Οι Ελληνες διπλοπληρώνουν τα δάνειά τους

Αυτή την εβδομάδα ξεκινά η ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων των τραπεζών για το 2007, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών αναμένεται να πλησιάσουν τα 6 δισ. ευρώ.

Στην κερδοφορία αυτή ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή των εσόδων από τόκους και προμήθειες, μεγέθη ευθέως ανάλογα του ρυθμού των δανείων, που εξακολουθούν να εμφανίζουν αυξητική πορεία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα υπόλοιπα των δανείων προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν τον Οκτώβριο με ρυθμό 23,8% από 23,6% τον Σεπτέμβριο του 2007. Συνολικά τα ελληνικά νοικοκυριά χρωστούσαν στις τράπεζες τον περασμένο Οκτώβριο 101 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων ξεπερνούν τα 31 δισ. ευρώ, ενώ περισσότερα από 9 δισ. ευρώ αφορούν σε οφειλές μέσω πιστωτικών καρτών. Το υπόλοιπο ποσό των 60 δισ. ευρώ αφορά κατά κύριο λόγο στεγαστικά δάνεια.  

Ωστόσο, ένα μέρος των νέων δανείων δεν αφορά πραγματικά νέα δάνεια. Εγγράφεται ως νέος δανεισμός, όμως στην ουσία αποτελεί νέα μορφή υφιστάμενων δανείων.

Η ανοδική πορεία των επιτοκίων και η τήρηση αυστηρότερων κανόνων ελέγχου και παρακολούθησης των οφειλών από τις τράπεζες οδηγούν τους πελάτες σε αναχρηματοδότηση των οφειλών τους, είτε επειδή αυτοί αντιμετωπίζουν προβλήματα στην εξυπηρέτηση των δανείων τους είτε για να πετύχουν καλύτερους όρους και φθηνότερα επιτόκια.

Είναι χαρακτηριστικό το μεγάλο ενδιαφέρον που παρατηρείται σε όλες τις τράπεζες για μετατροπή των στεγαστικών δανείων από ευρώ σε ελβετικό φράγκο, λόγω των σημαντικά χαμηλότερων ελβετικών επιτοκίων. Σε πολλές περιπτώσεις, και συγκεκριμένα όταν το κόστος λόγω της ανόδου των επιτοκίων έχει αυξηθεί σημαντικά, οι πελάτες αλλάζουν -εκτός από το νόμισμα- και τη διάρκεια αποπληρωμής, παρ’ όλο που γνωρίζουν ότι θα επιβαρυνθούν με περισσότερους τόκους.

Βασικότερο κριτήριο που προσδιορίζει την απόφαση αναχρηματοδότησης ενός δανείου είναι το ύψος της μηνιαίας δόσης που καλείται να πληρώσει ο πελάτης, έστω κι αν είναι αυτό αυξάνει το συνολικό κόστος σε βάθος χρόνου.

Ενδεικτικό του προβλήματος που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά είναι το γεγονός ότι και οι ίδιες οι τράπεζες έχουν σχεδιάσει και προωθούν προϊόντα συγκέντρωσης και αναχρηματοδότησης οφειλών, προκειμένου να προλάβουν την όξυνση του προβλήματος και να διευκολύνουν την εξυπηρέτηση των δανείων που έχουν χορηγήσει.

Σε πολλές περιπτώσεις, και προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους αλλά και να διασφαλίσουν τη επιστροφή των χρημάτων τους, εντάσσουν στα προγράμματα αναδιάρθρωσης των δανείων όλων των ειδών τις οφειλές του πελάτη. Στην περίπτωση αυτή «βαφτίζεται» στεγαστικό το νέο δάνειο της αναχρηματοδότησης, αυτό περιλαμβάνει και τυχόν οφειλές από πιστωτικές κάρτες ή καταναλωτικά δάνεια.

Με το νέο δάνειο εξοφλούνται όλα τα προηγούμενα και ο πελάτης έχει πλέον ένα μόνο δάνειο και συνήθως χαμηλότερη μηνιαία δόση, είτε λόγω καλύτερου επιτοκίου είτε και επιμήκυνσης της διάρκειας εξόφλησης.

Αντίστοιχες κινήσεις, αν και σε μικρότερη έκταση, παρατηρούνται και στον τομέα των καταθέσεων, όπου η σημαντική αύξηση των αποδόσεων στις προθεσμαικές καταθέσεις οδήγησε σε μετακίνηση σημαντικού όγκου κεφαλαίων από τα προϊόντα απλού ταμιευτηρίου ή από αμοιβαία κεφάλαια στις προθεσμιακές.