Βόμβα ΔΝΤ για νέες μειώσεις μισθών και συντάξεων

Δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση των ελεγκτών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου υπό την ομάδα του Πολ Τόμσεν η οποία «συνοδεύει» την απόφαση που ελήφθη την προηγούμενη Πέμπτη για εκταμίευση της δόσης των 3,41 δισ.ευρώ προς την Ελλάδα.

«Συνεχίστε στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων»

Τη διατήρηση των μέτρων που απέδωσαν τα μέγιστα ώστε να κατακτήσει η Ελλάδα τους δημοσιονομικούς στόχους που της είχαν τεθεί και να φτάσει ακόμα και στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος εισηγείται η έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που δόθηκε νωρίτερα στη δημοσιότητα.

Ουσιαστικά το ΔΝΤ εκτιμά πως θα χρειασθούν μέτρα για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που οι ίδιοι υπολογίζουν στο 1% του ΑΕΠ για το 2015 (περίπου 1,8 δισ. σε σημερινές τιμές) και στα 3/4 της μονάδας για το 2016, (περίπου 1,5 δισ. ευρώ σε σημερινές τιμές) δηλαδή αθροιστικά περίπου 3,3 δισ.ευρώ.

Στην έκθεση τονίζεται πως η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ως μικρότερα τα κενά κυρίως γιατί προσβλέπει σε μεγαλύτερα έσοδα από πλευράς φορολογικών ελέγχων, αλλά σε κάθε περίπτωση συμφώνησε να αναθεωρήσει, εφόσον χρειαστεί, στοιχεία και προβλέψεις την περίοδο που θα συντάσσεται ο προϋπολογισμός για το 2015.

Εδώ βέβαια πρέπει να σημειωθεί πως οι ειδικοί του ΔΝΤ έχουν πολλάκις πέσει έξω στις σχετικές εκτιμήσεις τους, καθώς αρχικά δεν “έβλεπαν” την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος για τη χρήση 2013, ενώ και πρόσφατα, στο τελευταίο τους report, έδιναν την ύφεση στη χώρα μας για το πρώτο τρίμηνο της τρέχουσας χρονιάς στο 1,1% επι του ΑΕΠ για να διαψευσθούν από τα επίσημα στοιχεία της Eurostat που κατέγραψε το σχετικό νούμερο στο 0,9%...

Συγχαρητήρια για την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας και την επιστροφή των επενδυτών

«Μαστίγιο» για να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις και να ληφθούν και πρόσθετα μέτρα, αν χρειαστεί, για να επιτευχθούν συνεχή πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2016, θεωρείται η έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Στην έκθεση Τόμσεν περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια οι βασικές κατευθύνσεις που δίνουν οι δανειστές, προκειμένου να λάβει η χώρα τις επόμενες δόσεις αλλά και το πράσινο φως για την ελάφρυνση του χρέους.
 
«Με το καλησπέρα» λοιπόν ο κ. Χαρδούβελης θα κληθεί να τοποθετηθεί δημοσίως αν απαιτούνται νέα μέτρα ή και νέο δάνειο, όπως διαφαίνεται από την έκθεση των ελεγκτών.
Η έκθεση του ΔΝΤ επισημαίνει την μεγάλη δημοσιονομική πρόοδο που έχει συντελεστεί ειδικά την τελευταία διετία, και υπογραμμίζει την επιστροφή των επενδυτών στη χώρα μας. Διαπιστώνει όμως άνοδο της φτώχειας (από 20% το 2009 σε 23% το 2012) αλλά και μεγάλη κόπωση για τις μεταρρυθμίσεις.  Επισημαίνει ότι η πολιτική στήριξη στο πρόγραμμα είναι εύθραυστη, καθώς η κυβέρνηση συνασπισμού έχει μειωμένη πλειοψηφία μόλις δύο εδρών στο κοινοβούλιο των 300 μελών. «Αυτό καθιστά δύσκολο να προχωρήσουν με τόλμη και γρήγορα με τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις» τονίζει το κλιμάκιο των ελεγκτών, ομολογώντας μάλιστα ότι η συμφωνία έκλεισε περίπου «άρον-άρον», με σημαντικές καθυστερήσεις στην επίτευξη συμφωνιών για να «κλείσει» ένα ικανό πακέτο πολιτικής που θα δικαιολογούσε την ολοκλήρωση της αξιολόγησης αυτής.
 
Στα βασικά της σημεία, η έκθεση δίνει κατεύθυνση στην κυβέρνηση για μέτρα και παρεμβάσεις όπως:
-          να καλυφθεί δημοσιονομικό «κενό» 2 δισ. ευρώ για το 2015. Η εκτίμηση αυτή θα επανεξεταστεί το Φθινόπωρο κατά την κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού. Ως πρώτη λύση προβάλλει η επέκταση της έκτακτης εισφοράς έως το 2016, αλλιώς μέχρι τότε η «τρύπα» υπολογίζεται να φτάσει σε 3,7 δισ. ευρώ. Για να καλυφθεί το «κενό», στην επιστολή τους που συνοδεύει την έκθεση, ο πρωθυπουργός και οι κύριοι Στουρνάρας και Προβόπουλος συνυπογράφουν την δέσμευση της κυβέρνησης να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, για την επίτευξη των στόχων.
 
