Κίνδυνος διάλυσης του EFSF;

Μια ακόμα «Παρασκευή και 13» συγκαταλέγεται από χθες στην άτυπη λίστα με τις σημαδιακές ημερομηνίες, καθώς ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor's τρομοκράτησε την ευρωζώνη υποβαθμίζοντας συλλογικά εννέα χώρες και χαρακτηρίζοντας τις προοπτικές των οικονομιών 14 χωρών του ευρώ ως εξαιρετικά αρνητικές. «Εθνική ντροπή», «αρχή του τέλους του ευρώ», «κίνδυνος διάλυσης του EFSF» είναι μερικές από τις φράσεις - κλισέ που χρησιμοποιούνται άτυπα, από πολιτικές πηγές της Γαλλίας και της Γερμανίας μετά το συλλογικό σοκ που προκάλεσε ο μεγαλύτερος οίκος αξιολόγησης

Η Γαλλία απολάμβανε την ύψιστη αξιολόγηση από την Standard & Poor's από τις 25 Ιουνίου του 1975 όταν ο οργανισμός ξεκίνησε να καταγράφει το δημόσιο χρέος ορισμένων χωρών. Μετά την υποβάθμιση και των Ηνωμένων Πολιτειών στις 5 Αυγούστου του 2011, η μόνη χώρα που μπορεί να καυχιέται πλέον για την παλαιότερη ανώτατη αξιολόγηση είναι η Νορβηγία που έλαβε το τριπλό Α στις 9 Ιουλίου του 1975 και το διατηρεί έκτοτε.

Γαλλία

Με τις Προεδρικές εκλογές της Γαλλία να απέχουν μόλις 100 ημέρες η υποβάθμιση του οίκου αξιολόγησης Standard & Poor's σηματοδοτεί ουσιαστικά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου. Ο Νικολά Σαρκοζί δέχθηκε ένα ισχυρό πλήγμα καθώς ο ίδιος ευελπιστούσε να χρησιμοποιήσει τη συμφωνία για το κούρεμα του ελληνικού χρέους και τη συγκρότηση του ΕFSF ως προσωπικό του επίτευγμα. Πλέον οι Γάλλοι Σοσιαλιστές κατηγορούν ανοιχτά τον Γάλλο πρόεδρο για μια αποτυχημένη πολιτική. Σε αυτό το πλαίσιο ο Φρανσουά Ολάντ υποψήφιος των Σοσιαλιστών δήλωσε πως δεν υποβαθμίστηκε μια οικονομία, αλλά μια πολιτική. Σύμφωνα με τον Φρανσουά Ολάντ τα συνεχή μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν στη Γαλλία αλλά και στην Ευρώπη γενικότερα, απλώς απέτυχαν, καθώς δεν κατάφερναν να φέρουν το αποτέλεσμα των εμπνευστών τους, δηλαδή την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών.

Από την πλευρά του ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Φιγιόν προσπάθησε να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις από την αξιολόγηση της Standard & Poor's δηλώνοντας πως «δεν πρέπει να δραματοποιούμε ένα τέτοιο γεγονός» και υποσχόμενος πως η χώρα θα παραμείνει πιστή στο στόχο της να μειώσει το δημόσιο χρέος κάτω του 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2013, ενώ ο Φρανσουά Μπαρουάν, υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, δήλωσε στη γαλλική τηλεόραση πως δεν θα επιβάλουν την πολιτική που θα επακολουθήσει χώρα του οι οίκοι αξιολόγησης.

Γερμανία

Για «εθνική ντροπή» της Γαλλίας κάνει λόγο μερίδα του γερμανικού Τύπου, που εστιάζει στο «ιστορικό γεγονός» της συλλογικής υποβάθμισης, μία κίνηση που χαρακτηρίζεται ως πιθανότητα της αρχής του τέλους του κοινού νομίσματος. Ο γερμανικός Τύπος αναφέρεται ακόμα στο ότι η τριπλή αξιολόγηση δεν είναι δεδομένη για καμία χώρα και η Γερμανία οφείλει να είναι προετοιμασμένη ώστε να αποφύγει ένα παρόμοιο γεγονός.

Η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ μιλώντας σε συνέδριο των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) στο Κίελο χαρακτήρισε αναμενόμενες τις υποβαθμίσεις και δήλωσε πως πρέπει να υλοποιηθεί μια συμφωνία για μια δημοσιονομική ένωση στην ευρωζώνη άμεσα.

Η ανησυχία της Γερμανίας εστιάζεται στο γεγονός πως μετά την υποβάθμιση δύο εκ των βασικών χωρών που συγκρότησαν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τη Γαλλία και την Αυστρία, η Γερμανία θα πρέπει να καταβάλει το 70% των χρημάτων του EFSF.

