Προς επώδυνο συμβιβασμό για τις αμυντικές βιομηχανίες

Να αναζητήσει έναν επώδυνο συμβιβασμό προκειμένου να μην υποχρεωθεί από την τρόικα να συναινέσει στη λύση του ταυτόχρονου κλεισίματος των τριών κρατικών βιομηχανιών ΕΑΣ, ΕΛΒΟ, ΛΑΡΚΟ, που θα σημάνει την ομαδική απόλυση 2.200 εργαζομένων, θα επιχειρήσει αυτή την εβδομάδα η κυβέρνηση.

Κατά την άποψη των δανειστών, οι τρεις κρατικές βιομηχανίες τα προηγούμενα χρόνια λάμβαναν παρανόμως ενισχύσεις από το ελληνικό κράτος για να καλύψουν τα ελλείμματά τους. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, τόσο η μεταλλευτική εταιρεία ΛΑΡΚΟ όσο και οι εταιρείες Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) και Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛΒΟ) πρέπει να επιστρέψουν στις Βρυξέλλες τις κρατικές επιχορηγήσεις. Το κυβερνητικό σχέδιο για την αναδιάρθρωση των τριών εταιρειών απορρίφθηκε ως μη βιώσιμο και μη ρεαλιστικό με ένα απλό email το οποίο απέστειλε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν στην τρόικα κ. Ματίας Μορς προς τη γενική γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών κυρία Χριστίνα Παπακωνσταντίνου.

Για τη ΛΑΡΚΟ οι δανειστές προτείνουν στην κυβέρνηση δύο επιλογές: είτε να πουληθεί η εταιρεία ελπίζοντας ότι ο αγοραστής θα αναλάβει την υποχρέωση να αποπληρώσει τα πρόστιμα από τις παράνομες κρατικές ενισχύσεις, είτε να πουλήσει ξεχωριστά τα μεταλλεία από τα εργοστάσια με τις ηλεκτροκαμίνους και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας. Οσον αφορά στα ΕΑΣ, η άποψη της τρόικας είναι ότι η εταιρεία είναι απολύτως εξαρτημένη από τις παραγγελίες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Γι’ αυτόν τον λόγο οι δανειστές θέτουν το ερώτημα αν με βάση τα οικονομικά στοιχεία η εταιρεία πρέπει να παραμείνει ανοιχτή λειτουργώντας σε πολύ μικρότερη κλίμακα ή είναι προτιμότερο να τεθεί αμέσως σε εκκαθάριση.

Η ΕΛΒΟ είναι ίσως η περίπτωση που απασχολεί την τρόικα λιγότερο από τις άλλες δύο βιομηχανίες. Και αυτό διότι οι δανειστές έχουν υπολογίσει ότι αν η εταιρεία οδηγηθεί σε άμεση πτώχευση θα δαπανηθούν 13,5 εκατ. ευρώ, ενώ αν επιλεγεί η λύση της εκκαθάρισης εν λειτουργία θα χρειαστούν υπερδιπλάσια χρήματα, τα οποία υπολογίζονται σε 27,5 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση θα στείλει τις επικαιροποιημένες προτάσεις της προς την τρόικα τα επόμενα 24ωρα προαναγγέλλοντας ότι θα δώσει πολιτική μάχη για να αποτρέψει το λουκέτο στις τρεις βιομηχανίες. Οι υποθέσεις των τριών κρατικών εταιρειών έχουν κοινά χαρακτηριστικά αλλά και διαφορές.

Η μεταλλευτική ΛΑΡΚΟ έχει τη μεγαλύτερη σπουδαιότητα τόσο για την παραγωγική υπόστασή της όσο και για την απασχόληση, αφού το προσωπικό της φτάνει τα 1.000 άτομα.  Η κυβέρνηση και η τρόικα γνωρίζουν ότι στην περίπτωση της ΛΑΡΚΟ απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί, και αυτό διότι αν διακοπεί η λειτουργία της και, για παράδειγμα, σταματήσουν οι υψικάμινοι η εταιρεία κινδυνεύει να απαξιωθεί. 

Στο πλαίσιο του συμβιβασμού που αναζητάται θα καταβληθεί προσπάθεια να διατηρηθεί η σοβαρή υποδομή της μεταλλευτικής βιομηχανίας. «Η ΛΑΡΚΟ έχει μια παραγωγική δραστηριότητα η οποία δεν πρέπει να παραγνωρίζεται από κανέναν», λέει κυβερνητικό στέλεχος με γνώση της υπόθεσης.

