Ασφαλιστικό και εργασιακά: Τα «όχι» και οι συμβιβασμοί στην αναμέτρηση με την Τρόικα

Στην τελική ευθεία για την αναμέτρηση με την Τρόικα βρίσκεται το Υπουργείο Εργασίας, έχοντας αποσαφηνίσει σε ποια θέματα του ασφαλιστικού και των εργασιακών θέτει βέτο και σε ποια είναι πρόθυμο να αναζητήσει συμβιβαστικές λύσεις.

Η ηγεσία του Υπουργείου θα επιδιώξει να μεταθέσει το χρόνο λήψης αποφάσεων για το ασφαλιστικό για τον Απρίλιο προκειμένου να μην πυροδοτήσει το πολιτικό κλίμα έως την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας.

Σημαντικό ρόλο στη γραμμή άμυνας, που θα διαμορφωθεί, θα παίξουν τα αποτελέσματα των αναλογιστικών μελετών, τα οποία θα δημοσιοποιηθούν μετά τις 15 Νοεμβρίου. Οι μελέτες δείχνουν δραματική συρρίκνωση των εσόδων των ταμείων και σταθεροποίηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης η οποία, όμως, εμφανίζεται αυξημένη ως ποσοστό του ΑΕΠ (προσεγγίζει το 15%) εξαιτίας της ύφεσης της οικονομίας.  Ωστόσο τα μεγέθη που κρίνουν τη βιωσιμότητα των ταμείων βελτιώνονται μετά από 4-5 χρόνια, καθώς αναμένεται  υποχώρηση της ανεργίας. 

Αν οι επικεφαλής της Τρόικας αξιώσουν μέτρα που θα συμβάλλουν στη συγκράτηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης, η ελληνική πλευρά θα ζητήσει πίστωση χρόνου προκειμένου να φανούν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα που αναμένεται να επιφέρει στο σύστημα η εφαρμογή του νόμου 3863, από την 1η Ιανουαρίου 2015.  

Οι γνωστές αξιώσεις της Τρόικας για μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα των εισφορών σε σχέση με τις παροχές, μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης, μείωση της κατώτατης σύνταξης, αύξηση του χρόνου ασφάλισης στα 20 χρόνια αντί για 15, κατάργηση του ΕΚΑΣ, φαίνεται να έχουν εξαιρεθεί από την παρούσα ατζέντα των διαπραγματεύσεων.  

Αν απομακρυνθούν τα «αγκάθια» του ασφαλιστικού, απομένει να συζητηθούν οι διοικητικές ενοποιήσεις των ταμείων που θα περιλαμβάνουν τη δημιουργία ενιαίου κέντρου απονομής συντάξεων και κέντρου ελέγχου των οικονομικών των ασφαλιστικών ταμείων καθώς και η ενοποίηση του μηχανισμού είσπραξης εισφορών και φόρων.

Το υπουργείο Εργασίας θα επιδιώξει να πείσει τους δανειστές ότι με τις ενοποιήσεις και το νοικοκύρεμα των ταμείων θα επιτύχει οικονομίες κλίμακας και κατ' επέκταση μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Στη μείωση θα συμβάλλει και η εφαρμογή των συντελεστών βιωσιμότητας στα επικουρικά και στα ταμεία πρόνοιας. 

Στο μέτωπο των εργασιακών, η γραμμή άμυνας της ελληνικής κυβέρνησης (όπως αποσαφηνίστηκε και στην τηλεδιάσκεψη σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα) περιλαμβάνει τέσσερα «όχι»: ομαδικές απολύσεις, lock out, αλλαγή στον τρόπο απόφασης για την κήρυξη απεργιών και προστασία συνδικαλιστών. Ειδικότερα, η μάχη των ομαδικών απολύσεων φαίνεται να έχει «κερδηθεί» οριστικά ενώ συμβιβαστικές λύσεις συζητούνται για το lock out.

Συγκεκριμένα αν επιτραπεί το κλείσιμο της επιχείρησης από τον εργοδότη ως αντίποινα στην απεργία, θα προστεθεί ρήτρα προστασίας των εργαζομένων, δια της δικαστικής οδού. Δηλαδή, οι θιγόμενοι θα προσφεύγουν στα δικαστήρια για να διεκδικήσουν τα ημερομίσθιά τους  (επιβαρυνόμενοι το κόστος!) και οι προσφυγές θα εκδικάζονται με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων μέσα σε δύο μήνες το πολύ και την έκδοση προσωρινών διαταγών από τα πρωτοδικεία.