-          να καλυφθεί χρηματοδοτικό «κενό» 12,6 δισ. ευρώ, ενώ το Χρέος θα φτάσει στο 127,7% του ΑΕΠ το 2020 και στο 117,2% του ΑΕΠ το 2022, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για να λήψη μέτρων από τους Ευρωπαίους για ελάφρυνση του χρέους ώστε να καταστεί βιώσιμες.

-          να διασφαλιστούν τα πρωτογενή πλεονάσματα, με  νέες περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων στο δημόσιο. Ανησυχούν μάλιστα για τη διανομή επιδομάτων που σχεδιάζει η κυβέρνηση, όπως το κοινωνικό μέρισμα που ήδη έδωσε.

-          να προχωρήσουν  οι απολύσεις στο δημόσιο που «σκάλωσαν» και οδήγησαν μεν σε τυφλά «λουκέτα» όπως στην ΕΡΤ, αλλά δεν έχουν επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα και διαρκή επίπτωση στο 2014 και μετά.

-          να αρθούν οι περιορισμοί στις ομαδικές απολύσεις και να εισαχθεί στην εθνική νομοθεσία ο θεσμός του lock out, δηλαδή το δικαίωμα των εργοδοτών στην ανταπεργία.

-          νέες παρεμβάσεις στους κατώτερους μισθούς

-          περικοπές όχι μόνο στις υψηλές συντάξεις αφού οι δαπάνες αυτές παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα (17% του ΑΕΠ).

-          πιο δραστικές παρεμβάσεις στον φοροεισπρακτικό μηχανισμό, χωρίς «πολιτικές παρεμβάσεις στη λειτουργία του».

Πρόσθετη ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ζητά το ΔΝΤ από τους Ευρωπαίους

Η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που απασχολεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο στην έκθεσή του υπογραμμίζει πως ενώ το χρέος από το 174% του ΑΕΠ το 2014 θα μειωθεί στο 128% το 2020 και στο 117% το 2022, χωρίς να ληφθούν υπόψη τα πρόσθετα μέτρα που θα λάβουν οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας για την περαιτέρω μείωση του ελληνικού χρέους, υφίστανται κίνδυνοι από την πιθανότητα χαλάρωσης της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και ένα πιαθνό μεγαλύτερο επίπεδο αποπληθωρισμού.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους

Σύμφωνα με το ΔΝΤ το χρέος της Ελλάδας θα βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο για την επόμενη δεκαετία με αποτέλεσμα να λειτουργεί ως τροχοπέδη ώστε το επενδυτικό συναίσθημα να μεταφραστεί σε ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας, κυρίως αν υπάρξουν αμφιβολίες για την πολιτική βούληση της διατήρησης ενός υψηλού πρωτογενούς πλεονάσματος.

Με το ποσοστό του χρέους να βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα το ΔΝΤ κρίνει απαραίτητο οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας να τηρήσουν τη δέσμευσή τους (σ.τ.σ την απόφαση του Eurogroup της 27ης Νοεμβρίου του 2012, όπου οι εταίροι δεσμεύτηκαν σε περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους σε περίπτωση που η Ελλάδα καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα) να παράσχουν πρόσθετη βοήθεια στην Ελλάδα ώστε το χρέος να παραμείνει σε βιώσιμο επίπεδο.
Προβλέπουν επιστροφή της Ελλάδας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Συνολικά το ΔΝΤ κρίνει πως υφίστανται λόγοι για συγκρατημένη αισιοδοξία αναφορικά με την Ελλάδα καθώς σημειώνει πως υπάρχει βελτίωση στο επενδυτικό συναίσθημα και εκτιμά πως η Ελλάδα θα επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης έπειτα από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης. 

Σύμφωνα με την έκθεση η αισιοδοξία προέρχεται από τις προσπάθειες της κυβέρνησης που κατάφερε να βγάλει το Grexit από το τραπέζι, τονίζει ωστόσο πως το γεγονός της αποτυχίας των εξαγωγών να αποτελέσουν την κινητήρια δύναμη ανάπτυξης, όπως γίνεται σε άλλες χώρες της περιφέρειας, δείχνει πως δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. 

Το ΔΝΤ στην έκθεσή του υπογραμμίζει πως είναι επιτακτική ανάγκη να επισπευσθούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ιδίως στην απελευθέρωση της αγοράς των υπηρεσιών, ώστε να υπάρξει μια ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη. 

