Γιώργος Προβόπουλος: «Όχι στην οπισθοδρόμηση»

Να προχωρήσει με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στις μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς, καλεί την κυβέρνηση ο απερχόμενος διοικητής της ΤτΕ, κύριος Γιώργος Προβόπουλος, στην έκθεση που παρέδωσε στον πρόεδρο της Βουλής.
 
«Οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση ή ανατροπή της ακολουθούμενης πολιτικής θα οδηγούσε σε νέο αποκλεισμό από τις αγορές και θα επανέφερε τη χώρα σε περίοδο οικονομικής αστάθειας. Ο κίνδυνος αυτός δεν πρέπει να υποτιμάται, καθώς η επάνοδος της χώρας στις διεθνείς αγορές αντανακλά κυρίως το γεγονός ότι οι αγορές προεξοφλούν τη συνέχιση της δημοσιονομικής και μεταρρυθμιστικής προσπάθειας» τονίζει ο κύριος Προβόπουλος.
 
Η  Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική 2013-2014, επισημαίνει:
 
Α. Δημοσιονομικά
- Δικαιώθηκε η πρόβλεψη του διοικητή ότι η εξάλειψη των δίδυμων ελλειμμάτων και η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας θα αποκαθιστούσαν σταδιακά την εμπιστοσύνη και τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας.

-  Οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των συστημικών τραπεζών (συνολικού ύψους 8,3 δισ. ευρώ) υπήρξαν εξαιρετικά επιτυχείς, με μεγάλη συμμετοχή ξένων επενδυτών.

- Επιτυχής ήταν και η έξοδος του Ελληνικού Δημοσίου στις αγορές, από τις οποίες άντλησε κεφάλαια ύψους 3 δισ. ευρώ με έκδοση πενταετών ομολόγων.

- Θετική ήταν η ανταπόκριση των αγορών και στην έκδοση εταιρικών ομολόγων. Την περίοδο Δεκεμβρίου 2012-Μαΐου 2014, μεγάλες ελληνικές εταιρίες άντλησαν συνολικά 4,8 δισ. ευρώ από τις αγορές εταιρικών ομολόγων του εξωτερικού.

- Η βελτίωση του κλίματος ήταν αποτέλεσμα της συνεπούς εφαρμογής του προγράμματος προσαρμογής. Καθοριστική ήταν η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 0,8% του ΑΕΠ το 2013, το οποίο υπερέβη μάλιστα την αρχική πρόβλεψη.

 
Β. Πραγματική Οικονομία
- Ενδείξεις θετικών εξελίξεων παρουσιάζουν και βασικά μεγέθη της πραγματικής οικονομίας.

-  Η αποκλιμάκωση της ύφεσης από τις αρχές του 2013 έως σήμερα είναι σημαντική. Αν συνεχιστεί η έως τώρα τάση μέχρι το τέλος του έτους, το ΑΕΠ το 2014 θα παρουσιάσει αύξηση περί το 0,5%.

- Η κατανάλωση, που αποτελεί τη σημαντικότερη συνιστώσα του ΑΕΠ, παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης.

- Θετική είναι και η εξέλιξη του εξωτερικού ισοζυγίου, κυρίως λόγω της αύξησης των εισπράξεων από τον τουρισμό, ενώ τα έσοδα από τη ναυτιλία κινούνται θετικά, αντανακλώντας την ανοδική τάση του παγκόσμιου εμπορίου.

- Παρατηρείται τάση ανάκαμψης της βιομηχανικής παραγωγής ενώ παράλληλα διατυπώνονται πιο αισιόδοξες προοπτικές για τους επόμενους μήνες (έρευνα ΙΟΒΕ, δείκτης ΡΜΙ).

- Υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις και για την απασχόληση, η οποία παρουσιάζει ενδείξεις ανάκαμψης. Ωστόσο, το επίπεδο της ανεργίας παραμένει ιδιαίτερα υψηλό και αναμένεται να αποκλιμακωθεί σταδιακά και αργά.

- Τα βασικά επιτόκια μειώθηκαν και πάλι τον Ιούνιο του 2014 και υιοθετήθηκαν πρόσθετα μη συμβατικά μέτρα νομισματικής πολιτικής, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης προς την πραγματική οικονομία.
 
