Στο στόχαστρο της Εφορίας όσοι έχουν «λεφτά στο στρώμα»

Με συνοπτικές διαδικασίες, τους ζητά να αποδείξουν πού βρήκαν τα λεφτά και παράλληλα προχωρά σε ελέγχους μέχρι και 20 χρόνια πίσω για να επιβάλει πρόσθετους φόρους.

Οπως αποκαλύπτει σήμερα το «ΘΕΜΑ», από την 1η Απριλίου έχουν αρχίσει να καταφτάνουν ειδοποιητήρια στους πρώτους 150 νέους ελεγχόμενους, ενώ σειρά παίρνουν και θα ακολουθήσουν άλλοι περίπου 1.500 φορολογούμενοι που έχουν επιλεγεί μετά την έρευνα των τραπεζικών λογαριασμών και των δανείων τους.

Η επιστολή αναφέρει ότι καλούνται να προσέλθουν στο ΣΔΟΕ για να αντικρούσουν τα αποτελέσματα των ελέγχων για το διάστημα από 1/1/2000 έως 31/12/2011 στα ατομικά τους εισοδήματα. Παράλληλα περιλαμβάνει αναλυτικά και τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών τους (ατομικών ή κοινών) κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.

Πρόστιμο για μη παροχή εξηγήσεων

Στη συγκεκριμένη φάση στο στόχαστρο του υπουργείου Οικονομικών βρίσκονται κυρίως οι ελεύθεροι επαγγελματίες, καθώς θεωρούνται κλάδος υψηλού κινδύνου και, επιπλέον, τα ευρήματα του ΣΔΟΕ δείχνουν ότι ενώ έχουν περάσει από τα χέρια τους πολύ μεγάλα χρηματικά ποσά, δήλωναν εισοδήματα πείνας. Εκτός από τις καραμπινάτες υποθέσεις φοροδιαφυγής που έρχονται στο φως, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι ελεγχόμενοι ισχυρίζονται ότι τα λεφτά που βρέθηκαν σε λογαριασμούς τους ήταν αποταμιεύσεις παλαιοτέρων ετών ή τα χρήματα πελατών τους. Η διορία που τους δίνει το ΣΔΟΕ για να εκθέσουν τα επιχειρήματά τους είναι μόλις 10 ημέρες, με συνέπεια να μην μπορούν να βρουν στοιχεία από το 2000 (τα οποία μάλιστα δεν είχαν την υποχρέωση να τηρούν) για να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους. Ετσι, πριν προλάβουν να κάνουν «κιχ», ο έλεγχος καταλήγει με συνοπτικές διαδικασίες σε πράξεις επιβολής αυστηρών προστίμων ή και σε ποινικές διώξεις για τις περιπτώσεις που διαπιστώνει αδικαιολόγητη αύξηση περιουσίας (φοροδιαφυγή) άνω των 175.000 ευρώ.

«Μιλούν» οι τράπεζες

Η παγίδα είχε προετοιμαστεί συστηματικά από το ΣΔΟΕ. Στηρίχτηκε στα στοιχεία που έστελναν οι τράπεζες για καταθέσεις και δάνεια, από τα οποία επελέγησαν υποθέσεις φορολογουμένων οι οποίοι το 2012 είχαν υπόλοιπο τουλάχιστον από 150.000 ευρώ έως και αρκετά εκατομμύρια στους λογαριασμούς τους. Πηγές στο ΣΔΟΕ τόνιζαν, μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», πως στους συγκεκριμένους ελέγχους ερευνήθηκε πρώτα αν είχαν γίνει αναλήψεις και μεταφορές από άλλες τράπεζες και λογαριασμούς ώστε να υπολογιστεί το καθαρό ποσό των καταθέσεων και όχι το άθροισμά τους. Εκτός από τις καταθέσεις στις τράπεζες, αναζητήθηκε και το ποιοι πλήρωναν ανελλιπώς τις δόσεις τους για μεγάλα δάνεια που είχαν πάρει στο παρελθόν. Στη συνέχεια, το ΣΔΟΕ ανέθεσε σε πληροφορικάριους του υπουργείου να προβούν σε ηλεκτρονική διασταύρωση για να δουν αν συμφωνούν οι πληρωμές και οι καταθέσεις με τα εισοδήματα που δήλωναν στην Εφορία οι ελεγχόμενοι. Με τα κριτήρια αυτά συμψηφίστηκαν τα ποσά αποταμιεύσεων με εκείνα των πληρωμών για δάνεια. Διαπιστώθηκε, έτσι, ποιοι είχαν προσαύξηση περιουσίας και υψηλά ταμειακά διαθέσιμα τα οποία δεν δικαιολογούνταν από τα φορολογημένα εισοδήματά τους. Στις λίστες του ΣΔΟΕ βρέθηκαν και πολλοί μισθοσυντήρητοι, οι οποίοι όμως θα εξεταστούν σε επόμενη φάση, αφού τις μεγαλύτερες φορολογικές διαφορές είχαν ελεύθεροι επαγγελματίες.