Μη επαρκώς θωρακισμένος ο τραπεζικός τομέας παρά την ανακεφαλαιοποίηση, αναφέρεται στην έκθεση του ΔΝΤ

Η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η θωράκιση των τραπεζών εν όψει των stress tests του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας, καθώς και η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης, ώστε να ενισχυθεί η πραγματική οικονομία είναι τα βασικά σημεία στα οποία εστιάζει η έκθεση του ΔΝΤ για τον τραπεζικό τομέα στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με το Ταμείο, ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα ενδεχομένως να χρειαστεί επιπλέον κεφάλαια, ώστε να ανταπεξέλθουν στο κύμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων για να ανοίξει ο δρόμος για την οικονομική ανάπτυξη. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση, τα τεστ αντοχής της Τράπεζας της Ελλάδας εκτιμούν πως οι τράπεζες θα χρειαστούν, σύμφωνα με το θετικό σενάριο 6,4 δισ. ευρώ, ενώ βάσει του αρνητικού σεναρίου οι κεφαλαιακές ανάγκες θα φθάσουν τα 9,4 δισ. ευρώ. Το ΔΝΤ προβλέπει αυξημένο ρίσκο σε αυτές τις εκτιμήσεις κυρίως λόγω της επέκτασης των πιστωτικών ζημιών καθώς και της καθυστερήσεως πληρωμών
 
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η συνήθης πρακτική είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να γίνεται βάσει του δυσμενούς σεναρίου, ώστε να διασφαλιστεί πως οι τράπεζες έχουν αρκετά κεφάλαια για να αντεπεξέλθουν σε πιθανές δυσκολίες. Αλλά στην περίπτωση της Ελλάδας το σενάριο αναφοράς βασίζεται στις εκτιμήσεις πως οι κεφαλαιακές ανάγκες εξαρτώνται και από το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων καθώς και την οικονομική ανάπτυξη. Μια πρακτική που, όπως τονίζει το ΔΝΤ, δεν αρκεί, καθώς είναι απίθανο να εξασφαλίζει τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με μεγάλο χάσμα ανταγωνιστικότητας και αδύναμο ιστορικό σχετικά με την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ρευστότητα στην πραγματική οικονομία  

Το ΔΝΤ προτείνει λοιπόν μια εκ των προτέρων μεγαλύτερη ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα, ώστε να διασφαλιστεί πως οι τράπεζες διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για να ρυθμίσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να μπορέσουν να χορηγήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα νέα δάνεια (επίτευξη θετικού ρυθμού πιστωτικής επέκτασης) σε παραγωγικούς και αποτελεσματικούς τομείς της οικονομίας. Παρόλα αυτά, το ΔΝΤ εκτιμά πως η προσέγγιση των ελληνικών αρχών είναι ένα πρώτο θετικό βήμα που επιτρέπει στις τράπεζες να διατηρήσουν ένα προβάδισμα στην ανακεφαλαιοποίηση εν όψει της συνολικής αξιολόγησής τους από τον Ενιαίο Μηχανισμό Εποπτείας, στα τέλη του 2014. 

Η έκθεση του Ταμείου αναφέρει ακόμα πως οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα επανεξεταστούν μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων από τον Ενιαίο Μηχανισμό Εποπτείας, καθώς εν τω μεταξύ οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευτεί να επεκτείνουν την εποπτεία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Το ΔΝΤ τονίζει πως οι ελληνικές αρχές διαθέτουν ένα κεφάλαιο (11 περίπου δισ. ευρώ) στο ΤΧΣ που περίσσεψε από την ολοκλήρωση του τρέχοντος γύρου της ανακεφαλαιοποίησης ώστε να καλύψουν ενδεχόμενες νέες ανάγκες που θα προκύψουν μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας. Γεγονός που, όπως αναφέρει η έκθεση, ενισχύει τη σταθερότητα του τραπεζικού τομέα.

«Κόκκινα δάνεια» και ιδιωτικό χρέος

Αναφορικά με το ιδιωτικό χρέος, το ΔΝΤ προτείνει τρεις βασικές μεταρρυθμίσεις. Πρώτον την εφαρμογή ενός εξωδικαστικού πλαισίου για την αναδιάρθρωση χρέους βάσει των καλύτερων διεθνών πρακτικών, ώστε να ενισχύσει το ήδη υπάρχον πλαίσιο και να βοηθήσει τις βιώσιμες, αλλά υπερχρεωμένες επιχειρήσεις. Δεύτερον, τη θέσπιση ενός νέου κώδικα δεοντολογίας για τη ρύθμιση των οφειλών προς τις τράπεζες και το είδος των εργαλείων αναδιάρθρωσης χρεών και τρίτον την επανεξέταση του νομικού πλαισίου για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με μη εξυπηρετούμενα δάνεια ώστε να εντοπίζονται ταχύτερα οι βιώσιμοι από τους  μη βιώσιμους φορείς.