Νίκος Βαρβατές, ο «επαναστάτης» της Μεσογείου

Ο Νίκος Βαρβατές βρίσκεται στο τιμόνι της ναυτιλιακής εταιρείας «Naftotrade», η οποία διαθέτει στόλο που αποτελείται από 20 πλοία, τσιμεντάδικα και φορτηγά, και είναι πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων. Παρ’ όλα αυτά, του αρέσει να κρατάει χαμηλούς τόνους.

Το χρήμα γι’ αυτόν είναι μέσον και όχι αυτοσκοπός. «Επιτυχία είναι», λέει, «να είσαι συμφιλιωμένος με τον εαυτό σου και να κρατάς το μέτρο. Δεν είναι μόνο τα λεφτά».  

Στα Μανιάτικα με ένα μικρό Ι.Χ. 

Κυκλοφορεί στον Πειραιά με ένα μικρό αμάξι. Μένει στην Αγιά Σοφιά, στα Μανιάτικα. Αποφεύγει την επίδειξη πλούτου, αν και θα μπορούσε να μένει σε «in» προάστιο και να απολαμβάνει μια χλιδάτη ζωή. Προτιμάει την παρέα παλιών και στενών φίλων του. Εντονα πολιτικοποιημένος, έχει άποψη και παίρνει θέση στα τεκταινόμενα της πολιτικής και της οικονομικής - ναυτιλιακής ζωής της χώρας.

Ωστόσο το μεγάλο πάθος του είναι ο Ολυμπιακός. Παρακολουθεί τους αγώνες από τη σουίτα του α΄ ορόφου μαζί με άλλους «πωρωμένους γαύρους». Ακόμη και όταν οι «ερυθρόλευκοι» παίζουν εκτός έδρας και δεν μπορεί για επαγγελματικούς λόγους να ακολουθήσει την ομάδα, πηγαίνει στο εστιατόριο του γηπέδου «Καραϊσκάκη» και βλέπει τον αγώνα από την τηλεόραση μαζί με τους φιλάθλους.

Οσο ήρεμος και χαμογελαστός φαίνεται, τόσο δυναμικός και ικανός είναι στο να ταράζει τα νερά, καταθέτοντας στους εφοπλιστικούς κύκλους, αλλά και στην εκάστοτε κυβέρνηση, νέες πρωτοποριακές προτάσεις.  

Κατάργησε το όριο των 4.500 τόνων 

Ενδεικτικό του χαρακτήρα του είναι και το γεγονός ότι άλλαξε το όνομα της Ενωσης από «Μεσογειακών Φορτηγών Πλοίων» σε «Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων», προκειμένου να σπάσει το «φράγμα» που έλεγε ότι μπορούσαν να γραφτούν μόνο όσοι εφοπλιστές έχουν πλοία έως 4.500 τόνους.

Βλέποντας ότι η μεσογειακή ναυτιλία στη σύγχρονη εποχή φτάνει να έχει πλοία έως και 30.000 τόνους και -παρά το γεγονός ότι έμπαινε στα χωράφια άλλων εφοπλιστικών ενώσεων- προχώρησε και κατάργησε το όριο! Απομένει η απόφαση του δικαστηρίου η οποία θα εγκρίνει το καταστατικό και τότε θα μπορούν να γράφονται στην Ενωση Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων ελεύθερα οι εφοπλιστές με μεγαλύτερο τονάζ, μεγαλώνοντας τη δύναμή της και ενισχύοντας την ικανότητα παρέμβασής της. Πρόκειται για τη μεγάλη ανατροπή στα «συνδικαλιστικά» του ελληνικού εφοπλισμού, η οποία γίνεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Στις όποιες αντιρρήσεις απαντάει με ένα αφοπλιστικό χαμόγελο!

Αλλωστε οι «κολλητοί» του γνωρίζουν την αγαπημένη του ιστορία που δεν είναι άσχετη με τις αποφάσεις και τις κινήσεις του: «Στη Σάμο όπου γεννήθηκα, όταν ο καιρός ήταν μπουνάτσα, δεν κάναμε μπάνιο. Ηταν αδιάφορη για μας η θάλασσα, πληκτική. Για να κάνουμε μπάνιο έπρεπε να έχει φουρτούνα. Θέλαμε να παλεύουμε με τα κύματα». 

