«Εδώ η Τρόικα δεν έχει εγκρίνει το πλεόνασμα του '13, θα συμφωνήσει στου '14»;

 «Εδώ η Τρόικα δεν έχει εγκρίνει το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013, θα συμφωνήσει στο πλεόνασμα του 2014 και πόσο θα διανεμηθεί»; Στα λόγια αυτά στελέχους του υπουργείου Οικονομικών αντικατοπτρίζεται η αβεβαιότητα που επικρατεί στην κυβέρνηση για την τύχη των δεσμεύσεων για το «κοινωνικό μέρισμα» που ο πρωθυπουργός έχει εξαγγείλει ότι θα δοθεί στις ασθενείς οικονομικά ομάδες.
 
Στις συζητήσεις που ξεκινούν και πάλι από σήμερα το βράδυ με την Τρόικα, καθώς επιστρέφουν στην Αθήνα οι επικεφαλής της, θα κριθεί  τόσο το ύψος των παροχών όσο και ποιοι θα είναι αποδέκτες του κοινωνικού μερίσματος. Την τελική «γραμμή» στη διαπραγμάτευση θα θέσει ο πρωθυπουργός, που αναμένεται να έχει και συνάντηση για τα θέματα αυτά με τους επικεφαλής των ελεγκτών μέχρι το Σαββατοκύριακο.
 
Στην κυβέρνηση κρατούν τώρα «μικρό καλάθι», καθώς θεωρούν ότι μπορεί τελικώς να μην ξεπεράσει καν τα 500 εκατ. ευρώ το «κοινωνικό πακέτο» που θα ανακοινώσει η κυβέρνηση.  «Ακόμα δεν το είδαμε, πλεόνασμα το βαπτίσαμε» έλεγαν με νόημα έμπειρα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου, που διευκρίνιζαν πάντως ότι «πρωτογενές πλεόνασμα ασφαλώς υπάρχει και το δέχεται και η Τρόικα, αλλά δεν μας λέει πόσο».

Όρους και κριτήρια βάζει η Τρόικα

Στην πραγματικότητα ουδείς γνωρίζει από τώρα ποιο θα είναι το τελικό ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος που θα κριθεί τον Απρίλιο ή Μάιο, αφού μετριέται με τουλάχιστον 4 διαφορετικούς τρόπους:

-κατά Eurostat με τα μέτρα στήριξης των τραπεζών προκύπτει πρωτογενές έλλειμμα και όχι πλεόνασμα. Το ποσό αυτό θα ανακοινώσει τον Απρίλιο η Eurostat, με βάση τους δικούς της κανόνες.

-κατά Eurostat, αλλά χωρίς τα μέτρα στήριξης των τραπεζών. Τα μέτρα στήριξης έχει συμφωνηθεί να μην επηρεάσουν τον υπολογισμό του διανεμομένου πακέτου, αλλά να αφαιρεθούν στον τελικό λογαριασμό. Ωστόσο η Eurostat τα υπολογίζει στα 20 δισ. ευρώ και όχι στα 19 δισ. που γράφτηκαν στον κρατικό προϋπολογισμό. Αν λοιπόν αφαιρεθούν τα 20 δισ. το υπόλοιπο ποσό θα είναι κατά 1 δισ. μικρότερο και άρα το πακέτο «ψαλιδίζεται».

-κατά Τρόικα, δεν πρέπει να υπολογιστούν στο πρωτογενές πλεόνασμα οι «δωρεές» που κάνουν οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες από τα κέρδη τους από ελληνικά κρατικά ομόλογα (ANFA’s και SNP’s).Αυτό αποτελεί και τη βάση για να ενεργοποιηθεί και το ελληνικό αίτημα για ελάφρυνση του χρέους, όπως έχουν δεσμευτεί έναντι της χώρας μας οι ευρωπαίοι εταίροι.


- κατά τον κρατικό προϋπολογισμό, το καθαρό πρωτογενές πλεόνασμα υπολογίστηκε στα 812 εκατ. ευρώ κατ’ελάχιστον. Στο Πρόγραμμα δεν υπήρχε πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, άρα όλο το ποσόν αυτό αποτελεί υπέρβαση στόχου και το 70% θα που έπρεπε να διανεμηθεί, βάσει εξαγγελιών, ανέρχεται σε περίπου 560-570 εκατ. ευρώ.

Όμως, η Τρόικα επιμένει ότι το πλεόνασμα του 2013 πρέπει να επιμεριστεί και στο 2014, γιατί κάποια έσοδα (πχ από το ΠΔΕ) θεωρούνται έσοδα ήρθαν πρωθύστερα και θα λείψουν από τη φετινή χρονιά.
 
Για φέτος υπάρχει στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% στο τέλος της χρονιάς. Η Τρόικα συνδέει τώρα το κοινωνικό μέρισμα με δύο παράγοντες:

-το κοινωνικό μέρισμα να προέλθει από υπέρβαση του στόχου για πλεόνασμα φέτος. Θα πρέπει  δηλαδή να συμφωνήσει ότι, όπως πάνε τα πράγματα, στο τέλος της χρονιάς το πλεόνασμα θα ξεπεράσει το 1,5% του ΑΕΠ.

