«Φωτιά» τα «κόκκινα» δάνεια: Τι προβλέπει το σχέδιο της κυβέρνησης

Κινητοποιείται η κυβέρνηση για να προλάβει να εξουδετερώσει τη βόμβα των «κόκκινων» δανείων προτού αυτή πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Στη σύσκεψη που έγινε την Τετάρτη στο Μέγαρο Μαξίμου, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος έδωσαν το πράσινο φως για να προχωρήσουν οι κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, με στόχο από το φθινόπωρο να αρχίσει να λύνεται ο γόρδιος δεσμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στη σύσκεψη αποφασίστηκε να προχωρήσει το υπουργείο Ανάπτυξης στη σύνταξη ενός κώδικα για τον εξωδικαστικό διακανονισμό των επιχειρηματικών δανείων. Ο κώδικας, που θα είναι έτοιμος το φθινόπωρο, θα προβλέπει τα κριτήρια για να γίνει αναδιάρθρωση του δανεισμού μιας επιχείρησης, καθώς και τα μοντέλα που μπορεί να εφαρμοστούν και τα οποία θα προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες της κάθε εταιρείας.

- Με την υιοθέτηση του κώδικα εξωδικαστικού διακανονισμού οι τράπεζες αποκτούν ενιαίες πρακτικές για τη διαχείριση σε ευρεία κλίμακα των «κόκκινων» δανείων, ενώ και οι επιχειρηματίες θα γνωρίζουν το πλαίσιο στο οποίο μπορούν να κινούνται.
- Το δεύτερο μέτρο που αποφασίστηκε είναι η αλλαγή του προπτωχευτικού και του πτωχευτικού δικαίου ώστε να διευκολύνονται οι διαδικασίες εξυγίανσης των υπερδανεισμένων επιχειρήσεων. Το εύρος των αλλαγών θα μελετηθεί σε βάθος, η επιδίωξη, όμως, είναι οι πιστώτριες τράπεζες, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να έχουν δυνατότητα μετατροπής σε μετοχές των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων.

ΔΝΤ: Πρόβλημα ρευστότητας στις τράπεζες

Τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια έχουν εξελιχτεί σε βρόχο για την οικονομία. Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας μιλώντας πρόσφατα στη Βουλή είπε ότι έχουν φτάσει τα 77 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 42 αφορούν χορηγήσεις που δόθηκαν σε επιχειρήσεις, τα 25 στεγαστικά και τα υπόλοιπα καταναλωτικά δάνεια. Προειδοποίηση για την απειλή των «κόκκινων» δανείων απηύθυνε δημοσίως και ο Ρίτσι Γκόγιαλ του ΔΝΤ από το βήμα του συνεδρίου του Economist. Ο αναπληρωτής του Πολ Τόμσεν είπε ότι οι τράπεζες θα πρέπει να είναι σε θέση να υποστηρίξουν την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, προειδοποιώντας ότι θα υπάρξει πρόβλημα αν δεν καταφέρουν να βελτιώσουν τους ισολογισμούς τους. Υπογράμμισε ότι «χρειάζεται η ρευστότητα στις τράπεζες για να μπορέσουν να βοηθήσουν την επιχειρηματικότητα» και πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα έχει μπει σε μία κατάσταση που οι τράπεζες δεν μπορούν να δώσουν ρευστότητα και υπάρχουν πολλά δάνεια που δεν εξυπηρετούνται». Ο κ. Γκόγιαλ κατέληξε τονίζοντας ότι «αν αντιμετωπιστεί το θέμα των “κόκκινων” δανείων, τότε δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα».

Τα «κόκκινα» δάνεια είναι ένα σύνθετο και εξειδικευμένο ζήτημα που απαιτεί να υπάρχουν ταυτόχρονα πολιτική βούληση, κατάλληλα θεσμικά εργαλεία και ειδική οργάνωση στις τράπεζες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη σύσκεψη που έγινε στο Μαξίμου, εκτός των κυρίων Σαμαρά και Βενιζέλου, πήραν μέρος ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, ο υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Δένδιας, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Μαυραγάνης, ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Δημήτρης Μαντζούνης, ο πρόεδρος της Πειραιώς Μιχάλης Σάλλας, ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Αλέξανδρος Τουρκολιάς, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Χρήστος Μεγάλου και ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Σταύρος Παπασταύρου.

