"Γρήγορες νίκες" θέλει ο Ράιχενμπαχ

Περιθώρια για πιθανές «γρήγορες νίκες», βλέπει ο Χορστ Ράιχενμπαχ, επικεφαλής της ευρωπαϊκής Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα.

Στην πρώτη έκθεσή του, τρεις μήνες μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του, ο κ. Ράιχενμπαχ επισημαίνει ότι οι καθυστερούμενες φορολογικές οφειλές υπολογίζονται περίπου στα 60 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 6-8 δισ. ευρώ θεωρούνται εισπρακτέα. Οπως αναφέρεται στην έκθεση της Task Force, η τεχνική βοήθεια στον τομέα αυτό θα επιχειρεί να συνδράμει τη νεοσύστατη (26 Σεπτεμβρίου 2011) διεύθυνση διαχείρισης οφειλών στην περαιτέρω βελτιστοποίηση της οργάνωσής της και στην εφαρμογή αποτελεσματικών μεθόδων είσπραξης οφειλών.

Αυτό που επιδιώκουν οι Ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες είναι να τεθούν οι βάσεις για τη δημιουργία ενός σύγχρονου αυτοματοποιημένου συστήματος είσπραξης οφειλών, το οποίο θα ενισχύει τη συμμόρφωση και θα συμβάλλει στον εντοπισμό μη συμμορφούμενων φορολογουμένων, ούτως ώστε να διασφαλίζει τις ληξιπρόθεσμες πληρωμές.
Υπογραμμίζεται ότι "η πρόοδος θα παρακολουθείται, μεταξύ άλλων, από την αύξηση των εισπραχθέντων οφειλών και τον αριθμό του ειδικού και πλήρως καταρτισμένου στην είσπραξη οφειλών προσωπικού".

Στο προσωπικό αυτό θα προσφέρουν αρωγή οι αποκαλούμενοι ΕΜΘ. Δεν πρόκειται για τους παλαιούς εθελοντές μακράς θητείας που έκαναν καριέρα ως υπαξιωματικοί στο στρατό, αλλά για τους Εμπειρογνώμονες Μακροπρόθεσμης Θητείας δηλαδή για τεχνικούς συμβούλους ή επιτρόπους που θα τοποθετηθούν σε καίρια πόστα με αποστολή να ελέγχουν την κρατική μηχανή.  
 
Η τεχνική βοήθεια της ευρωπαϊκής Task Force θα αφορά κατά προτεραιότητα τους ακόλουθους εννέα τομείς, οι οποίοι καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των στρατηγικών διαδικασιών της ελληνικής φορολογικής διοίκησης:

1. Ενίσχυση της είσπραξης και διαχείρισης οφειλών
Δεδομένου ότι οι καθυστερούμενες φορολογικές οφειλές υπολογίζονται στα 60 δισ.ευρώ, εκ των οποίων περίπου 6-8 δισ. ευρώ θεωρούνται εισπρακτέα, είναι σαφές ότι πρόκειται για τομέα με περιθώρια για πιθανές «γρήγορες νίκες». Η τεχνική βοήθεια στον τομέα αυτό θα επιχειρεί να συνδράμει τη νεοσύστατη (26 Σεπτεμβρίου 2011) διεύθυνση διαχείρισης οφειλών στην περαιτέρω βελτιστοποίηση της οργάνωσής της και στην εφαρμογή αποτελεσματικών μεθόδων είσπραξης οφειλών.

Επίσης θα θέσει τις συνθήκες για τη δημιουργία ενός σύγχρονου αυτοματοποιημένου συστήματος είσπραξης οφειλών, το οποίο θα ενισχύει τη συμμόρφωση και θα συμβάλλει στον εντοπισμό μη συμμορφούμενων φορολογουμένων, ούτως ώστε να διασφαλίζει τις ληξιπρόθεσμες πληρωμές. Η πρόοδος θα παρακολουθείται, μεταξύ άλλων, από την αύξηση των εισπραχθέντων οφειλών και τον αριθμό του ειδικού και πλήρως καταρτισμένου στην είσπραξη οφειλών προσωπικού.

