Τι συμβαίνει με τον ελληνικό σιδηρόδρομο 20 μήνες μετά τα Τέμπη

Τις επτά πληγές του Φαραώ στον ελληνικό σιδηρόδρομο επιχειρεί να ξορκίσει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Yποδομών και Mεταφορών μέσα από τη δημιουργία ενός ενιαίου δημόσιου φορέα για τη σιδηροδρομική υποδομή που θα μπει στις ράγες υλοποίησης μέχρι τα τέλη του έτους.

Ο νέος ΟΣΕ βαφτίζεται πλέον Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι, ενσωματώνοντας στον νέο Οργανισμό τις εταιρείες ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ ως προς το σκέλος της διαχείρισης του τροχαίου υλικού. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση αναμένεται μέχρι τα τέλη του έτους ώστε η ενιαία εταιρεία να επιφορτιστεί με το σύνολο των έργων και μελετών και να είναι σε πλήρη λειτουργία έως το τέλος του 2025. Η Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι βρίσκεται προ των πυλών της επιλογής τεχνικού συμβούλου διοίκησης, προκειμένου με τη συνδρομή του ιδιωτικού τομέα και για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών ετών η καθημερινή οργάνωση και λειτουργία της να περάσει σε ιδιωτικά χέρια. Κάτι αντίστοιχο έγινε πριν από αρκετά χρόνια με την Ελληνικό Μετρό, η οποία δανείστηκε επιτυχώς την πολύτιμη εμπειρία για τη λειτουργία της τής αμερικανικής Μπέχτελ.

Η μεγάλη μεταρρύθμιση
Η αναδιάρθρωση του ελληνικού σιδηρόδρομου αποτελεί μια κομβικής σημασίας μεταρρύθμιση για την κυβέρνηση, η οποία έρχεται δύο δεκαετίες μετά τις παθογένειες και τις δομικές αδυναμίες του ΟΣΕ που κόστισαν εκατομμύρια σε δαπάνες για μελέτες, διαγωνισμούς και προβληματικά έργα. Εργα που είτε καθυστέρησαν να τελειώσουν είτε έμειναν μισά ή ασυντήρητα, μεγαλώνοντας το αίσθημα ανασφάλειας του επιβατικού κοινού με αποκορύφωμα την πολύνεκρη τραγωδία των Τεμπών.

Σήμερα, παρά τις διαπιστώσεις, τις επισημάνσεις, τα μέτρα και τις πολιτικές για τη διάσωση του μέσου, ο σιδηρόδρομος παραμένει «ασθενής» και συνεχίζει -ενάμιση χρόνο μετά το πολύνεκρο δυστύχημα- να εγκυμονεί κινδύνους για το επιβατικό κοινό. «Δεν είμαι εδώ για να ωραιοποιήσω την εικόνα του σιδηρόδρομου, ούτε να ισχυριστώ ότι έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα», δήλωσε προ ημερών στους βουλευτές ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας κάνοντας έναν απολογισμό του έργου των τελευταίων μηνών. Υποστήριξε όμως ότι ο ΟΣΕ δεν δίνει ούτε την εικόνα του διαλυμένου οργανισμού, αλλά μιας εταιρείας με συσσωρευμένα προβλήματα που απαιτούν πολύχρονη προσπάθεια.

Το περιστατικό της παραλίγο σύγκρουσης των δύο συρμών στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Αθηνών (ΣΚΑ) τον περασμένο Δεκέμβριο και πριν από λίγες εβδομάδες η αποφυγή μετωπικής σύγκρουσης του προαστιακού, όπου δύο αμαξοστοιχίες βρέθηκαν να κινούνται στην ίδια μονή γραμμή εξαιτίας των έργων υπογειοποίησης στα Σεπόλια, δείχνει ότι οι προκλήσεις για τα τρένα είναι πολύ μεγαλύτερες. Το επιβεβαιώνουν όχι μόνο τα τελευταία γεγονότα που ξυπνούν τις θλιβερές μνήμες των Τεμπών, αλλά και οι μηχανοδηγοί που περιγράφουν εικόνες διάλυσης, υποχρηματοδότησης και απαξίωσης του σιδηρόδρομου, δηλώνοντας απογοήτευση και για το τελευταίο συμβάν που αποφεύχθηκε λόγω της προσοχής των δύο συναδέλφων τους και της επικοινωνίας μέσω VHF, ανοίγοντας ξανά το θέμα των συστημάτων ασφαλείας.

