«Γιατί πληρώσατε το κινητό σας και όχι την Εφορία;»

Στις αρχές Δεκεμβρίου ένας φορολογούμενος δέχτηκε τηλεφώνημα από το call center του υπουργείου Οικονομικών. Η τηλεφωνήτρια, αφού του έδωσε τα στοιχεία της, τον ενημέρωσε ότι η συνομιλία καταγράφεται και στη συνέχεια τον ρώτησε το εξής: «Γιατί δώσατε 200 ευρώ για το κινητό σας τον προηγούμενο μήνα και δεν πληρώσατε 100 ευρώ στην Εφορία, όπου έχετε ληξιπρόθεσμες οφειλές;».

Ο φορολογούμενος δεν ήξερε τι να απαντήσει, ενώ εντυπωσιάστηκε και από την πληροφόρηση που είχε η υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών. Τους τελευταίους μήνες, κατόπιν εντολής της τρόικας, το Κέντρο Πληροφορικής του υπουργείου Οικονομικών έχει μετατραπεί σε Big Brother των δαπανών του Ελληνα πολίτη. Μάλιστα, την προηγούμενη εβδομάδα έγινε μια σύσκεψη στο υπουργείο Οικονομικών με στελέχη της τρόικας, τα οποία ζήτησαν ενημέρωση για τη δουλειά που γίνεται στο call center και αν καταγράφονται όλα τα δεδομένα.
Οι υπάλληλοι έχουν την εντολή να προτείνουν σε αυτούς που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές να μειώσουν τις δαπάνες τους έτσι ώστε να πληρώνουν τις δόσεις τους. Επί της ουσίας, η ζωή του Ελληνα πολίτη καταγράφεται σε μια τεράστια βάση δεδομένων που έχει στήσει το υπουργείο Οικονομικών στην Καλλιθέα: πόσα χρήματα ξοδεύουμε, πόσες αναλήψεις και καταθέσεις κάνουμε στις τράπεζες, εάν υπάρχει κάποια θυρίδα στο όνομά μας, πόσα πληρώνουμε σε ιδιωτικά θεραπευτήρια και σε γιατρούς κ.ά. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι η Εφορία υποχρεώνει τα ιδιωτικά θεραπευτήρια να στέλνουν αναλυτικά τι εξετάσεις και εγχειρήσεις έκανε ο κάθε πολίτης και ποιους γιατρούς πλήρωσε. Ετσι, κάθε μήνα τα συστήματα του υπουργείου ενημερώνονται για:

■ Τις δαπάνες σε κινητά και σταθερά τηλέφωνα, τις καταβληθείσες δόσεις καρτών και καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων, το πόσες καταθέσεις και αναλήψεις και σε ποιες τράπεζες έγιναν.

■ Το άνοιγμα των λογαριασμών σε τράπεζα ή θυρίδων, την έκδοση πιστωτικής κάρτας και την αγορά χρυσών λιρών ή ράβδων χρυσού.

■ Τις δαπάνες που έγιναν σε κρατικά και ιδιωτικά νοσοκομεία και το είδος της εξέτασης ή της εγχείρησης.
Στο στόχαστρο έχουν μπει περίπου 20.000 Ελληνες, οι οποίοι φαίνεται ότι κάνουν μεγάλες δαπάνες και την ίδια ώρα δεν ανταποκρίνονται στις οφειλές τους προς την Εφορία. Ωστόσο, το υπουργείο Οικονομικών δεν σταματά εδώ. Σε λίγες μέρες ειδικό κλιμάκιο μεταβαίνει στη Λισαβόνα προκειμένου να αγοράσει από το πορτογαλικό υπουργείο Οικονομικών ένα ειδικό σύστημα που αφορά στην ηλεκτρονικοποίηση όλων των χάρτινων αποδείξεων.
Το μοντέλο ονομάζεται e-fatura και η πορτογαλική Εφορία έχει διαπιστώσει ότι η χρήση του έχει φέρει σημαντική αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ, ενώ εκτιμάται ότι θα βοηθήσει στην αποκάλυψη σημαντικού μέρους της παραοικονομίας, που ανέρχεται στο 19% του πορτογαλικού ΑΕΠ.

Σύμφωνα με το e-fatura, όλες οι επιχειρήσεις αποστέλλουν σε μηνιαία βάση τα δεδομένα των συναλλαγών τους στο υπουργείο Οικονομικών. Στους φορολογούμενους, από την άλλη πλευρά, δίνεται κίνητρο να περνούν ηλεκτρονικά βασικά στοιχεία των συναλλαγών τους, όπως τον ΑΦΜ της επιχείρησης, την ημερομηνία της συναλλαγής και βέβαια το ποσό. Στην Πορτογαλία προβλέπεται επιστροφή ΦΠΑ 15%.
Τα χαρακτηριστικά του μοντέλου είναι:

■ Η υποχρεωτική ηλεκτρονική μηνιαία κοινοποίηση στη φορολογική διοίκηση των αποδείξεων από όλες τις επιχειρήσεις. Σε ένα κεντρικό σύστημα αποστέλλονται αποκλειστικά ηλεκτρονικά στοιχεία για κάθε τιμολόγιο ή απόδειξη που εκδίδεται ή λαμβάνεται από τις επιχειρήσεις.
Ανάλογη κίνηση έχει προαναγγείλει ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων κ. Χάρης Θεοχάρης και στην Ελλάδα, καθώς από τις αρχές του 2014 θα ενεργοποιηθεί η υποχρέωση μηνιαίας ηλεκτρονικής υποβολής καταστάσεων με τις συναλλαγές των επιχειρήσεων.
Εκτός από τις συναλλαγές που αφορούν τα έσοδα, και θα καταγράφονται μηνιαία, θα υποβάλλονται και οι συναλλαγές που αφορούν τα έξοδα (ανάλογα με την κατηγορία των βιβλίων που τηρούνται) σε μηνιαία ή τριμηνιαία βάση.

■ Επιστροφή ΦΠΑ 15% στους καταναλωτές που περνούν ηλεκτρονικά τα στοιχεία των αποδείξεών τους από συγκεκριμένους τομείς εμπορικής δραστηριότητας.
Ειδικότερα, στο σύστημα e-fatura, επιστροφή ΦΠΑ δίνουν οι αποδείξεις από εστιατόρια, ξενοδοχεία, κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής, επισκευές αυτοκινήτων και μοτοσικλετών. Στην Ελλάδα θα μπορούσαν οι τομείς να είναι διαφορετικοί, όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών, σημειώνοντας μάλιστα ότι το κίνητρο θα μπορούσε να είναι ακόμα πιο ισχυρό - για παράδειγμα, επιστροφή του 30% της αξίας της συναλλαγής και όχι μόνο του ΦΠΑ, αλλά προφανώς όχι για κάθε συναλλαγή. Στο τέλος κάθε έτους, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, το υπουργείο θα ανακοινώνει μια ομάδα αποδείξεων, λόγου χάρη, από κομμωτήρια, ιατρικές εξετάσεις και εστιατόρια, οι οποίες θα οδηγούν σε επιστροφή δαπάνης 30%. Προϋπόθεση για την επιστροφή βέβαια θα είναι ο φορολογούμενος να έχει περάσει είτε μέσω φοροκάρτας, είτε μέσω ειδικής εφαρμογής που θα δημιουργηθεί είτε ακόμα και μέσω του κινητού του τηλεφώνου βασικά στοιχεία της απόδειξης στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.

Οι οδηγίες της Εφορίας

Τα πιστωτικά ιδρύματα, το Ελληνικό Χρηματιστήριο, τα ιδιωτικά θεραπευτήρια, τα δημόσια θεραπευτήρια και οι κλινικές των ταμείων ασφάλισης, οι επιχειρήσεις ιδιωτικής ασφάλισης, τα Ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης, οι εταιρείες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και οι εταιρείες ύδρευσης υποχρεούνται να διαβιβάζουν στο υπουργείο Οικονομικών αρχεία με στοιχεία οικονομικού και φορολογικού ενδιαφέροντος, κατ’ εφαρμογή των παραγράφων 2 και 8 του άρθρου 82 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.

1) Οι τράπεζες πρέπει ανά μήνα να παραδίδουν τα κάτωθι στοιχεία στο υπουργείο Οικονομικών:
α) Δάνεια προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
β) Υπόλοιπο και κινήσεις λογαριασμών, ενεργών ή μη.
γ) Κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο για τις διαδικασίες βεβαίωσης και είσπραξης του φόρου καθώς και για τις διαδικασίες του ελέγχου και των διασταυρώσεων.
Αναφορικά με τις κινήσεις των λογαριασμών που άνοιξαν χρησιμοποιούνται ή έκλεισαν, διαβιβάζονται:
το ονοματεπώνυμο πρώτου δικαιούχου και των συνδικαιούχων του λογαριασμού, ο αριθμός λογαριασμού και η ημερομηνία συναλλαγής.
Επίσης, πρέπει να ενημερώνουν σε μηναία βάση εάν υπάρχουν θυρίδες ή έχουν γίνει αγορές χρυσών λιρών και ράβδων χρυσού.

2) Τα ιδιωτικά νοσοκομεία πρέπει να διαβιβάζουν στο υπουργείο Οικονομικών:
α) Τον ΑΦΜ ιατρού που εκτέλεσε την πράξη
β) Την ένδειξη έμμισθου ή συνεργαζόμενου ιατρού
γ) Την ημερομηνία εκτελεσθείσης πράξης
δ) Τον κωδικό πράξης, σύμφωνα με την κωδικοποίηση νόσων - διαγνώσεων (ICD –10) / ιατρικών πράξεων.

3) Οι εταιρείες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας διαβιβάζουν στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών, σε ηλεκτρονική κατάσταση, στοιχεία τελών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας των συνδρομητών τους. Στο τηλεπικοινωνιακό κόστος συμπεριλαμβάνονται τα πάγια τέλη και τα τέλη χρήσης για συνδέσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας ή σύνδεσης στο Διαδίκτυο μέσω σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας, είτε αυτή γίνεται μέσω συμβολαίου είτε μέσω κάρτας. Στο κόστος αυτό δεν υπολογίζονται οι φορολογικές επιβαρύνσεις και οι λοιπές επιβαρύνσεις υπέρ τρίτων.