2. Ενίσχυση του συστήματος επίλυσης φορολογικών διαφορών
Η είσπραξη οφειλών παρακωλύεται από ένα σύστημα επίλυσης φορολογικών διαφορών το οποίο έχει οδηγήσει σε έναν τεράστιο όγκο εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων (περίπου 165.000, αριθμός που αντιστοιχεί σε μη καταβεβλημένους φόρους ύψους 30 δισ. ευρώ περίπου), οι οποίες παραμένουν σε εκκρεμότητα για υπερβολικά μεγάλα χρονικά διαστήματα (7-12 έτη). Η τεχνική βοήθεια στον τομέα αυτό θα βασιστεί σε νομοθετικές αλλαγές που έχουν ήδη γίνει και αποβλέπει στην προώθηση τριών συμπληρωματικών στόχων: εκσυγχρονισμός της διοικητικής διαδικασίας επίλυσης φορολογικών διαφορών, σύσταση εξειδικευμένων μονάδων για την αντιμετώπιση των
φορολογικών διαφορών και προώθηση, όπου αυτό είναι εφικτό, εναλλακτικών οδών για την επίλυση διαφορών (μεσολάβηση). Η μείωση του αριθμού των υποθέσεων φορολογικών διαφορών σε διάφορα επίπεδα (διοικητικό, δικαστικό) θα αποτελεί δυνητικό δείκτη αναφοράς.

3. Εκσυγχρονισμός της λειτουργίας φορολογικού ελέγχου
Ο φορολογικός έλεγχος είναι κεντρικής σημασίας για την πάταξη της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση των εσόδων. Οι ελληνικές αρχές έχουν ήδη εισαγάγει ένα εξελιγμένο λογισμό φορολογικού ελέγχου υπό την ονομασία ELENXIS. Η τεχνική βοήθεια στον τομέα αυτόν θα επιχειρεί, μεταξύ άλλων, να αναπτύξει μια συνολική στρατηγική ελέγχου και να ενισχύσει την κατάρτιση του ελεγκτικού προσωπικού. Η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων θα γίνεται με τη χρήση σημείων αναφοράς, όπως τα επιπρόσθετα έσοδα που προκύπτουν από τον φορολογικό έλεγχο.
 
4. Ενίσχυση του ελέγχου των μεγάλων φορολογουμένων
Οι μεγάλες φορολογούμενες εταιρίες καλύπτουν ένα σημαντικό μέρος των συνολικών φορολογικών εσόδων. Οι ελληνικές αρχές αιτήθηκαν τεχνική βοήθεια η οποία αποσκοπεί στην ανάπτυξη μιας στρατηγικής ειδικά στοχευμένης στους εν λόγω φορολογουμένους και στην ίδρυση ειδικών γραφείων για μεγάλους φορολογουμένους. Η
παρακολούθηση της προόδου θα γίνεται με τη χρήση σημείων αναφοράς που σχετίζονται με την ορθή υλοποίηση της συγκεκριμένης στρατηγικής, λόγου χάρη αναφορικά με τον φορολογικό έλεγχο μεγάλων φορολογουμένων.
 
5. Ενίσχυση του ελέγχου φυσικών προσώπων με μεγάλο πλούτο και αυτοαπασχολούμενων με μεγάλα εισοδήματα
Φορολογούμενοι με μεγάλη φορολογητέα περιουσία (τα αποκαλούμενα φυσικά πρόσωπα με μεγάλο πλούτο και αυτοαπασχολούμενοι με μεγάλα εισοδήματα) θα πρέπει επίσης να συνιστούν ένα ευμέγεθες μέρος των φορολογικών εσόδων και θέτουν συγκεκριμένα προβλήματα από πλευράς ελέγχου. Στον τομέα αυτόν θα παρασχεθεί τεχνική βοήθεια με στόχο τη δημιουργία ειδικών μονάδων / γραφείων και την ανάπτυξη μιας περιεκτικής στρατηγικής συμμόρφωσης και ελέγχου που θα αφορά τη συγκεκριμένη κατηγορία φορολογούμενων φυσικών προσώπων. Ένα από τα σημεία αναφοράς που θα χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της
δράσης στον τομέα θα είναι η αύξηση εσόδων από το συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού.