Ο παππούς με το καρνάγιο στην Σάμο 

Ο Νίκος Βαρβατές προέρχεται από ναυτική οικογένεια της Σάμου. Στο νησί του ανατολικού Αιγαίου γεννήθηκε και μεγάλωσε προτού ο πατέρας του αποφασίσει να μετακομίσουν οικογενειακώς στον Πειραιά.

Ο παππούς του, από την πλευρά της μητέρας του, ο μαστρο-Νικόλας Ψιλοπάτης, είχε έναν από τους μεγαλύτερους ταρσανάδες του νησιού. Το 1936 κάηκε το καρνάγιο όπου απασχολούνταν 70 εργάτες. Μεταφέρθηκε 500 μέτρα και πήγε σ’ έναν δεύτερο κόλπο. Εγκαταστάθηκε στον Αγιο Ισίδωρο που σήμερα είναι οικισμός παραδοσιακός με καρνάγια, ενώ γίνονται και προσπάθειες να αναπτυχθεί και να διατηρηθεί. Ο μαστρο-Νικόλας έφτιαξε το μεγαλύτερο καΐκι στην Ελλάδα, εκείνη την εποχή, χωρητικότητας 480 τόνων με πεύκα σαμιώτικα που είναι πασίγνωστα.

Ο πατέρας του, ο καπετάν Περικλής, ξεκίνησε ως πλοιοκτήτης καϊκιού, μικρού στην αρχή. Εκανε εμπόριο με τα γύρω νησιά. Μετά τον γάμο του με την κόρη του μαστρο-Νικόλα, τη Μαρία, και με τη βοήθεια της οικογένειάς της, έφτιαξε ένα καΐκι 180 τόνων το οποίο υπάρχει ακόμα, λες και ο χρόνος δεν έχει περάσει από πάνω του. Οσοι ξέρουν, λένε ότι το σαμιώτικο πεύκο έχει πολύ ρετσίνι που συντηρεί το ξύλο.

Με το καΐκι αυτό οι δουλειές μεγάλωσαν. Πλούσιοι δεν έγιναν, περνούσαν όμως άνετα. Κάθε εβδομάδα ο καπετάν Περικλής έκανε δρομολόγιο από Πειραιά μεταφέροντας από τρόφιμα μέχρι σίδερα και τσιμέντο. Επειδή έμενε πολλές ημέρες στον Πειραιά, αποφάσισε να πάρει μαζί του όλη την οικογένεια. Αλλωστε ήθελε τα παιδιά του να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο και η ώρα πλησίαζε.

Ετσι, ο Νίκος βρέθηκε στα Ταμπούρια μαζί τα αδέλφια του, τον Κομνηνό και την Πηγή. Στα Ταμπούρια βρήκαν σπίτι γιατί βόλευε τη δουλειά του πατέρα του, ο οποίος ήθελε να είναι κοντά στο Πέραμα, στη Δραπετσώνα και στα λιπάσματα του Αϊ-Γιώργη, για να φορτώνει εμπορεύματα. «Εγινα εσωτερικός μετανάστης στα 13 μου χρόνια», συνηθίζει να λέει ο ίδιος γελώντας.

Φοιτητής μηχανολόγος-ναυπηγός στην Ιταλία

Ο Νίκος φοίτησε στο Τζάνειο Πειραματικό Σχολείο, πρότυπο τότε, εφάμιλλο της Ιωνιδείου. Τα χρόνια πέρασαν. Τα βήματά του τον οδηγήσαν στην Μπολόνια για σπουδές, όπου πήρε το πτυχίο του μηχανολόγου. Κατόπιν γράφτηκε στη Σχολή Ναυπηγών στη Νάπολι. Εκείνο το διάστημα έμενε μαζί με τον αδελφό του τον Κομνηνό, ο οποίος σπούδαζε μηχανολόγος.

Πρώτος πελάτης, ο καπετάν Μάκης Αγούδημος

Το 1976 άνοιξε ναυπηγικό γραφείο στον Πειραιά. Εκανε μελέτες για μετασκευές και επισκευές. Πρώτος πελάτης ήταν ο καπετάν Μάκης Αγούδημος, για να ακολουθήσουν και άλλοι πολύ σύντομα. Το γραφείο το άνοιξε με 50.000 δραχμές που δανείστηκε από τον θείο του.

«Λόγω βιωμάτων δεν σκεφτόμουν να καταπιαστώ με τίποτε άλλο εκτός από τη θάλασσα», διηγείται σε φίλους.

Για να τα βγάλει πέρα δίδασκε στην Ανωτέρα Σχολή Ναυπηγών. Μισθός, 8.500 δραχμές. Ενοίκιο, 5.500 δραχμές. Εξοδα γραφείου και καφέδες εξασφαλισμένα!