Εξαιρετικά σοβαρό αλλά ελεγχόμενο χαρακτήρισε το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς μετά τη σύσκεψη. Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν ήδη κάποιες περιπτώσεις υπερδανεισμένων ζημιογόνων εταιρειών, αλλά με πολύ χρονοβόρες διαδικασίες. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αναδιάρθρωσης είναι της εταιρίας  Μαΐλλης, η οποία ήταν παγκόσμια δύναμη στο αντικείμενό της, αλλά γονάτισε κυρίως λόγω του υψηλού δανεισμού της. Τα δάνεια μετοχοποιήθηκαν και οι μετοχές των πιστωτριών τραπεζών (Alpha, Eurobank, BNP Paribas) μεταβιβάστηκαν πρόσφατα στην HIG Luxembourg, που είναι πλέον ο νέος βασικός μέτοχος της Μαΐλλης.

Σχέδια ριζικής αναδιάρθρωσης 

Η οικονομία δεν μπορεί να επιστρέψει σε αναπτυξιακούς ρυθμούς αν δεν λυθεί το πρόβλημα των συσσωρευμένων «κόκκινων» δανείων. Υπάρχουν επιχειρηματίες που αξιοποιούν τη μέριμνα του νομικού πλαισίου για τους οφειλέτες ώστε να παραμένουν στις εταιρείες τους, ενώ ταυτόχρονα αρνούνται να τις στηρίξουν κεφαλαιακά και πιέζουν να συνεχιστεί η τραπεζική χρηματοδότηση για να επιβιώσουν, επισείοντας τον κίνδυνο να χαθεί μεγάλο μέρος του δανεισμού αν πτωχεύσουν. Οι ζημίες που συσσωρεύονται κάθε χρόνο υποχρεωτικά πρέπει να καλυφθούν είτε από κεφάλαια των μετόχων (που δεν είναι διαθέσιμα) είτε από δανειακά κεφάλαια.  

Τα σχέδια αναδιάρθρωσης δανειακών υποχρεώσεων και επιχειρήσεων θα προβλέπουν -ανάλογα με την περίπτωση- από διαγραφή ενός μέρους των δανείων μέχρι μετοχοποίηση ενός άλλου και εξυπηρέτηση του υπολοίπου, στο πλαίσιο μιας υγιούς λειτουργίας της επιχείρησης σε νέες βάσεις με χρηματοδότηση από ιδιωτικά κεφάλαια που θα συνεισφέρουν οι επιχειρηματίες. Οπου δεν υπάρχει διάθεση συνεργασίας και έμπρακτη δέσμευση στο νέο επιχειρηματικό σχέδιο με συνεισφορά κεφαλαίων από τους ιδιοκτήτες, οι τράπεζες θα μετοχοποιούν τα δάνεια αποκτώντας τον έλεγχο της εταιρείας. Στη συνέχεια θα διορίζουν άλλη διοίκηση και η επιχείρηση κατά περίπτωση θα πωλείται σε άλλους επενδυτές ή θα συγχωνεύεται με ομοειδείς εταιρείες ώστε να δημιουργηθούν μεγαλύτερα σχήματα. 

Οι τράπεζες με αυτόν τον τρόπο θα ανακτούν ένα μέρος τουλάχιστον των κεφαλαίων που δάνεισαν, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι θα θέτουν και πάλι σε λειτουργία βασικούς αρμούς της οικονομίας που σήμερα παράγουν ζημίες, απορροφούν ρευστότητα, δεν εξυπηρετούν μισθολογικές υποχρεώσεις, δεν αποδίδουν φόρους κ.ο.κ. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνει ανανέωση του επιχειρηματικού δυναμικού της χώρας, αλλά και η επανεκκίνηση σημαντικών κλάδων όπως η ιχθυοπαραγωγή, η ακτοπλοΐα, ο ξενοδοχειακός τομέας κ.ά.