Αυστρία

Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε και στην Αυστρία η «αποβολή» της από το ευρωπαϊκό κλαμπ των ισχυρών, με τον Καγκελάριο Βέρνερ Φείμαν και τον υπουργό Εξωτερικών Μίκαελ Σπίντελέγκερ να χαρακτηρίζουν «αδικαιολόγητη» τη συλλογική υποβάθμιση εννέα χωρών της ευρωζώνης. Εμπειρογνώμονες από την Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας ανέφεραν πως η χώρα πρέπει να εφαρμόσει ένα πακέτο λιτότητας 10 δισεκατομμυρίων ευρώ ως το 2016 και πως η απώλεια του τριπλού Α είναι μια εξαιρετικά επώδυνη πραγματικότητα για τη χώρα.  

 
Ίσως και δέκα χρόνια για να επανέλθει στο τριπλό Α η Γαλλία

Βλέποντας το παγκόσμιο παράδειγμα υποβαθμίσεων χωρών η Γαλλία ίσως να χρειαστεί 10 έως 20 χρόνια για να ανακτήσει την ύψιστη αξιολόγηση και ο μεγαλύτερος φόβος των Γάλλων εντοπίζεται στην αναμενόμενη υποβάθμιση των ασφαλιστικών ταμείων της χώρας  και της πιθανότητας υποβάθμισης και γαλλικών τραπεζών, καθώς παγκοσμίως ελάχιστες εταιρείας, όπως η Microsoft και η Exxon Mobil, αξιολογούνται υψηλότερα από την ίδια τη χώρα στην οποία βρίσκονται. Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Συντάξεων (CDC), ο Δήμος των Παρισίων, το Εθνικό ταμείο για τις οδικές αρτηρίες καθώς και οι εταιρείες στις οποίες το κράτος διατηρεί μετοχές, όπως η France Telecom, αναμένεται να είναι τα επόμενα «θύματα» του οίκου αξιολόγησης.

 
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο κινδυνεύει πλέον ανοιχτά το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), το οποίο στηρίχθηκε στις 6 χώρες με ανώτατη αξιολόγηση, ήτοι τη Γαλλία, το Λουξεμβούργο, τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία εκ των οποίων οι δύο έχασαν πλέον το τριπλό Α.

Ευρώπη τεσσάρων ταχυτήτων

Παρόλο που στη Γαλλία προσπαθούν να «υποβαθμίσουν» την υποβάθμιση, το σοκ που προκάλεσε ο ουσιαστικός αποκλεισμός της χώρας από το κλαμπ των «ενάρετων οικονομιών» είναι σημαντικό καθώς μεγάλη μερίδα του γαλλικού Τύπου υποστηρίζει πως η Γαλλία αποτελεί πλέον μέλος τους αδύναμου ευρωπαϊκού Νότου.

Στην πραγματικότητα η ομαδική υποβάθμιση της Standard & Poor's της πιστοληπτικής ικανότητας πέντε ευρωπαϊκών οικονομιών κατά μία μονάδα και άλλων τεσσάρων κατά δύο μονάδων δημιουργεί μια Ευρώπη όχι απλώς δύο αλλά μια ευρωζώνη τεσσάρων ταχυτήτων

Η πρώτη ομάδα της ευρωζώνης αποτελείται πλέον από τις χώρες που διατηρούν την ανώτατη αξιολόγηση (ΑΑΑ) ήτοι τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου και τη Φινλανδία. Ακολουθεί η ομάδα των «σταθερών» κρατών που έπαψαν όμως να έχουν την ύψιστη ασφάλεια έναντι των αγορών. Αυτές οι χώρες είναι πλέον η Γαλλία (ΑΑ +), το Βέλγιο (AA), η Αυστρία (AA +), και η Εσθονία (AA-).

Η τρίτη ομάδα αποτελείται από τα κράτη που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην προοπτική της οικονομίας του και αποτελείται από τη Σλοβενία ​​(A +), την Ισπανία (Α), τη Σλοβακία (Α), την Ιρλανδία (BBB +),  τη Μάλτα (Α-) και την Ιταλία (BBB +).  

Η τελευταία ομάδα που αποτελείται από την Ελλάδα (C), την Πορτογαλία (BB) και την Κύπρο (BB +) χαρακτηρίζεται ως η ομάδα των «σκουπιδιών ομολόγων».

Το σοκ της υποβάθμισης της Γαλλίας ενισχύεται και από την περεταίρω υποβάθμιση της Ιταλίας η οποία παρόλο που κατάφερε να «εντυπωσιάσει» τη Γερμανίδα Καγκελάριο Μέρκελ για την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμίσεων, δεν εντυπωσίασε τις αγορές και πλέον αξιολογείται στα ίδια επίπεδα με την Νότιο Αφρική και την Ταϊλάνδη.