Όσον αφορά στον συνδικαλιστικό νόμο, το υπουργείο Εργασίας  έχει καταστήσει σαφές ότι δε θα αποδεχθεί:

-να θιγεί ο πυρήνας του νομοθετικού πλαισίου. 
- να συρρικνωθεί περαιτέρω η  προστασία των συνδικαλιστών έναντι των απολύσεων. Να επισημάνουμε ότι και με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο η προστασία αίρεται αν διαπιστωθεί ποινικό αδίκημα, απιστία η υπεξαίρεση. Στην πράξη, όμως, οι παραβάτες  ιδίως στο δημόσιο έπεφταν «στα μαλακά» και τις περισσότερες φορές απαλλάσσονταν από τα δευτεροβάθμια πειθαρχικά συμβούλια.
- να αλλάξει ο τρόπος  λήψης απόφασης για τις απεργιακές κινητοποιήσεις, ώστε η απόφαση να λαμβάνεται με πλειοψηφία 50% + 1 της γενικής συνέλευσης εργαζομένων και όχι από τα διοικητικά συμβούλια των σωματείων ή των ομοσπονδιών .

Ωστόσο, συμφωνεί να αρχίσει διάλογος για τη μείωση των συνδικαλιστικών αδειών, την αύξηση του χρόνου προειδοποίησης για την πραγματοποίηση απεργιών ( 48 ώρες αντί για 24 στον ιδιωτικό τομέα) και  για τις αλλαγές στον τρόπο χρηματοδότησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Οι αλλαγές όπως διαμηνύει ο υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης,  θα αποφασιστούν με αργά βήματα ώστε  να επιτευχθεί όσο το δυνατόν ευρύτερη συμφωνία με τη ΓΣΕΕ στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου των κοινωνικών εταίρων  που θα πραγματοποιηθεί  στην Αθήνα υπό την αιγίδα του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας.

Το πλαίσιο αλλαγών του συνδικαλιστικού νόμου 1264/82 που ισχύει επί 32 έτη προβλέπει:

-συνδικαλιστικές άδειες: Ο συνδικαλιστής που θα απουσιάζει πάνω από 7 ημέρες θα ελέγχεται από ειδική επιτροπή η οποία θα κρίνει αν η απουσία του είναι δικαιολογημένη. Στην επιτροπή θα συμμετέχουν και εκπρόσωποι της διοίκησης  της επιχείρησης. Ο εργοδότης  θα έχει δικαίωμα να αλλάζει πόστο στο συνδικαλιστή αν κρίνει ότι η απουσία του  προκαλεί πρόβλημα στην εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης.

Σε αντίθεση με το δημόσιο, στον  σκληρό ιδιωτικό τομέα ελάχιστα μέλη παίρνουν άδεια άνευ αποδοχών καθώς κανένα συνδικάτο δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει τα χαμένα μεροκάματα των συνδικαλιστών. 

-Χρόνος προειδοποίησης. Η απεργία στον ιδιωτικό τομέα θα πρέπει να προκηρύσσεται 48 ώρες πριν από την πραγματοποίησή της ( σήμερα απαιτείται 24ωρη προθεσμία) 

- Χρηματοδότηση των συνδικάτων. Οι αλλαγές στο καθεστώς  χρηματοδότησης θα προκαλέσουν αντιδράσεις καθώς το ύψος της χρηματοδότησης σήμερα φθάνει τα 10-15 εκατ. ευρώ ετησίως για 90 περίπου συνδικαλιστικές οργανώσεις. Πρόκειται για πόρους που παρακρατούνται από τους μισθούς των εργαζομένων μέσω του ΟΑΕΔ και αποδίδονται στα συνδικάτα. Σύμφωνα με το νέο καθεστώς, τα συνδικάτα θα αναλάβουν μόνα τους την είσπραξη της  συμμετοχής από τα μέλη τους χωρίς την παρέμβαση του κράτους, όπως γίνεται και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμη, οι επιχορηγήσεις  και οι δαπάνες των συνδικαλιστικών οργανώσεων θα ελέγχονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σημειώνουμε ότι πολλές  συνδικαλιστικές οργανώσεις των ΔΕΚΟ κέρδιζαν επιπλέον χρηματοδότηση μέσω συλλογικών συμβάσεων. Ενδεικτική είναι η  περίπτωση της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ που λάμβανε  ποσά της τάξης των 3 εκατ. ευρώ το χρόνο από το 2004 μέχρι και το 2010, για μετακινήσεις μελών της ΓΕΝΟΠ στο εξωτερικό.

Εκπρόσωποι της ΓΣΕΕ υποστηρίζουν ότι θα χαθεί  το μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους και θα οδηγηθούν σε αφανισμό.

-Περιορισμοί θα τεθούν και στο δικαίωμα των συνδικαλιστών να ενημερώνουν τους εργαζόμενους και να διανέμουν έντυπα, καθώς η Τρόικα απαιτεί «να αποφευχθεί οποιαδήποτε αδικαιολόγητη διαταραχή στη λειτουργία των επιχειρήσεων».