Το γραφείο μεγάλωσε. Οπως εξομολογείται και ο ίδιος, βοήθησε το καλό όνομα που είχε στη ναυτιλιακή πιάτσα ο πατέρας του.

Με τα πρώτα κεφάλαια που συγκέντρωσε αποφάσισε να περάσει στην απέναντι όχθη και να δοκιμάσει την τύχη του ως πλοιοκτήτης.

Βρέθηκε με δύο πλοία, το «Samos Spirit» και το «Samos Harmony».

Ενώ η τράπεζα που τον δανειοδότησε του έδωσε δύο, διαχειρίζεται και ένα τρίτο πλοίο. Ηταν η εποχή όπου άρχισαν οι εξαγωγές τσιμέντου από την Ελλάδα, με κυρίαρχη χώρα εξαγωγής την Ιταλία. Κατέχοντας τα ιταλικά σαν μητρική του γλώσσα, κατάφερε το 1988 να γίνει ο αποκλειστικός τροφοδότης στις μεταφορές τσιμέντου. Από το σημείο εκείνο ο δρόμος προς την επαγγελματική καταξίωση ήταν ορθάνοιχτος.

Σήμερα στην εταιρεία εργάζονται και οι δύο κόρες του. Η Μάρω που σπούδασε ναυπηγός και η Τζίνα που είναι πτυχιούχος του Οικονομικού της Νομικής. Στο πλευρό του βρίσκεται πάντοτε η σύζυγός του Εφη, η οποία ως γιατρός-μικροβιολόγος εργάστηκε στο ΕΣΥ ακολουθώντας τη δική της επαγγελματική πορεία, μακριά από τα φώτα της «χλιδάτης» ναυτιλίας.

Για να μην πάρουν οι Τούρκοι την πρωτιά…

Ο Νίκος Βαρβατές κάνει αγώνα για να μπορέσει επιτέλους η μεσογειακή ναυτιλία, η «καρδιά της Ελλάδας» όπως λένε, να βρεθεί στη ίδια θέση με την ποντοπόρο και την ακτοπλοϊα. Δεν ζητάει ισότητα, αλλά ισονομία. Τα μεσογειακά πλοία είναι ζωτικής σημασίας για την πολυνησιακή πατρίδα μας αλλά και για τις εξαγωγές της προς τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες της μεσογειακής λεκάνης. Μέχρι σήμερα, και όσα χρόνια παρακολουθούμε λόγω ρεπορτάζ τον κλάδο αυτό, η εκάστοτε κυβέρνηση δείχνει να τον σνομπάρει. Ο ανταγωνισμός μεγαλώνει από τις μεσογειακές χώρες και η Τουρκία προβάλλει ως ο μεγάλος ανταγωνιστής που αρχίζει να αμφισβητεί τα ελληνικά πρωτεία.

«Η Τουρκία είναι η χώρα η οποία προσπαθεί περισσότερο να μας ανταγωνιστεί. Το δυστύχημα είναι ότι υπάρχουν καλύτερες προϋποθέσεις για την Τουρκία. Εχουμε ακόμη τα πρωτεία. Πιστεύουμε ότι η ελληνική μεσογειακή ναυτιλία είναι η πιο δραστήρια στην περιοχή μας. Καλό είναι να τη διατηρήσουμε, κάτι που δεν γίνεται όμως μόνο με ευχές. Χρειάζονται μέτρα για να κρατήσουμε την πρωτιά», επισημαίνει με κάθε ευκαιρία ο Νίκος Βαρβατές.

Ετσι, μαζί με άλλους Ελληνες εφοπλιστές, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τη ναυπηγική ανάπτυξη της γειτονικής χώρας προς ελληνικό όφελος. Συγκεκριμένα, μετά την πολυετή αδιαφορία της πολιτείας να συμβάλλει στην ενίσχυση του στόλου των μεσογειακών πλοίων, συνήψε, μαζί με άλλους πλοιοκτήτες, συμφωνία με ναυπηγείο της Σαμψούντας και για τα επόμενα τρία χρόνια θα κατασκευάζει πλοία μεσογειακά από 8.000 έως 25.000 τόνους, με στόχο την ανανέωση του στόλου. Στόχος πάντοτε, να μη χαθούν τα πρωτεία στη θάλασσα από τα χέρια των Ελλήνων. Πόσο μάλλον στη Μεσόγειο.