Νέοι κανόνες για τις δημόσιες επενδύσεις και τα ευρωπαϊκά κονδύλια - Πόροι 12,2 δισ. ευρώ σε έργα το 2024
Στις πρώτες θέσεις η Ελλάδα ως προς την εισροή ευρωπαϊκών κονδυλίων - Νέος μηχανισμός συντήρησης των έργων - Ξεχωριστός λογαριασμός για έργα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών
Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση της υλοποίησης των έργων που χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή/και ευρωπαϊκούς πόρους, καθώς και την αποτελεσματικότερη απορρόφηση των κονδυλίων, περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο παρουσίασαν σήμερα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης.
Το σχέδιο νόμου στοχεύει επίσης στον καλύτερο προγραμματισμό των έργων, στην έγκαιρη διασφάλιση της χρηματοδότησής τους και την περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας, ενώ για πρώτη φορά, συστήνεται μηχανισμός για την διασφάλιση της απαιτούμενης συντήρησης των έργων, όπως επίσης και ξεχωριστός λογαριασμός χρηματοδότησης έργων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Ειδικότερα, οι κυριότερες ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου περιλαμβάνουν τα εξής:
• Το ΠΔΕ μετασχηματίζεται σε ΑΠΔΕ (Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) και διαχωρίζεται:
- Στο Συγχρηματοδοτούμενο Σκέλος που περιλαμβάνει έργα χρηματοδοτούμενα από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων Διεθνών Χρηματοδοτικών Οργανισμών (όπως ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου-ΕΟΧ κλπ.) και από εθνικούς πόρους, κ.ά.
- Στο Εθνικό Σκέλος που περιλαμβάνει έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους, όπως το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης.
• Θεσπίζεται Άξονας Μακροχρόνιων Δεσμεύσεων σε ορίζοντα 20ετίας για τα έργα των οποίων το κόστος ολοκλήρωσης εκτείνεται σε χρόνο πέραν της εκάστοτε προγραμματικής περιόδου, προκειμένου να γίνεται πιο αποτελεσματικά η παρακολούθηση των έργων.
• Συστήνεται Μητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Δαπανών Συντήρησης και Λειτουργίας Έργων ΠΔΕ με ορίζοντα 10ετίας προκειμένου να παρακολουθείται και να διασφαλίζεται η ομαλή χρηματοδότηση για το χρονικό διάστημα πέραν της ολοκλήρωσής τους. Συγκεκριμένα γίνεται υποχρεωτική η υποβολή στοιχείων ως προς το εκτιμώμενο κόστος συντήρησης (συνολικό και ετήσιο), τον αρμόδιο φορέα συντήρησης και την πηγή χρηματοδότησης.
• Δημιουργείται διακριτός λογαριασμός για τη χρηματοδότηση έργων πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, την εκτέλεση και την παρακολούθηση των σχετικών πληρωμών. Στόχος είναι η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση και παρακολούθηση των έργων αυτών.
• Τα μεμονωμένα έργα εντάσσονται σε ομάδες και κατηγορίες σε συνδυασμό με τους στρατηγικούς στόχους και τους Άξονες των Προγραμμάτων.
• Δημιουργείται νέος μηχανισμός παρακολούθησης και διαχείρισης των έργων, που δεν περιλαμβάνονται σε Προγράμματα (Λοιπά Έργα) απλουστεύοντας τη διαδικασία ένταξης των έργων αυτών στο ΠΔΕ.
• Εισάγεται η υποχρέωση των φορέων χρηματοδότησης να εκτιμήσουν τις δαπάνες τους και να ενημερώσουν σχετικά ως προς το ΠΔΕ μία φορά ετησίως (Σεπτέμβριος) κατά το στάδιο προετοιμασίας κατάρτισης του Κρατικού Προϋπολογισμού του επόμενου έτους συνδυαστικά με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής.
• Προβλέπεται ρύθμιση περί αυτόματης επανεγγραφής των ήδη ενταγμένων έργων στο ΠΔΕ του επόμενου έτους χωρίς προηγούμενη πρόσθετη διαδικασία.
• Ενοποιούνται δύο διαδικαστικά βήματα, αυτά της χρηματοδότησης και της κατανομής για την ταχύτερη υλοποίηση του ετήσιου προγράμματος δημοσίων επενδύσεων.
• Βελτιώνονται οι όροι ένταξης των «έργων προς ωρίμανση» στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) προκειμένου να μεταφερθούν μελλοντικά στο συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα του ΠΔΕ θέτοντας ως επιπλέον κριτήριο πέραν της συνάφειας του έργου και αυτό της διαθεσιμότητας των πόρων.
• Εξορθολογίζεται η διαδικασία της υπερδέσμευσης των πιστώσεων καθώς προβλέπεται μεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης των ετήσιων πιστώσεων από τους φορείς χρηματοδότησης, από 60% σε 70%, και την «επιβράβευση» των φορέων χρηματοδότησης εφόσον παρουσιάσουν ικανοποιητική απορρόφηση ποσοστού 70%.