 
Η διανομή μερίσματος από το 2013 θα συσχετιστεί δηλαδή με ένα μέρος από την προβλεπόμενη υπέρβαση του στόχου για το 2014. Με βάση τα στοιχεία Ιανουαρίου, που ανακοίνωσε η κυβέρνηση το πρωτογενές πλεόνασμα ξεπερνά κατά 1 δισ. ευρώ το στόχο που είχε θέσει για τον συγκεκριμένο μήνα, αλλά ένα μέρος του θα προσμετρηθεί στο 2013 και άλλο μέρος του στο 2014. 
«Αισθανόμαστε ασφάλεια με τα νούμερα του προϋπολογισμού» λένε στο οικονομικό επιτελείο, αλλά η Τρόικα δεν έχει πει «ναι» ούτε στο πλεόνασμα του 2013, ούτε στις εκτιμήσεις για το 2014, ούτε ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό και ανάγκη λήψεως νέων μέτρων για το 2015.

-οι παροχές πρέπει να έχουν και «αναπτυξιακό χαρακτήρα», λέει η Τρόικα. Σύμφωνα με πληροφορίες, διαφωνεί με την επιλεκτική διανομή προς συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.

Προτιμά να διατεθούν «οριζόντια» για ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας, αλλά και για την κάλυψη της «τρύπας» από τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9%, μέτρο που στοχεύει στην πρόσληψη ανέργων. «Δεν έχουμε ακόμα συμφωνήσει με την Τρόικα πόση είναι η «τρύπα ούτε πώς θα καλυφθεί» παραδέχονται στο υπουργείο Οικονομικών.

 

Τι σχεδιάζει η κυβέρνηση

Το κριτήριο του «αναπτυξιακού χαρακτήρα» η κυβέρνηση ευελπιστεί να το καλύψει με δύο τρόπους:

- με παροχές στο εισόδημα ομάδων όπως οι συνταξιούχοι και οι ένστολοι, που θα τονώσουν την κατανάλωση και την ανάπτυξη. Καθώς ένα μέρος τους θα φορολογηθεί ή θα καταλήξει πάλι στα κρατικά ταμεία για την πληρωμή φόρων, θεωρούν πως η Τρόικα δεν θα επιμείνει στην άρνησή της.

- με μαζική αποπληρωμή συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων χρεών σε ιδιώτες. Τα ποσά αυτά αυξάνονται επικίνδυνα το τελευταίο μήνα ή δίμηνο. Το «περίσσευμα» ρευστότητος στα κρατικά ταμεία δεν δημιουργεί «πλεόνασμα» γιατί τα ποσά έχουν ήδη καταγραφεί στο χρέος και τις υποχρεώσεις του δημοσίου. Αποτελούν όμως έναν «κουμπαρά» για παροχές, που μπορεί να επιστρέψει μέσω της κατανάλωσης, των εμμέσων φόρων και της ανάπτυξης στα ταμεία του δημοσίου, οπότε μπορεί να θεωρηθούν «αναπτυξιακές» κινήσεις χωρίς δημοσιονομικό κόστος. Τον Ιανουάριο δεν κατεβλήθησαν μέσω του τακτικού προϋπολογισμού, προϋπολογισθείσες δαπάνες συνολικού ύψους 846.000.000.

Πώς προκύπτουν 2,1 δισ. πλεόνασμα

Από τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χτες πάντως το υπουργείο Οικονομικών προκύπτει οτι το πρωτογενές πλεόνασμα οφείλεται στο μάλλον συγκυριακό γεγονός ότι, μέσα στους 2 πρώτους μήνες του 2014, εισπράχθηκαν μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων έσοδα υψηλότερα κατά 1 δισ. ευρώ από αυτά που είχαν αρχικά προβλεφθεί και η Τρόικα θεωρεί ότι πρέπει να προσμετρηθούν στο 2014.

Σύμφωνα, ειδικότερα, με τα αναλυτικά στοιχεία του υπουργείου:

- Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (συνολικά έσοδα τακτικού προϋπολογισμού μείον επιστροφές φόρων) ανήλθαν σε 7,874 δισ. ευρώ,
 
- Οι επιστροφές φόρων ανήλθαν σε 497.000.000 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 304 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (193.000.000 ευρώ).
 
- Τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ανήλθαν σε 1,594 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας κατά 1 δισ. ευρώ τον στόχο του προϋπολογισμού!
 
- Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 8,973 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 590.000.000 ευρώ έναντι του στόχου (9,563 δισ. ευρώ).
 
Οι δαπάνες του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων διαμορφώθηκαν σε 606.000.000 ευρώ, υπερβαίνοντας κατά 256.000.000 ευρώ τον στόχο του προϋπολογισμού .