6. Βελτίωση της καταγραφής, της καταχώρισης και της επιβολής πληρωμής
Βασικής σημασίας για την ενίσχυση της συμμόρφωσης των φορολογουμένων είναι ένα αυτοματοποιημένο σύστημα καταχώρισης και επιβολής πληρωμής, όπως διαπιστώθηκε από την εισαγωγή ενός τέτοιους συστήματος για τον ΦΠΑ. Η τεχνική βοήθεια στον τομέα αυτό θα προχωρήσει προσπάθειες αφενός στην ανάπτυξη μιας στρατηγικής για τον προσδιορισμό και την καταγραφή των φορολογουμένων και αφετέρου στην εισαγωγή της ηλεκτρονικής καταχώρισης και πληρωμής. Η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να συντονίζεται με το συνολικό πρόγραμμα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στον τομέα της διοικητικής μεταρρύθμισης.

7. Βελτίωση των φορολογικών υπηρεσιών
Οι φορολογικές διοικήσεις θεωρούν τις υπηρεσίες προς τους φορολογούμενος σε θέματα φορολογίας ιδιαίτερα σημαντικές για την ενίσχυση της συμμόρφωσής τους. Η θέσπιση μιας μονάδας φορολογικών υπηρεσιών και η ανάπτυξη συναφών προϊόντων (τηλεφωνικό κέντρο, ενημερωτικά φυλλάδια, πρόγραμμα προσέγγισης για ορισμένες κατηγορίες φορολογουμένων κλπ.) συνιστά έναν ακόμη τομέα για στοχευμένη τεχνική βοήθεια. Η συνολική αύξηση της εθελοντικής συμμόρφωσης θα μπορούσε να είναι ένα δυνητικό σημείο αναφοράς στον τομέα.
 
8. Ενίσχυση της δυνατότητας ανάλυσης κινδύνου και εσόδων
Μια φορολογική διοίκηση πρέπει να είναι σε θέση να κάνει ακριβείς προγνώσεις για τα συνολικά έσοδα, βάσει του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, των πληροφοριών που συγκεντρώνονται μέσα από μηνιαία ή τριμηνιαία στοιχεία για την είσπραξη εσόδων κλπ. Η τεχνική βοήθεια θα είναι χρήσιμη και στον τομέα αυτό.

9. Αναδιαμόρφωση της οργάνωσης της φορολογικής διοίκησης
Με βάση το έργο που έχει ήδη ολοκληρώσει το ΔΝΤ στον τομέα και τη συνεχή παροχή τεχνικής βοήθειας από το ΔΝΤ (ιδιαίτερα μέσω μακροχρόνιου συμβούλου εγκατεστημένου στην Αθήνα), η τεχνική βοήθεια στον συγκεκριμένο τομέα θα πρέπει να στοχεύει στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός διαρθρωμένου προγράμματος κατάρτισης, στην ενίσχυση των εσωτερικών μηχανισμών ελέγχου και καταπολέμησης της διαφθοράς, καθώς και στον εξορθολογισμό των λειτουργιών.

Εκτός από τους εννέα αυτούς τομείς πολιτικής, δύο οριζόντια ζητήματα καθορίστηκαν στις 20 Οκτωβρίου 2011: Αφενός η ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες χώρες, η οποία θα μπορούσε να είναι συντελεστική για την ενίσχυση της πάταξης της φοροδιαφυγής· αφετέρου η καθιέρωση ενός κτηματολογίου που θα φέρει οφέλη όχι μόνο για τον τομέα της φορολογικής διοίκησης, αλλά θα αποτελέσει ένα σαφώς αποφασιστικό πλεονέκτημα για την ενίσχυση της είσπραξης εσόδων και των φορολογικών ελέγχων, ιδιαίτερα όταν στο επίκεντρο βρίσκονται φυσικά πρόσωπα με μεγάλο πλούτο και αυτοαπασχολούμενοι με υψηλά εισοδήματα.