«Οι αγορές μοιάζουν με την παλίρροια και τα κύματά της. Από την εποχή της πτώσης έχουμε δει τόσα ράλι -και θα δούμε -, αλλά πάντοτε οι μακροπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν αρνητικές και η ανάπτυξη ισχνή. Οι κυβερνήσεις έσπρωξαν δισεκατομμύρια, η παλίρροια ανέβηκε, τα σκέπασε όλα, αλλά κάποια στιγμή εξαφανίζεται κι όλα μένουν γυμνά». Με τη θεωρία της παλίρροιας εξηγεί την κρίση η senior αναλύτρια και υπεύθυνη πωλήσεων στο treasury της ιαπωνικής Τράπεζας

«Οι αγορές μοιάζουν με την παλίρροια και τα κύματά της. Από την εποχή της πτώσης έχουμε δει τόσα ράλι -και θα δούμε -, αλλά πάντοτε οι μακροπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν αρνητικές και η ανάπτυξη ισχνή. Οι κυβερνήσεις έσπρωξαν δισεκατομμύρια, η παλίρροια ανέβηκε, τα σκέπασε όλα, αλλά κάποια στιγμή εξαφανίζεται κι όλα μένουν γυμνά». Με τη θεωρία της παλίρροιας εξηγεί την κρίση η senior αναλύτρια και υπεύθυνη πωλήσεων στο treasury της ιαπωνικής Τράπεζας Mizuho στο Λονδίνο, κυρία Νικόλ Ελιοτ, η οποία μιλά στο Πρώτο Θέμα για όλα: τις τράπεζες, τον δανεισμό, τους υπαίτιους της πτώσης και, κυρίως, το τι ακολουθεί.  Σε παλαιότερη συνέντευξή της στο Πρώτο Θέμα  είχε προβλέψει κατάρρευση τραπεζών, προτού ακόμα δούμε την πτώχευση της Lehman τον περασμένο Οκτώβριο.

Η γνώμη της διαθέτει βαρύνουσα σημασία, καθώς τις αναλύσεις της παρακολουθούν η Eυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας. Φανατικοί «θαυμαστές» της είναι και η Γενική Διεύθυνση του Ελληνικού Χρέους και η Τράπεζα της Ελλάδος (υπάρχει υπηρεσία στο Bloomberg που δείχνει ποιες εταιρείες εκμεταλλεύονται τις αναλύσεις της).

Οι προβλέψεις της κυρίας Ελιοτ για την οικονομία παραμένουν δυσοίωνες και αιρετικές: τα (ανοδικά) κύματα συνεχίζονται, ωστόσο η θάλασσα θα εξαφανιστεί αργότερα με νέα χαμηλά, πιο κάτω από τον περασμένο Μάρτιο.

Μάλιστα, σε ένα γκάλοπ του Reuters μεταξύ 80 οικονομολόγων μόνο τρεις ανέφεραν ότι θα έχουμε ανάκαμψη προς το τέλος του 2009. Η ίδια παραμένει πεσιμιστική για τις αγορές και διαφωνεί με τους αισιόδοξους. Κι αυτό γιατί θεωρεί πως οι αγορές μοιάζουν περισσότερο με την εικόνα που παρουσίαζαν οι ιαπωνικές τράπεζες μετά τη φούσκα του 1990.

Της ζητάμε να σχολιάσει την πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία ο Dow Jones θα φτάσει τις 11.000 μονάδες εντός του 2009. Δεν κάνει κανένα σχόλιο. Απλώς επαναλαμβάνει το παράδειγμα με την παλίρροια.

Η ίδια θεωρία χρησιμοποιείται και όταν οι εταιρείες ή τράπεζες αυξάνουν το μετοχικό τους κεφάλαιο, όταν δηλαδή εκδίδουν νέες μετοχές για να αντλήσουν χρήμα. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι τώρα κατέχουν περισσότερες μετοχές η αξία των οποίων θα έχει αργότερα χαμηλότερη αξία (diluted). Με άλλα λόγια, η κυρία Ελιοτ εξηγεί ότι η τράπεζα λ.χ. αυξάνει το κεφάλαιό της παίρνοντας χρήματα από τους μετόχους, αλλά αργότερα ο μέτοχος θα κατέχει τις ίδιες μετοχές με χαμηλότερη αξία απ’ ό,τι πριν.

«Χρειάζονται νέοι κανόνες. Λιγότερο χρέος, περισσότερα κεφάλαια»

Το πιο σημαντικό για την κυρία Ελιοτ είναι η εποπτεία των αγορών. Κατά τη γνώμη της, ούτε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (FSA), ούτε η Τράπεζα της Αγγλίας, ούτε άλλη εποπτική αρχή (FDCI ) έκαναν τη δουλειά τους σωστά. Αφησαν τη Μorgan Stanley και τη Lehman να δανειστούν 40 φορές τα κεφάλαιά τους. Χρειάζονται νέοι κανόνες. Ο διαπρεπής οικονομολόγος κ. Nashim Taleb (συγγραφέας του βιβλίου «Black swan») μας λέει ότι χρειάζεται να αλλάξουμε την ισορροπία μεταξύ χρέους και κεφαλαίων (equity). Με άλλα λόγια, λιγότερο χρέος, περισσότερα κεφάλαια.