Κλείσιμο
Στις πρώτες θέσεις της ΕΕ η Ελλάδα ως προς τα κονδύλια από ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης
Στο πλαίσιο της συνέντευξης παρουσιάστηκαν στοιχεία αναφορικά με τις επιδόσεις της χώρας στον τομέα των επενδύσεων και στην απορρόφηση των ενωσιακών κονδυλίων. Συγκεκριμένα:
- Μεταξύ 2019 και 2023 η Ελλάδα παρουσίασε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση των επενδύσεων στην ΕΕ, με ποσοστό 41,3 % έναντι 1 % που ήταν ο μέσος όρος της ευρωζώνης.
-Το ΕΣΠΑ 2014-2020 παρουσιάζει αυτή τη στιγμή ποσοστό απορρόφησης 97 % και απομένει η δήλωση δαπανών που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί προκειμένου να πετύχουμε την πλήρη, 100 %, απορρόφηση των πόρων.
- Συνδυαστικά, από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης η Ελλάδα εξασφάλισε τους περισσότερους πόρους μεταξύ των «27» σε σχέση με τον πληθυσμό. Αντίστοιχα οι διαθέσιμοι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης (δάνεια και επιδοτήσεις) για τη χώρα μας διαμορφώνονται στο 19,66 % του ΑΕΠ, ποσοστό που είναι το υψηλότερο μεταξύ των «27».
- Οι πόροι που εξασφάλισε η Ελλάδα από το ΕΣΠΑ 2021-2027 φθάνουν στα 26,2 δις. ευρώ (20,9 δις. η ενωσιακή συμμετοχή και 5.3 δις. η εθνική συνεισφορά), ενώ το ελληνικό πρόγραμμα ήταν το πρώτο μεταξύ των «27» που εγκρίθηκε από την ΕΕ. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα (8 Μαΐου) στοιχεία της ΕΕ το ποσοστό απορρόφησης κονδυλίων της χώρας μας από το πρόγραμμα είναι το τρίτο υψηλότερο στην ΕΕ, με μεγάλη διαφορά από το μέσο όρο των «27».
- Αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ελλάδα είναι έκτη μεταξύ των «27» ως προς το ποσοστό απορρόφησης των πόρων του Ταμείου, έχοντας απορροφήσει το 41,4 % των κονδυλίων, έναντι 29,4 % που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ. Επιπλέον η χώρα μας έχει εκπληρώσει το 23% των οροσήμων που συνδέονται με τη χρηματοδότηση από το Ταμείο έναντι 17% που είναι ο μέσος όρος των «27».
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Η χώρα μας επιτυγχάνει από το 2019 και μετά ιστορικά υψηλές επιδόσεις στην αύξηση των επενδύσεων ενώ βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις στην ΕΕ ως προς την απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ωστόσο η προσπάθεια συνεχίζεται καθημερινά, στο επίπεδο της απορρόφησης ενωσιακών πόρων και του συνδυασμού των κονδυλίων αυτών με τους εθνικούς πόρους. Σε αυτό το πλαίσιο, μια πρώτη τομή έγινε με την υπαγωγή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, προκειμένου να υπάρχει καλύτερος συντονισμός ανάμεσα στον σχεδιασμό και την εφαρμογή του ΠΔΕ και του κρατικού προϋπολογισμού συνολικά. Η κυβέρνηση προχωρά τώρα σε νέα παρέμβαση που θα ενισχύσει την εθνική προσπάθεια με το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του ΠΔΕ».
Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης δήλωσε: «Το 2024 υλοποιείται το μεγαλύτερο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων των τελευταίων 14 ετών, ύψους 12,2 δις. ευρώ. Την ώρα που η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της απορρόφησης πόρων του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σε επίπεδο Ε.Ε. Με το υπό κατάθεση και ψήφιση νομοσχέδιο, στοχεύουμε στην περαιτέρω ενίσχυση του αναπτυξιακού χαρακτήρα του ΠΔΕ. Εισάγουμε μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες για ακόμα καλύτερο άμεσο και μακροπρόθεσμο προγραμματισμό, χρήση της ψηφιοποίησης, επιτάχυνση με διαφάνεια των διαδικασιών απορρόφησης των κονδυλίων, συνεχή παρακολούθηση της λειτουργίας των έργων, ειδική μέριμνα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της Κλιματικής Κρίσης. Έχοντας ως πρόταγμα να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ από τους ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους που εξασφαλίσαμε, προχωρούμε ακόμα πιο αποφασιστικά, με στόχο το νέο ΑΠΔΕ να στηρίξει την ανάπτυξη της οικονομίας και την κοινωνική συνοχή, συμβάλλοντας στην κάλυψη του επενδυτικού κενού που δημιούργησε η κρίση. Ταυτόχρονα, η επενδυτική διάσταση του ΑΠΔΕ δημιουργεί τις συνθήκες για περαιτέρω μείωση της ανεργίας, με τη δημιουργία νέων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας για όλες και όλους τους συμπολίτες μας».