Στην περίπτωση της ΕΑΣ Α.Ε. η κυβέρνηση θα επικεντρώσει την επιχειρηματολογία της στη διατήρηση μιας μικρότερης εταιρείας και στη διάσωση κάποιων από τις σημερινές βιομηχανικές μονάδες ώστε να είναι δυνατή η συνέχιση της τροφοδοσίας των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με πυρομαχικά. Το σχέδιο που θα υποβληθεί στην τρόικα προβλέπει τη διατήρηση 350 θέσεων εργασίας, ενώ οι υπόλοιποι 500 εργαζόμενοι θα απομακρυνθούν σταδιακά εντός πενταετίας.

Ισως η πιο αδύναμη υπόθεση είναι αυτή της ΕΛΒΟ, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει σχεδόν απαξιωθεί. Εάν η ελληνική κυβέρνηση πετύχει να αλλάξει τις απόψεις των δανειστών για τη ΛΑΡΚΟ και τα ΕΑΣ, δεν είναι απίθανο να απαιτηθεί να θυσιαστεί η Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων.

Αρμόδια κυβερνητικά στελέχη εξηγούσαν και για τις τρεις βιομηχανίες ότι η εκκαθάριση (και όχι το κλείσιμο) φαντάζει επιβεβλημένη. Και αυτό διότι, όπως εξηγούσαν, με τη νομική μέθοδο της εκκαθάρισης θα διασφαλιστεί ότι οι επίδοξοι αγοραστές δεν θα επιβαρυνθούν με τα παλαιά χρέη των κρατικών βιομηχανιών. 

Στην κυβέρνηση επέλεξαν να αποστείλουν τις βελτιωμένες προτάσεις τους μετά την ομιλία του πρωθυπουργού στην Εκθεση Θεσσαλονίκης. Ο κ. Αντώνης Σαμαράς βάζει κόκκινη γραμμή στην προσπάθεια ορισμένων να διαλύσουν την κρατική αμυντική βιομηχανία, εξηγώντας ότι στόχος είναι να διατηρηθεί μια ανταγωνιστική υποδομή που θα διασφαλίζει τα εθνικά συμφέροντα.

Από την πλευρά τους, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζουν την απαίτηση της τρόικας να διαλυθεί η αμυντική βιομηχανία τεράστιο, κοινωνικό, αμυντικό και εθνικό σκάνδαλο, αναδεικνύοντας το ζήτημα στην αιχμή της αντιπολιτευτικής τους ρητορικής.

Η εμμονή της τρόικας για συρρίκνωση της αμυντικής βιομηχανίας

Προβληματισμό προκαλεί η εμμονή της τρόικας να υπαγορεύσει την περιορισμένη λειτουργία της αμυντικής βιομηχανίας με αποκλειστικό προσανατολισμό την εσωτερική αγορά, δηλαδή την κάλυψη των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων. Κατά κάποιον τρόπο, όπως συνέβη και στην περίπτωση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, μοιάζει σαν οι δανειστές να θέλουν να εκθεμελιώσουν τις όποιες δυνατότητες εξαγωγικού προσανατολισμού των κρατικών αμυντικών βιομηχανιών.  Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσανατολίζεται στον ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό των κρατικών ενισχύσεων προς όφελος των αμυντικών βιομηχανιών, επιβάλλοντας τη γραμμή να γίνονται διαγωνισμοί παντού.

Λόγω της οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης στην Ευρώπη οι αμυντικοί προϋπολογισμοί συρρικνώνονται και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες προωθούν περαιτέρω εξορθολογισμό της παραγωγικής βάσης, ο οποίος βασίζεται σε τέσσερις αρχές: την περικοπή παραγωγικών μονάδων που λειτουργούν με επιδοτήσεις, την προσπάθεια να σταματήσει η επίκληση του απορρήτου της εθνικής άμυνας για την ενίσχυση κρατικών εταιρειών, τον περιορισμό των προμηθειών μέσω διακρατικών συμφωνιών και την κατάργηση των αντισταθμιστικών ωφελημάτων. 

Και ενώ το τοπίο στην Ευρώπη αυστηροποιείται, οι ελληνικές κρατικές βιομηχανίες -με προφανή ευθύνη των κυβερνήσεων- δεν είχαν μπει σε φάση αναδιάρθρωσης νωρίτερα, ούτε είχαν διαβλέψει την ανάγκη να συμμετάσχουν σε προγράμματα συμπαραγωγών με μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.