Οι «τρύπες» του δικτύου
Σήμερα χωρίς συστήματα ασφαλείας παραμένει το επίμαχο τμήμα Κιάτο – Ανω Λιόσια που, όπως παραδέχεται το υπουργείο, δεν λειτουργούσε ποτέ σύστημα τηλεδιοίκησης, ενώ η σηματοδότηση που υπήρχε έως το 2011 έχει καταστραφεί πλήρως εξαιτίας βανδαλισμών και κλοπών υλικών. Στο τμήμα Ρέντη – ΣΣ Αθηνών έχει αποκατασταθεί μερικώς το σύστημα της σύμβασης 994 και λειτουργεί τοπικό σύστημα ελέγχου και επιτήρησης κυκλοφορίας, ενώ στις Τρεις Γέφυρες συντάσσονται από τον ΟΣΕ τεύχη εγκατάστασης προσωρινού συστήματος ελέγχου και επιτήρησης προϋπολογισμού 1,5 εκατ. ευρώ με ορατότητα ολοκλήρωσης το 2025.

Προβληματικό είναι και το κομμάτι Δομοκός – Λάρισα της πολυσυζητημένης και αμαρτωλής σύμβασης 717, το οποίο «κατάπιε» ο «Daniel» πριν από έναν χρόνο ενώ είχε προηγηθεί (λίγες μέρες πριν από την κακοκαιρία) η τοποθέτησή του έπειτα από ολιγωρίες ετών και αναμένεται πλέον ο νέος διαγωνισμός. Την ίδια ώρα, μεγάλες καθυστερήσεις παρατηρούνται και στα υπόλοιπα έργα για την αποκατάσταση του σιδηρόδρομου από την πρωτοφανή θεομηνία στη Θεσσαλία. Ακόμη και πρόσφατα που οι εργολαβίες βρέθηκαν στο επίκεντρο της κοινοβουλευτικής συζήτησης, το υπουργείο απέφυγε να δεσμευτεί με χρονοδιαγράμματα και προθεσμίες παρότι τα έργα αυτά χρηματοδοτούνται μέσω πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόκειται για εργασίες που συνδέονται με την αποκατάσταση των ζημιών στον κύριο κορμό του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη, αλλά και στους κάθετους άξονες Λάρισα – Βόλος και Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα, συνολικού ύψους 463 εκατ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά το ETCS (αυτόματο σύστημα προστασίας συρμών), μετά τα Τέμπη λειτουργεί επί της γραμμής στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, ενώ λόγω «Daniel» τα συστήματα καταστράφηκαν στη Θεσσαλία. Η σχετική σύμβαση μεταξύ ΓΑΙΑΟΣΕ και Hitachi Rail για την επαναφορά σε λειτουργία του ETCS επί συρμών υπεγράφη την άνοιξη του 2024. Μέχρι σήμερα, έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος σε 44 μονάδες ETCS επί συρμών, οι οποίες έχουν επανέλθει στη δέουσα κατάσταση από 115 συνολικά μονάδες τροχαίου υλικού.

Καχυποψία
Η καχυποψία που επικρατεί στο κοινό αίσθημα αλλά και στα βουλευτικά έδρανα για τον ελληνικό σιδηρόδρομο αποτυπώθηκε με τον πλέον παραστατικό τρόπο και στην πρόσφατη τοποθέτηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών στη Βουλή, παρουσιάζοντας τις 18 παρεμβάσεις της κυβέρνησης για την ανάταξη του μέσου. Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης δέχτηκαν με επικρίσεις το κυβερνητικό σχέδιο για πρόσθετες επενδύσεις 1,2 δισ. στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, για τις οποίες εξασφαλίστηκαν 520 εκατ. από ευρωπαϊκούς πόρους. Πρόκειται για έργα που αφορούν την ανάταξη της σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης του τμήματος Ανω Λιόσια – Κιάτο καθώς και την εγκατάσταση του αυτόματου συστήματος προστασίας συρμών (ΕΤCS), την αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Πύθιο – Ορμένιο, την αναβάθμιση των υποδομών στο τμήμα Αχαρνές – Οινόη και στο Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας και πολλά άλλα. Τα πυρά των βουλευτών επικεντρώθηκαν γύρω από τις απαντήσεις για το δυστύχημα των Τεμπών που εκκρεμεί από τον ΕΔΟΑΣΑΑΜ (Οργανισμός Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων).

Ο κ. Σταϊκούρας μιλώντας στη Βουλή για τον ελληνικό σιδηρόδρομο και τα μέτρα που χρειάζεται να λάβει η Πολιτεία σημείωσε ότι στόχος του υπουργείου είναι να ενισχύσει την ασφάλεια του μέσου, κάτι που επιτυγχάνεται με τα πρόσθετα έργα 1,2 δισ. που έχει δρομολογήσει το υπουργείο. Χαρακτήρισε πάντως ουσιώδη υποχρέωση του υπουργείου του να υπάρξει και το πόρισμα του Οργανισμού για το δυστύχημα των Τεμπών.

www.newmoney.gr