιο μερίδιο για τα EV στην Ελλάδα, όμως σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, από τον Φεβρουάριο θα επανέλθει σε διψήφιο μερίδιο.

Από τα 1.248 EV που πουλήθηκαν τον Ιανουάριο, τα 450 ήταν αμιγώς ηλεκτρικά (BEV) και τα 798 plug-in. Σε ό,τι αφορά τις μάρκες, στην πρώτη θέση του μήνα βρέθηκε το BMW X1-Series PHEV με 86 ταξινομήσεις, τη δεύτερη θέση του βάθρου καταλαμβάνει το υβριδικό Peugeot 3008 με 77 ταξινομήσεις και την τρίτη το υβριδικό Ford Kuga με 52. Στα BEV, τα best-selling οχήματα είναι το Tesla Model 3 (η αμερικανική μάρκα έχει λάβει μερίδιο 25% της συνολικής αγοράς ηλεκτρικών), το Opel Mokka-e και το MG4 (40).

Αυξάνονται οι φορτιστές

«Και πού θα το φορτίζω;». Αυτό είναι το βασικό ερώτημα όσων θέλουν να αγοράσουν ηλεκτρικό αυτοκίνητο αλλά το... ξανασκέφτονται. Την τελευταία εβδομάδα έχουν γίνει άλματα και σε αυτό το πεδίο καθώς σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Μητρώου Υποδομών και Φορέων Αγοράς Ηλεκτροκίνησης (ΜΥΦΑΗ), σε ολόκληρη την Ελλάδα υπάρχουν 5.464 δημόσια προσβάσιμα σημεία φόρτισης, ενώ στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι αυτοκινητόδρομοι έχουν αναπτύξει υποδομές φόρτισης (ταχυφορτιστές συνεχούς ρεύματος).

Με δεδομένο ότι αυτά τα σημεία φόρτισης αντιστοιχούν σε 12.548 ηλεκτρικά οχήματα (τόσα υπολογίζεται ότι έχουν ταξινομηθεί), η αναλογία οχημάτων ανά φορτιστή θεωρείται από τις καλύτερες στην Ευρώπη, όμως η κυβέρνηση έχει στόχο να αυξήσει τα σημεία. Αυτό θα γίνει με την παροχή κινήτρων και με το πρόγραμμα επιδότησης «Φορτίζω Παντού», με το οποίο διαθέτει 80 εκατ. ευρώ για τοποθέτηση δημόσια προσβάσιμων φορτιστών.

Τελευταία, το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, σε συνεργασία με τους παρόχους (ΦΕΦΗΟ), τροποποίησε τη σχετική ΚΥΑ ώστε να απορροφηθούν ταχύτερα (και) αυτά τα κονδύλια, ενώ ταυτόχρονα ολοκληρώθηκαν τα πρότυπα τεύχη βάσει των οποίων θα τρέξουν οι διαγωνισμοί των ΣΦΗΟ στους δήμους.