Θέμα... δραχμής προέκυψε με το νέο πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων

Προτού καλά-καλά επικυρωθεί η επιλογή και η τοποθέτηση του αναπληρητή καθηγητή Χριστόδουλου Στεφανάδη στη θέση του προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ) του υπουργείου Οικονομικών, προέκυψε θέμα για τον κ. Στεφανάδη λόγω... δραχμής.

Ο κ. Στεφανάδης (πρόκειται για αναπληρωτής καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και εξάδελφο του καθηγητή καρδιολογίας που ορίστηκε προχθές σύμβουλος του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά), φαίνεται ότι στο παρελθόν είχε επιχειρηματολογήσει, με άρθρο του σε εφημερίδα, υπέρ της δραχμής. Η αποκάλυψη αυτή προκαλεί τριγμούς αφού θεωρείται παράξενο ο νέος επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων, ένας από τους στενότερους συνεργάτες του υπουργού Οικονομικών, να έχει γράψει υπέρ της επιστροφής σε εθνικό νόμισμα ενώ διακηρυγμένος στόχος της χώρας (ακόμη και από την αξιωματική αντιπολίτευση) είναι η παραμονή στη ζώνη του ευρώ. 

Η απάντηση Στεφανάδη

Την ίδια ώρα, παράγοντες του οικονομικού επιτελείου που ρωτήθηκαν σχετικά, έλεγαν πως δε μπορούν να σχολιάσουν, γιατί αγνοούν το γεγονός και δεν ξέρουν πότε και με ποιο πνεύμα μπορεί να υπήρξε τέτοια δημόσια τοποθέτηση από τον αναπληρωτή καθηγητή, κ. Στεφανάδη.
Μάλιστα, αργά το βράδυ της Τρίτης, ο κ. Στεφανάδης αναμένεται να τοποθετηθεί επισήμως απαντώντας σε όσους τον επικρίνουν ότι πρότεινε την έξοδο από το ευρώ. Ο νέος επικεφαλής του ΣΟΕ αναμένεται να επιχειρηματολογεί ότι η συγκεκριμένη τοποθέτησή του στο άρθρο για την εσωτερική υποτίμηση ήταν μια απάντηση που δόθηκε τη δεδομένη χρονική στιγμή (το 2011) απέναντι σε κείνους που πίεζαν για την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Διαβάστε όλο το άρθρο:

Δομικές αλλαγές και οι αυταπάτες της ανάπτυξης
Του Χριστοδουλου Στεφαναδη

Είναι προφανές σε κάθε σκεπτόμενο πολίτη ότι η ελληνική οικονομία χρειάζεται μεγάλες δομικές αλλαγές. Πρέπει να μειωθεί η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση, να βελτιωθεί το δικαστικό σύστημα, να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα και να αυξηθεί ο ανταγωνισμός στις ολιγοπωλιακές αγορές. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες για τη μακροχρόνια ευημερία της χώρας. Ομως, όπως δείχνει η οικονομική ιστορία, όσο και αν οι δομικές αλλαγές βοηθούν στη μακροχρόνια ανάπτυξη, συνήθως δεν συνεισφέρουν σημαντικά στην έξοδο από μία κυκλική κρίση. Είναι υπεραισιόδοξο να περιμένουμε πως η χώρα θα ανακάμψει μέσα σε αποδεκτό χρονικό διάστημα διαμέσου δομικών μεταρρυθμίσεων.

Δυστυχώς, η δομή μιας οικονομίας είναι μία μεταβλητή που συνήθως αλλάζει πολύ αργά. Τα δομικά προβλήματα και στρεβλώσεις συχνά οφείλονται σε δυσμενή ιστορικά ατυχήματα στο παρελθόν που ώθησαν την οικονομία να στραφεί σε λάθος κατεύθυνση. Επίσης, μπορεί να οφείλονται σε πολιτικοοικονομικές συμμαχίες παρασιτικών ομάδων που επέβαλαν δομές επωφελείς για τα στενά τους συμφέροντα, αλλά επιβλαβείς για το κοινωνικό σύνολο. Τέτοιες καταστάσεις αλλάζουν δύσκολα, και ακόμα και όταν αλλάξουν, φέρνουν θετικά αποτελέσματα στην πραγματική οικονομία μόνο μετά από αρκετό χρόνο.

Τι κάνει την κυβέρνηση να πιστεύει ότι οι δομικές αλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν ταχύτερα στην Ελλάδα; Οτι οι αλλαγές θα ολοκληρωθούν πριν η χώρα μεταβληθεί σε κρανίου τόπο και μια ολόκληρη γενιά Ελλήνων χαθεί; Οι αγορές προφανώς δεν πιστεύουν ότι αυτό το εγχείρημα είναι ιδιαίτερα εφικτό, και γι' αυτό ποντάρουν στο ότι η ελληνική οικονομία θα είναι βαλτωμένη για αρκετό καιρό. Επίσης, ακόμα χειρότερο είναι ότι η προβολή του υπεραισιόδοξου επιχειρήματος πως η κρίση θα ξεπεραστεί διαμέσου δομικών αλλαγών μπορεί να κάνει τις αλλαγές ακόμα πιο δύσκολες. Οι απογοητευμένοι πολίτες (που δικαιολογημένα περιμένουν αποτελέσματα μέσα σε ένα αποδεκτό χρονικό διάστημα) μπορεί να σταματήσουν να υποστηρίζουν τις μεταρρυθμίσεις και να προσχωρήσουν σε λαϊκιστικά κινήματα.

Οπως τονίζουν τα πιο απλά εγχειρίδια Μακροοικονομικής, γρήγορη βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη μπορεί να έρθει όχι με δομικές αλλαγές, αλλά με δύο άλλους τρόπους. Πρώτον, με επεκτατική δημοσιονομική πολιτική (δηλαδή με αύξηση των δημοσίων έργων και δαπανών) και δεύτερον, με υποτίμηση του κόστους ζωής (δηλαδή με μείωση των εγχώριων μισθών και τιμών) που καθιστά τα εγχώρια προϊόντα πιο ανταγωνιστικά. Στην Ελλάδα ο πρώτος τρόπος είναι προς το παρόν ανέφικτος λόγω της χρεοκοπίας του κράτους και της απροθυμίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης να συνεισφέρει, οπότε η μόνη διέξοδος για σχετικά γρήγορη ανάπτυξη είναι η υποτίμηση. Οπως εξήγησα στην «Καθημερινή» (13/11/2011, «Για μία λιγότερο επώδυνη εσωτερική υποτίμηση»), θα είναι προτιμότερο αν η κυβέρνηση μπορεί να προχωρήσει σε μία γρήγορη και αποτελεσματική εσωτερική υποτίμηση εντός της Ευρωζώνης. Αλλά αν δεν υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμοστεί σωστά η δύσκολη και ημι-πειραματική συνταγή της εσωτερικής υποτίμησης (και εδώ ισχύει το «Γνώθι Σαυτόν»), θα ήταν φρόνιμο να εξεταστεί προσεκτικά και η εναλλακτική λύση της νομισματικής υποτίμησης με συντεταγμένη επιστροφή στη δραχμή.

Οπως δείχνουν οι πράξεις τους, οι κυβερνώντες των δύο τελευταίων χρόνων αδυνατούν να κατανοήσουν την τεράστια σημασία του εγχειρήματος μιας γρήγορης υποτίμησης. Εκτός, βέβαια, και αν η κυβέρνηση ενδιαφέρεται μόνο για τα πολύ μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και έχει εγκαταλείψει την προσπάθεια να βοηθήσει την οικονομία σε βραχυπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Ομως, όπως είπε ένας από τους σημαντικότερους οικονομολόγους του 20ού αιώνα, ο John Maynard Keynes, «μακροπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί».

Ποιος είναι ο Χριστόδουλος Στεφανάδης

Το όνομα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιά κ. Χριστόδουλου Στεφανάδη ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, ως διάδοχο του επί σειρά ετών προέδρου του Συμβουλίου Οικονομολόγων Εμπειρογνωμόνων καθ. κυρίου Παναγιώτη Τσακλόγλου.

Ο κ. Στεφανάδης είναι Πρόεδρος του Τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Υπεύθυνος του Προγράμματος Διά Βίου Μάθησης e-learning στο ίδιο Τμήμα.

Έχει εργαστεί στο Τμήμα Έρευνας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη (Federal Reserve Bank of New York) και έχει διδάξει στα πανεπιστήμια Columbia University και University of Arizona.

Οι τομείς στους οποίους ειδικεύεται και έχει εκπονήσει ερευνητικό έργο είναι η θεωρία οικονομικής ανάπτυξης, η πολιτική οικονομία, η βιομηχανική οργάνωση και η χρηματοοικονομική. Ακαδημαϊκές μελέτες του έχουν δημοσιευτεί σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά.

Έχει κάνει το διδακτορικό του (Ph.D) στα οικονομικά στο New York University των ΗΠΑ. Επίσης, έχει μεταπτυχιακό (M.Phil) στα οικονομικά και τη χρηματοοικονομική από το New York University και δίπλωμα πολιτικού μηχανικού από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.