Με τα δεδομένα αυτά, ο κύριος Προβόπουλος προβλέπει ότι η ανάκαμψη το 2014 είναι εφικτή. Όμως η ανάκαμψη προϋποθέτει, πρώτον, την αντιστροφή της αρνητικής πορείας των επενδύσεων και, δεύτερον, την επιτάχυνση της αύξησης των εξαγωγών.
 
Η βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών και του κλίματος εμπιστοσύνης ενισχύουν τις προοπτικές ανάκαμψης των επενδύσεων καθώς: (α) Οι επιχειρήσεις αποκτούν πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως η έκδοση εταιρικών ομολόγων, (β) η απορρόφηση των κοινοτικών πόρων έχει αυξηθεί και (γ) η δημιουργία του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου θα λειτουργήσει θετικά στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων.
 
Ο δεύτερος παράγοντας που προβλέπεται ότι θα συμβάλλει θετικά στην ανάπτυξη είναι η αύξηση των εξαγωγών. Όπως αναλύεται στην έκθεση, η στενή συσχέτιση μεταξύ εξαγωγικών επιδόσεων και ανταγωνιστικότητας κόστους που ίσχυε στο παρελθόν διακόπηκε απότομα μετά το 2009, κυρίως εξαιτίας της αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με τις προοπτικές της χώρας και της στενότητας χρηματοδότησης των εξαγωγικών επιχειρήσεων.

Ωστόσο, τονίζεται ότι οι θετικές εξελίξεις δεν επιτρέπουν εφησυχασμό - οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεχιστούν για να διασφαλιστεί η ανάκαμψη. Εξακολουθούν να υπάρχουν αβεβαιότητες και κίνδυνοι που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή και να αντιστρέψουν την πορεία προς την ανάκαμψη.
 

Η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί, χωρίς αποκλίσεις, με κύριους στόχους:
 
1. Την ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα. Έως τώρα έχει πραγματοποιηθεί πρόοδος όσον αφορά στη μείωση του μεγέθους και τον εξορθολογισμό του δημόσιου τομέα. Υπάρχουν ωστόσο τομείς στους οποίους έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις και υπάρχουν κενά που πρέπει σύντομα να καλυφθούν, για να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο κράτος, που θα παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους πολίτες και δεν θα δημιουργεί εμπόδια στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
 
2. Τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής και τα επόμενα χρόνια. Έτσι θα διασφαλιστεί η πτωτική πορεία του δημόσιου χρέους και η διατηρήσιμη πρόσβαση της χώρας στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων. Η δημοσιονομική προσπάθεια την επόμενη πενταετία θα πρέπει να βασιστεί κατά κύριο λόγο στον εξορθολογισμό των δαπανών και στη βελτίωση της φορολογικής διοίκησης. Επιπλέον, η καλύτερη του αναμενόμενου πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής το 2013 ανοίγει το δρόμο και για την υλοποίηση των αποφάσεων του Eurogroup του Νοεμβρίου 2012 ως προς τη διευθέτηση του θέματος του δημόσιου χρέους. Η δέσμευση αυτή των Ευρωπαίων εταίρων επαναδιατυπώθηκε στο ανακοινωθέν του Eurogroup της 5ης Μαΐου 2014.
 
3. Τον αναπροσανατολισμό του παραγωγικού προτύπου που θα εξασφαλίσει μακροχρόνια ταχεία και βιώσιμη ανάπτυξη. Μετά από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε διαδικασία μετάβασης προς ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο. Προκειμένου να επιτευχθεί ομαλά η μετάβαση της οικονομίας σε αυτό το νέο πρότυπο ανάπτυξης, θα πρέπει η οικονομική πολιτική να διαμορφώσει προϋποθέσεις που θα ευνοούν την αναδιάρθρωση της οικονομίας από την πλευρά της προσφοράς. Αυτό απαιτεί την επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη και ανταγωνιστική λειτουργία των αγορών προϊόντων, εργασίας και κεφαλαίων. Για την ανάκαμψη των επενδύσεων είναι απαραίτητη επίσης η δημιουργία ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος με χαμηλό γραφειοκρατικό κόστος για τις επιχειρήσεις, αποτελεσματικό δημόσιο τομέα και σταθερό φορολογικό πλαίσιο με σαφή προσανατολισμό στη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων.


