Συνδιοίκηση στις τράπεζες με Ευρωπαίο επίτροπο

Υπό καθεστώς επιτροπείας τίθενται ουσιαστικά οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών που έχουν λάβει κεφαλαιακή στήριξη. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι διοικήσεις τους ενημερώθηκαν ότι προστίθεται ένα ακόμη -το τέταρτο κατά σειρά- επίπεδο ελέγχου των δραστηριοτήτων τους. Συγκεκριμένα, στις συστημικές τράπεζες θα οριστεί ένας εκπρόσωπος-επίτροπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος θα έχει δικαίωμα συμμετοχής σε όλες τις τραπεζικές επιτροπές. Θα μπορεί δηλαδή να παρακολουθεί και να παρεμβαίνει για τα δάνεια που δίνει μια τράπεζα, όπως και γι’ αυτά που διαγράφει, καθώς και στη διαχείριση των καθυστερήσεων, τις προμήθειες, το ύψος των αμοιβών, την αξιολόγηση του προσωπικού, τους ελέγχους κ.λπ.

Η διοίκηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ασκείται μέσω συγκεκριμένων επιτροπών, οι οποίες είναι τα ανώτερα όργανα που παίρνουν τις αποφάσεις ή τις προωθούν προς έγκριση στο διοικητικό συμβούλιο. Ο επίτροπος της Ε.Ε. θα είναι μια θέση-κλειδί στην τράπεζα, καθώς θα παρακολουθεί και θα αναφέρει για τη δουλειά που κάνει η διοίκηση. Ουσιαστικά, η τοποθέτησή του αποτελεί μια μορφή ήπιας συνδιοίκησης.

Οι τράπεζες σήμερα εποπτεύονται από την Tράπεζα της Ελλάδος, η οποία παρεμβαίνει σε όλα τα θέματα κεφαλαιακής επάρκειας, τήρησης της νομοθεσίας κ.λπ. Μετά την κεφαλαιακή ενίσχυση από το κράτος στην κρίση του 2008, στις τράπεζες τοποθετήθηκε ένας κρατικός επίτροπος. Οι αρμοδιότητές του πριν από περίπου 1,5 χρόνο διευρύνθηκαν και έτσι συμμετέχει στα διοικητικά συμβούλια, όπου έχει δικαίωμα άσκησης βέτο σε συγκεκριμένες κρίσιμες αποφάσεις, όπως, π.χ., εξαγορές άλλων τραπεζών, αυξήσεις κεφαλαίου κ.ά.

Με τη νέα νομοθεσία για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) που θα τεθεί σε εφαρμογή το επόμενο διάστημα, αυτό θα εκπροσωπείται στις τράπεζες με την τοποθέτηση έως και δύο εκπροσώπων του -με σημαντικά δικαιώματα βέτο- στα διοικητικά συμβούλια. Ούτως ή άλλως, βάσει του ίδιου νόμου, το συμβούλιο ή η εκτελεστική επιτροπή που θα διοικούν το ΤΧΣ θα συνεδριάζουν παρουσία εκπροσώπου της Ε.Ε. και της ΕΚΤ, ο οποίος θα οριστεί επί τούτου.

Η Ε.Ε. προφανώς έκρινε ότι η επίβλεψη διά εκπροσώπου της διοικητικής λειτουργίας του ΤΧΣ δεν επαρκεί, και έτσι αποφασίστηκε η τοποθέτηση του εκπροσώπου-επιτρόπου που θα παρακολουθεί όλες τις σημαντικές διοικητικές επιτροπές των τραπεζών. Σημειώνεται ότι ούτως ή άλλως για να προχωρήσουν σήμερα σημαντικές αποφάσεις τραπεζών (π.χ. συγχωνεύσεις κ.λπ.) είναι αναγκαίο να δοθεί προηγουμένως η έγκριση της επιτροπής.

Με την τοποθέτηση ενός ακόμη επιτρόπου, με πολύ συγκεκριμένα και σοβαρά καθήκοντα, επιδιώκεται να κοπεί ο ομφάλιος λώρος κυρίως μεταξύ κράτους και τραπεζών και δευτερευόντως μεταξύ ιδιοκτησίας και τραπεζών. Ετσι, ο κρατικός τραπεζικός πυλώνας δεν θα μπορεί να κινείται διακριτικά βάσει συγκεκριμένων πολιτικών εντολών που δέχεται, όπως και οι ιδιωτικές τράπεζες δεν θα μπορούν να επιφυλάσσουν διακριτική μεταχείριση σε ορισμένους πελάτες. Η ηγετική ομάδα της κάθε τράπεζας θα... έχει στα πόδια της, εκτός από την Τράπεζα της Ελλάδος, ένα σώμα τεσσάρων επιτρόπων (έναν κρατικό, δύο από το ΤΧΣ και έναν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή), οι οποίοι θα ελέγχουν και θα μπορούν να ασκούν βέτο σε όλο το φάσμα των αποφάσεών της: από τις μείζονες στρατηγικής σημασίας επιλογές μέχρι κρίσιμα θέματα, όπως π.χ. το ποιοι θα παίρνουν δάνεια, ή και απλά εσωτερικά θέματα, όπως ποιος θα προαχθεί από το προσωπικό κ.ο.κ.

Υπό το πρίσμα αυτό, είναι καθοριστικής σημασίας ποια τράπεζα θα παραμείνει δέσμια των κεφαλαιακών ενισχύσεων του ΤΧΣ και ποια θα μπορέσει να επιστρέψει τα κεφάλαια ώστε να «χτυπήσει» την αγορά με το πλεονέκτημα της ιδιωτικής τράπεζας. Στην καλύτερη αφετηρία για να διατηρήσει τον ιδιωτικό χαρακτήρα της είναι η Alpha Bank, η οποία και θα χρειαστεί στη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης τα λιγότερα χρήματα, εκτίμηση στην οποία συγκλίνουν όλοι οι αναλυτές.

Ελεγχοι

Η απόφαση για τοποθέτηση τέταρτου επιτρόπου, και μάλιστα με τις συγκεκριμένες αρμοδιότητες, πιθανόν να συνδέεται με τους ελέγχους που έχουν ξεκινήσει αυτή την περίοδο στις τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες, σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα διεξάγονται εξαντλητικοί έλεγχοι για τα μετοχοδάνεια που έχουν δοθεί, τις αμοιβές των διοικήσεων, τα πρόσωπα που έχουν δανειοδοτηθεί κ.ά.