Τι εξηγήσεις δίνουν οι ελεγχόμενοι

«Στόχευση του υπουργείου Οικονομικών και των ελεγκτικών μηχανισμών που διαθέτει δεν είναι πλέον η σύλληψη της φοροδιαφυγής με τη μορφή που την ξέραμε μέχρι σήμερα, δηλαδή της μη έκδοσης τιμολογίων ή αποδείξεων», αναφέρει στο «ΘΕΜΑ» ο φοροτεχνικός κ. Παναγιώτης Παντελής. Οπως εξηγεί, «στόχος πλέον είναι η δημιουργημένη περιουσία, η οποία εκφράζεται με καταθέσεις ποσών σε λογαριασμούς, περιουσιακά στοιχεία αξίας, ακίνητα, αυτοκίνητα. Για να υλοποιηθεί το πρόγραμμα, ζητούνται δεδομένα για τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία που έχει ο φορολογούμενος από οπουδήποτε αυτά μπορούν να αντληθούν. Ετσι, ζητούνται από τις τράπεζες το ύψος των καταθέσεων, τα χορηγηθέντα δάνεια σε συνάρτηση με τα δηλωθέντα εισοδήματα τόσο κατά τη λήψη του δανείου όσο και κατά την εξυπηρέτησή του».  
Στη δυσχερή θέση να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα βρίσκονται ολόκληροι επαγγελματικοί κλάδοι που -διαχρονικά- δήλωναν μεν ψίχουλα στην Εφορία ακόμη και προ κρίσης (π.χ. κομμωτές, μπαρ και τεχνικά επαγγέλματα της οικοδομής με μέσο δηλωθέν εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ ετησίως), αλλά είχαν την άνεση να πληρώνουν πολλαπλάσια λεφτά σε δάνεια για τις επιχειρήσεις τους (για επαγγελματικό εξοπλισμό, αυτοκίνητα, ταξίδια κ.λπ.) ή να έχουν μεγάλες καταθέσεις.

«Πακέτο» στα δικαστήρια

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου οι ελεγχόμενοι υποστηρίζουν ότι τα λεφτά αυτά τα είχαν σηκώσει από τράπεζες το 2009-2011 υπό τον φόβο ότι η χώρα θα χρεοκοπούσε. Αλλοι ισχυρίζονται ότι τα λεφτά δεν ήταν καν δικά τους αλλά πελατών τους. Για παράδειγμα, πελάτες μπορεί να έδιναν χρήματα στον μηχανικό τους για να πληρώνει εργασίες σε υπό ανέγερση οικοδομές ή να πιστώθηκαν στον λογαριασμό του δικηγόρου ποσά που επιδικάστηκαν μετά από μαζικές προσφυγές εργαζομένων, με σκοπό να δοθούν στους δικαιούχους. Και σε αυτές τις περιπτώσεις, όμως, το ΣΔΟΕ απαιτεί έγγραφα και στοιχεία που να αποδεικνύουν τους εν λόγω ισχυρισμούς.  Ωστόσο, με τους νέους φορολογικούς νόμους, οι ελεγχόμενοι φέρουν πλέον το βάρος της απόδειξης της αθωότητάς τους. Ενώ δηλαδή δεν είχαν την υποχρέωση στο παρελθόν να τηρούν αρχείο με αποδεικτικά στοιχεία (για παράδειγμα, παλαιά βιβλιά­ρια καταθέσεων πριν από το 2000 ή συμβάσεις και συμφωνητικά για κάθε υπόθεση για την οποία πληρώθηκαν) τώρα θεωρούνται ένοχοι αν δεν τα βρουν για να τα καταθέσουν. Ο έλεγχος προχωρά στην επιβολή προστίμων και για ό,τι άλλο εντοπίσει στην πορεία (π.χ. αδικαιολόγητη αγορά ακινήτων), ενώ μπορεί να επεκταθεί και σε βάθος 20ετίας, αλλά για τα επιπλέον δέκα χρόνια πρέπει η φορολογική αρχή να αποδείξει και να στηρίξει τις κατηγορίες. Με τα δεδομένα αυτά, οι ελεγχόμενοι αναζητούν τρόπους να προσφύγουν στα δικαστήρια, ενώ για τους υπόλοιπους, έστω και αν δεν τους έχει χτυπήσει ακόμα την πόρτα το ΣΔΟΕ, προκύπτει η ανάγκη προσεκτικής οργάνωσης και διαχείρισης των φορολογικών στοιχείων και των διαθεσίμων τους.
Για παράδειγμα, άνθρωποι που έκρυβαν κάτω από το στρώμα τις αποταμιεύσεις τους από φόβο μην τις χάσουν, θα πρέπει να αποδείξουν πού είχαν πριν τα χρήματα για μια αγορά (νέο αυτοκίνητο) ή την επανακατάθεση κεφαλαίων στην τράπεζα, τα οποία διέθεταν και πριν αλλά τώρα θεωρούνται «αδικαιολόγητος πλουτισμός».  Μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις, αλλά και για να κινηθεί η οικονομία, παράγοντες της αγοράς και έμπειροι ελεγκτές του υπουργείου Οικονομικών τονίζουν ότι θα έπρεπε η κυβέρνηση να εξετάσει μια νέα περαίωση.