Ρυθμίσεις δανείων μόνο για … survivors

Μεγάλες ανατροπές στον επιχειρηματικό χάρτη και στο τραπεζικό τοπίο φέρνει από το φθινόπωρο ο νέος «μηχανισμός διάσωσης» από τα χρέη στις τράπεζες, τον οποίο ετοιμάζουν κυβέρνηση, τράπεζες και Τρόικα. Στο κοντινό μέλλον, δάνεια και διευκολύνσεις θα παίρνουν μόνο οι επιχειρήσεις και οι δανειολήπτες που θα κρίνονται «οικονομικά βιώσιμοι». Το μέτρο εντάσσεται στο σχέδιο της εξυγίανσης των ελληνικών τραπεζών, το οποίο αποτελεί όρο για να φτάσει και στην Ελλάδα μέρος από την άπλετη ρευστότητα που αναμένεται να διοχετεύσει στην αγορά τους επόμενους μήνες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα –και που μπορεί να ξεπεράσι και τα 400 δισ. ευρώ για το σύνολο της Ευρωζώνης.
 
Το νέο σύστημα διαχείρισης δανείων σχεδιάζεται να καλύψει τις ανάγκες μόνο των υγιών επιχειρήσεων, που έχουν τα φόντα και τις προοπτικές να επιβιώσουν στην μετά-την-κρίση εποχή, βγάζοντας «από το κάδρο» τις παλαιού τύπου «οριζόντιες  λύσεις» που προστάτευαν όλους τους δανειολήπτες, με βάση περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια. Θα προβλέπει ένα μεγάλο «μενού» λύσεων που εκτείνονται από την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και την αύξηση των δόσεων, μέχρι τη διαγραφή μέρους ή του συνόλου της οφειλής και «δεύτερη ευκαιρία» για εταιρίες που εφαρμόζουν προγράμματα εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης.
 
Όσα προκύπτουν από την μεγάλη σύσκεψη χθες στο Μέγαρο Μαξίμου με τη συμμετοχή υπουργών και τραπεζιτών, αλλά και όσα ειπώθηκαν από Έλληνες και Ευρωπαίους αξιωματούχους στο συνέδριο του Ecomomist, επιβεβαιώνουν πως εν όψει των stress test των τραπεζών, επιχειρείται ένα μεγάλο deal που ως στόχο έχει, η αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους να οδηγήσει και σε ανασύνταξη του επιχειρηματικού τομέα στη χώρα μας. Την «επόμενη μέρα» της εφαρμογής του, τα χορηγούμενα δάνεια δεν θα αποτελούν πλέον «σανίδα σωτηρίας» των επιχειρήσεων και των τραπεζών –όπως επί δεκαετίες γινόταν και στη χώρα μας- αλλά θα αποτελούν «εργαλείο» για να κινούνται η αγορά και η οικονομία.

 

Ποιοι θα κρίνουν την τύχη των δανειοληπτών 

Με τα νέα δεδομένα, διευκολύνσεις που θα φτάνουν μέχρι το «κούρεμα» οφειλών ή και την «δεύτερη ευκαιρία» μετά την πτώχευση, θα μπορούν να έχουν π.χ. επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό και μεγάλη προστιθέμενη αξία παραγωγής και υπηρεσιών, ενώ αντίθετα θα μείνουν «εκτός νυμφώνος» επιχειρήσεις που δεν έχουν σύγχρονο προσανατολισμό και επιχειρηματικό πλάνο (π.χ. πιτσαρίες, καφετέριες, εμπορικά καταστήματα ή βιοτεχνίες που -διαχρονικά αλλά και εν μέσω κρίσης- ανοίγουν κατά εκατοντάδες στη θέση άλλων που κλείνουν ή το ένα δίπλα στο άλλο). 

Ουσιαστικά πρόκειται για μια αλλαγή αναπτυξιακού προτύπου της χώρας, για την οποία επανειλημμένως έχει μιλήσει στον ένα μήνα που είναι υπουργός Οικονομικών και ο κύριος Χαρδούβελης. Μόλις χθές, μιλώντας για το μέλλον και τις προοπτικές της ελληνικής Οικονομίας στο συνέδριο του Economist δήλωσε πως για την ευημερία και ανταγωνιστικότητα μιας χώρας, ειδικά στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη οικονομία, απαιτούνται «η οργάνωση και εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, το επιχειρηματικό περιβάλλον, η καινοτομία και η τεχνολογία (…) σοβαρή και σταθερή επέκταση των εξαγωγών» και όχι μόνο «μείωση της κατανάλωσης εισαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών».
 

Όπως όλα δείχνουν, με τη δημιουργία του νέου μηχανισμού διαχείρισης δανείων, οι τράπεζες θα αποφαίνονται ποιες επιχειρήσεις μπορούν να επιβιώσουν και να δημιουργήσουν νέες θέσεις απασχόλησης ώστε να τους δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία μέσα από τη διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, με κριτήρια που θα ορίσουν η Κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος σε συνεργασία με τα πιστωτικά ιδρύματα αλλά και τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικα.  Αυτό θα σηματοδοτήσει την αναδιάρθρωση χιλιάδων ζημιογόνων επιχειρήσεων, κάτι που σημαίνει ότι πολλοί επιχειρηματίες, από μικρομεσαίοι μέχρι και μεγάλοι, θα «πάνε σπίτι τους» αν δεν βάλουν το χέρι στην τσέπη για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις τους.
 
Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες θα εξετάζουν και ποιες επιχειρήσεις και δανειολήπτες «κοκκίνισαν» χωρίς δική τους ευθύνη στα χρόνια της κρίσης (πχ λόγω ασυνέπειας πελατών τους κλπ) ώστε να αντιμετωπίζονται ευνοϊκότερα, εφόσον όμως δείξουν ότι έχουν τα «φόντα» και το σχέδιο να ξεπεράσουν τα προβλήματα του οικονομικού κύκλου και της κρίσης.

 

Αλλαγές στις τράπεζες

Όπως ανέφεραν χθες πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης, στόχος του οικονομικού επιτελείου της Κυβέρνησης είναι να δημιουργηθεί ένα «καλάθι χρηματοπιστωτικών προϊόντων» στο οποίο θα περιλαμβάνεται και ο Κώδικας Δεοντολογίας για τη διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών. Ο στόχος είναι μέσα στο καλοκαίρι να τεθούν οι κατευθυντήριες γραμμές προκειμένου τον Σεπτέμβριο στην καλύτερη περίπτωση να αρχίσει να «τρέχει» ο μηχανισμός.Σύμφωνα με ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης «εάν δεν εξυγιανθούν κάποια οχήματα ώστε να υπάρξουν επενδύσεις, το σύστημα δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει».
 
Και μετά τη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρόεδρος της Τρ. Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας, μιλώντας στους δημοσιογράφους είπε ότι σύντομα θα υπάρχουν  νέα εργαλεία που θα διευκολύνουν την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, ενώ και ο κ. Δένδιας έκανε λόγο για νέο πλαίσιο αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα είναι έτοιμο σε ένα μήνα.
 
Στο πλαίσιο αυτό οι τράπεζες είναι αναγκασμένες να προχωρήσουν άμεσα τις διαδικασίες για την ενεργή και αποτελεσματική διαχείριση των προβληματικών επιχειρηματικών και στεγαστικών δανείων. Αναγκάζονται όμως έτσι, εκτός από τα αποκτήσουν κεντρικό σύστημα διαχείρισης προβληματικών δανείων (bad banks) να δημιουργήσουν για πρώτη φορά και νέα τμήματα αξιολόγησης ρισκου και εξατομικευμένης τιμολόγησης των πελατών τους, ώστε να ξεχωρίζουν και να επιβραβεύουν τους συνεπείς πελάτες και να μην τους χρεώνουν το κόστος του κινδύνου για δάνεια που –όπως μέχρι πρόσφατα- μοίραζαν «στα τυφλά».
 
Από πλευρά τους και οι τραπεζίτες ζήτησαν την επίσπευση της αλλαγής του πτωχευτικού κώδικα προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια, με απώτερο σκοπό την ρύθμιση των κόκκινων δανείων και την εξυγίανση των ισολογισμών.

Και ο κύριος Σάλλας τόνισε ότι η αντιμετώπιση των συσσωρευμένων κόκκινων δανείων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει να αποκτήσει δυναμική η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, για την οποία είναι αισιόδοξος, καθώς, όπως είπε «είμαστε πολύ καλύτερα σε σχέση με το παρελθόν».
 
Ο ίδιος εκτίμησε ότι τα κόκκινα δάνεια υπολογίζονται σήμερα μεταξύ 75-77 δισ. ευρώ και οι τράπεζες έχουν σημαντικές εξασφαλίσεις για αυτά. Επισήμανε δε πως δεν υπάρχει ανάγκη για νέο κύκλο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. «Ούτως ή άλλως, οι τράπεζες οι ελληνικές είναι, από πλευράς κεφαλαίων πολύ σοβαρά και ισχυρά κεφαλαιοποιημένες», τόνισε.
 
Η σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου πραγματοποιήθηκε υπό τις έντονες πιέσεις του Διεθνούς  Νομισματικού Ταμείου, το οποίο δια στόματος του αναπληρωτή του  Paul Thomsen, Richi Goyal από το βήμα του συνεδρίου του Economist, υπογράμμισε ότι οι τράπεζες θα πρέπει να είναι σε θέση να υποστηρίξουν την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, προειδοποιώντας ότι θα υπάρξει πρόβλημα αν δεν καταφέρουν να βελτιώσουν τους ισολογισμούς τους.
 
Ο Goyal εξέφρασε τις ανησυχίες του υπογραμμίζοντας ότι χρειάζεται «η  ρευστότητα στις τράπεζες για να μπορέσουν να βοηθήσουν την επιχειρηματικότητα» και πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα έχει μπει σε μία κατάσταση που οι τράπεζες δεν μπορούν να δώσουν ρευστότητα και υπάρχουν πολλά δάνεια που δεν εξυπηρετούνται». Φυσικά, διευκρίνισε ότι δεν  υπάρχει οξύ πρόβλημα και υπάρχει σταθερότητα, τονίζοντας ότι «οι τράπεζες έχουν επαρκή κεφάλαια». Ωστόσο, προειδοποίησε ότι αν το πρόβλημα των κακών ισολογισμών συνεχιστεί  θα έχει επίπτωση και στην ανάπτυξη.
 
Εξάλλου, τα κόκκινα δάνεια, τα σχέδια αναδιάρθρωσης των τραπεζών καθώς και τα επικείμενα stress test της ΕΚΤ ήταν και το αντικείμενο της πρώτης συνάντησης που είχαν χθες στην Τράπεζα της Ελλάδος τεχνικά κλιμάκια της τρόικας και στελέχη της κεντρικής τράπεζας.