Τράπεζες

Σύμφωνα με το διοικητή, ιδιαίτερα ελπιδοφόρες ήταν τους τελευταίους μήνες οι εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα:

Στο τέλος Μαρτίου 2014 δημοσιοποιήθηκαν τα αποτελέσματα της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, σύμφωνα με τα οποία οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών για την περίοδο Ιουνίου 2013-Δεκεμβρίου 2016 εκτιμήθηκαν στο ποσό των 6,4 δισ. ευρώ υπό το Βασικό Σενάριο και των 9,4 δισ. ευρώ υπό το Δυσμενές Σενάριο. Οι εκτιμήσεις αυτές έλαβαν υπόψη τα αποτελέσματα της διαγνωστικής μελέτης, καθώς επίσης και συντηρητικές προσαρμογές της προβλεπόμενης κερδοφορίας των τραπεζών για το διάστημα Ιουνίου 2013-Δεκεμβρίου 2016.

Η αξιοπιστία της άσκησης και η εμπιστοσύνη των αγορών στις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών τεκμαίρονται από την επιτυχία των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου συνολικού ύψους 8,3 δισ. ευρώ που διενήργησαν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες μέσα σε χρονικό διάστημα δύο μηνών, προσελκύοντας το ενδιαφέρον διεθνών επενδυτών. Οι δύο από τις τέσσερις μάλιστα κάλυψαν όχι μόνο τις κεφαλαιακές απαιτήσεις που προέκυψαν από την άσκηση προσομοίωσης, αλλά και τα κεφάλαια που απαιτούνταν για την επαναγορά των προνομιούχων μετοχών που κατείχε το Ελληνικό Δημόσιο. Την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών καταδεικνύει και η επάνοδος των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές ομολόγων.

Οι δυνατότητες του τραπεζικού συστήματος να στηρίξει με χρηματοδότηση την οικονομική δραστηριότητα έχουν διευρυνθεί, καθώς άρχισε να αποκαθίσταται η πρόσβαση των τραπεζών στις διεθνείς αγορές. Εκτιμάται ότι η διαφαινόμενη οικονομική ανάκαμψη, σε συνδυασμό με την παγίωση και ενίσχυση του κλίματος εμπιστοσύνης, θα συμβάλλει στην προοδευτική αύξηση των καταθέσεων, ενισχύοντας έτσι τις δυνατότητες των τραπεζών μεσοπρόθεσμα να στηρίξουν με σταθερές πηγές χρηματοδότησης την πραγματική οικονομία.


Κόκκινα δάνεια
 
Μετά την επιτυχή αναδιάταξη και ανακεφαλαιοποίησή του, ο τραπεζικός κλάδος καλείται τώρα να βελτιστοποιήσει τη διαχείριση των προβληματικών στοιχείων ενεργητικού, ώστε αφενός να ελαφρυνθούν οι συνεργάσιμοι δανειολήπτες που δυσκολεύονται προσωρινά να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους και αφετέρου να ανακτηθούν σε μακροπρόθεσμη βάση κεφάλαια των τραπεζών που βρίσκονται δεσμευμένα σε προβληματικά δάνεια.
 
Με την ίδρυση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και την προετοιμασία από την Τράπεζα της Ελλάδος του πλαισίου εποπτικών υποχρεώσεων των τραπεζών στη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και του Κώδικα Δεοντολογίας, τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία ενός μηχανισμού επίλυσης του μη εξυπηρετούμενου χρέους των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών προς τις τράπεζες.
 
Το τραπεζικό σύστημα οφείλει να συμβάλλει στην κλαδική αναδιάρθρωση της οικονομίας.
 
Οι τράπεζες οφείλουν τώρα να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα και στην εμπέδωση του νέου προτύπου οικονομικής ανάπτυξης. Οφείλουν δηλαδή να αναλάβουν πρωτοβουλίες που θα στοχεύουν στην ενίσχυση των πραγματικά βιώσιμων επιχειρήσεων, νέων και παλαιών, στην ενθάρρυνση των επιχειρηματικών συμπράξεων και στην υποστήριξη πρωτοβουλιών προς την κατεύθυνση γενναίων κλαδικών αναδιαρθρώσεων.