 

«Αφήστε τους αριθμούς και μελετήστε κοινωνική ψυχολογία…»

 

Κατά τη γνώμη της κυρίας Ελιοτ, οι οικονομολόγοι οφείλουν να δείξουν περισσότερη έμφαση στην κοινωνική ψυχολογία. Να μελετήσουν γιατί ένα πλήθος ανθρώπων επιλέγει να αγοράσει αυτοκίνητα, ακίνητα, να κάνει χλιδάτες πολυδάπανες διακοπές και άλλα τρελά. Πρέπει δηλαδή να εξηγηθεί η ψυχολογία του πλήθους.

 

Σε ερώτησή μας για τις επιπτώσεις της κρίσης σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμού, μας λέει ότι οι πλούσιοι καταλαβαίνουν πιο γρήγορα την κρίση, καθώς διαθέτουν τραπεζίτη ή λογιστή που τους λέει να πουλήσουν ορισμένα περιουσιακά στοιχεία. Αντίθετα, οι φτωχότεροι -εάν δεν απολυθούν- την αντιλαμβάνονται αργότερα, όταν, για παράδειγμα, το ασφαλιστικό ταμείο δεν έχει χρήματα για να τους πληρώσει τις συντάξεις.

 

 

Γιατί παγώνουν τα νέα δάνεια

 

Ρωτήσαμε την κυρία Ελιοτ γιατί σε Ελλάδα και Αγγλία

οι τράπεζες δεν δανείζουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρά τα υψηλά margins και μας εξήγησε:

 

«Οι τράπεζες δεν μπορούν να δανείσουν κι αυτό δεν το καταλαβαίνουν οι πολιτικοί, όπως ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας κ. Αλιστερ Ντάρλινγκ, o οποίος πιέζει τις τράπεζες να ρίξουν τα επιτόκια (ανάλογες πιέσεις πραγματοποιεί ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιάννης Παπαθανασίου). Δεν καταλαβαίνει ότι αν η τράπεζα δανείσει, θα επιδεινώσει τους δείκτες της (bad ratios) και τα πράγματα θα γίνουν πολύ χειρότερα».

 

Και συμπληρώνει: «Τα τωρινά υψηλά margins ευνοούν την κερδοφορία των τραπεζών. Αν υποθέσουμε, όμως, ότι διαθέτουν 2 δισ. λίρες, έχουν μπροστά τους δύο δρόμους: να χορηγήσουν νέα δάνεια και να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους - να τα αντικαταστήσουν καλύτερα (recapitalizing). Οι τράπεζες λοιπόν προτιμούν να αντικαταστήσουν τα καμένα κεφάλαια επειδή μήνα με τον μήνα η κατάσταση γίνεται δυσκολότερη. Πρέπει να διαγράψουν τις ζημίες από τα ακίνητα και τις κάρτες, το κακό χρέος κ.ά. Από τα 2 δισ. λίρες, λοιπόν, το 50% θα διατεθεί για τις ζημίες και το υπόλοιπο για νέα κεφάλαια.

 

Με αυτόν τον τρόπο δεν μένουν χρήματα για τον δανεισμό. Ετσι εξηγείται το γεγονός ότι δεν υπάρχει καθόλου ρευστότητα. Το χρήμα σταματά στις τράπεζες».

 

Πριν από έναν χρόνο ορισμένες καλές εταιρείες -χρηματοοικονομικά- όπως η ΙΒΜ προσπάθησαν να δανειστούν. Τα επιτόκια ήταν υψηλά και άφησαν τον δανεισμό για αργότερα, καθώς μπορούν να παραγάγουν χρηματορροές - όπως, π.χ. η αλυσίδα super market «Tesco».

 

Εναν χρόνο αργότερα τα επιτόκια είναι υψηλότερα και οι εταιρείες είναι τόσο απελπισμένες ώστε να αναζητούν χρήμα για να δανειστούν. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν προχωρούν τα επενδυτικά πλάνα, καθώς με τα ισχύοντα επιτόκια δεν είναι κερδοφόρα. Συνεπακόλουθα, δεν δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας.

 

Φταίνε οι αλχημιστές

 

Η λέξη «αλχημεία» εξηγεί με τον καλύτερο τρόπο, κατά την κυρία Ελιοτ, το γιατί οι αγορές οδηγήθηκαν στην καταστροφή. Ολοι νόμισαν ότι είχαν βρει τον τρόπο προκειμένου να μετατρέψουν ένα άχρηστο μέταλλο σε χρυσό (αλχημιστές). Επικράτησε το εύκολο χρήμα. Ολοι ήθελαν δύο καινούρια σπίτι, δύο καινούρια αυτοκίνητα, πολυτέλειες.

Οι πολιτικοί βοήθησαν τους τραπεζίτες (αλχημιστές). Ηθελαν απλώς να φορολογούν τα κέρδη, αλλά πάντοτε διακατέχονταν από φόβο απέναντί τους.

 

Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr