Δ. Σαμπατακάκης: Από μοντέλο, business με την CIA και την Κομισιόν

Θεωρήθηκε ένας από τους ομορφότερους άντρες της Αθήνας και όλοι νόμιζαν ότι θα ακολουθήσει τον δρόμο της τέχνης. Στην πορεία επέλεξε την τέχνη του επιχειρείν. Και από τη γλώσσα του σώματος προτίμησε τα συμβόλαια μετάφρασης σε 52 γλώσσες για λογαριασμό των μεγαλύτερων δυνάμεων του πλανήτη. Η αθηναϊκή ιντελιγκέντσια, ο Ιόλας και το machine translation «Systran» που μεταφράζει όλες τις γλώσσες των πολυεθνικών και των μυστικών υπηρεσιών και των μεγαλύτερων στρατών της Γης

Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

markopoulo@gmail.com

Ρεαλισμός ονομάζεται στην ιστορία της τέχνης το καλλιτεχνικό ρεύμα που διαμορφώθηκε περίπου τον 18ο αιώνα στη Γαλλία από τον ζωγράφο Γκιστάβ Κουρμπέ. Το κίνημα δηλαδή που αντέταξε την αξία της αντικειμενικής πραγματικότητας ως καλλιτεχνικό θέμα ικανό να αντέξει την έλλειψη καλλωπισμού και υποστήριξε με μεγάλη ένταση την ανάγκη της παρουσίασης θεμάτων της σύγχρονης ζωής. Κι αν στον 18ο αιώνα ο ρεαλισμός «τροφοδοτούνταν» από τις εικόνες της υπαίθρου ή τα πρώτα δείγματα της ζωής στις υπό βιομηχανοποίηση μεγαλουπόλεις, σήμερα, στον 21ο αιώνα, ως θεματολογία θα έπρεπε να είχε τη ζωή υπό το πρίσμα του Διαδικτύου. Την πίεση του μοναχικού, μοντέρνου ανθρώπου, ο οποίος αναζητεί όλες τις ευκολίες της ζωής μέσα από μια οθόνη και ένα πληκτρολόγιο.

Ο CEO μιας εταιρείας που παρέχει μία από αυτές τις ευκολίες, της γαλλικής δηλαδή πολυεθνικής παροχής μεταφραστικού software «Systran», ο κ. Δημήτρης Σαμπατακάκης, γνωρίζει πολύ καλά και από τέχνη και από τον ρεαλισμό της εποχής που ζούμε. Οπως κάθε σημαντικού ανθρώπου η ζωή οφείλει να έχει δύο φάσεις, έτσι και στον βίο του Ελληνα επιχειρηματία, υπήρξαν ακριβώς αυτές οι δύο περίοδοι: η «καλλιτεχνική» και η επιχειρηματική.

Η πρώτη υβριδική μετάφραση στο Ιντερνετ

Ο κ. Σαμπατακάκης, προτού καταλήξει να είναι ένας από τους σημαντικότερους ανθρώπους της παγκόσμιας τεχνολογίας και να διοικεί έναν όμιλο που φτάνει να έχει συνεργασίες ακόμα και με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν είχε ουσιαστικά καμία σχέση με την τεχνολογία. Κι αυτό διότι ως γόνος προοδευτικής αθηναϊκής, αστικής οικογένειας αρχικά αποφάσισε να ασχοληθεί με την τέχνη. Πιο συγκεκριμένα, υπήρξε μοντέλο του γνωστού Ελληνα ζωγράφου και εικαστικού Γιάννη Τσαρούχη. Φυσικά ο Γιάννης Τσαρούχης δεν ανήκε στη σχολή του ρεαλισμού. Παρά ταύτα, με ωριμότητα και διάθεση κατόπτευσης των καιρών του, κατάφερε να συγκεράσει άψογα τις επιταγές της ελληνικότητας με το ιδίωμα του μοντερνισμού. Ως ζωγράφος των παθών του σώματος ναρκοθέτησε τη μικροαστική αισθητική της δεκαετίας του ’50, οδηγώντας σε ριζοσπαστικές φόρμες. Αντίστοιχα μοντερνιστής και εικονοκλάστης ως προς την... ιντερνετική μικροαστική νοοτροπία θέλησε να είναι και ο Δημήτρης Σαμπατακάκης, αρκετά χρόνια αργότερα. Ο άνθρωπος που σήμερα βρίσκεται πίσω από την πρώτη υβριδική μορφή αυτόματης μετάφρασης στο Διαδίκτυο και ο οποίος έχει δημιουργήσει τη δική του επανάσταση στην παγκόσμια αγορά μεταφραστικού software.

Ο σημερινός επιχειρηματίας θεωρείτο στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 ως ένας από τους ομορφότερους Έλληνες. Με ευρύ πεδίο ενδιαφερόντων και στενές επαφές με την αθηναϊκή ιντελιγκέντσια, προοιωνιζόταν για να συνεχίσει μια πορεία στο καλλιτεχνικό μετερίζι. Πολύ συχνά θα τον έβρισκε κανείς να κάνει παρέα με σημαντικούς Ελληνες και ξένους εικαστικούς αλλά και συλλέκτες τέχνης όπως ο αξέχαστος Ιόλας. Βέβαια είχε ξεκινήσει από χαμηλά, αφού υπηρέτησε την τέχνη ως ανώνυμο μοντέλο, αλλά πάντοτε είχε βλέψεις για παραπάνω.

Ο γάμος με την κόρη του Γάλλου ιδιοκτήτη της «Systran»

Αντιπαθούσε τα κλειστοφοβικά κυκλώματα της εγχώριας σνομπ διανόησης και ανέκαθεν είχε τη δική του ξεχωριστή παρουσία, με αποτέλεσμα να επιζητεί την επαφή με το εξωτερικό και τις διεθνείς τάσεις. Αφού πέρασε δέκα χρόνια στην Αθήνα και στους καλλιτεχνικούς κύκλους της, ξεκίνησε μια πορεία στο Παρίσι ως φοιτητής. Κάπου εκεί, η γνωριμία του με την κόρη του Γάλλου ιδιοκτήτη της εταιρείας παροχής τεχνολογικών υπηρεσιών «Systran» ανέτρεψε κάθε σκέψη για περαιτέρω καλλιτεχνική δραστηριοποίηση. Επιβεβαιώνοντας ότι ο γάμος αλλάζει τον άνθρωπο, αποφάσισε με τη σειρά του να πραγματοποιήσει στροφή 180 μοιρών και να αφήσει κατά μέρους την τέχνη των μεγάλων οραμάτων και να καταπιαστεί με την τέχνη του εφικτού: τις business. Μια απόφαση όμως που σήμερα τον οδήγησε στη διεθνή καταξίωση, αν και στον τόπο του, την Ελλάδα, είναι ελάχιστα γνωστός.

Ο πόλεμος στο Βιετνάμ και ο αντικομμουνιστής Dr Peter Toma

Για όσους δεν τη γνωρίζουν, η «Systran» δεν είναι κάποια αμελητέα μονάδα. Ηδη στον παγκόσμιο τεχνολογικό χάρτη έχει αφήσει το προσωπικό της στίγμα και δεν θεωρείται άδικα «Google των μεταφράσεων». Η πορεία της πολυεθνικής ξεκίνησε στα δύσκολα χρόνια της αμφισβήτησης, του Βιετνάμ και της γενικευμένης πολιτικής ανωμαλίας σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Ηταν το «ζόρικο1968» όταν οι Αμερικάνοι εισέρχονταν στην πλέον οδυνηρή περίοδο της μάχης στις ζούγκλες της Ινδοκίνας, οι Γάλλοι ζούσαν τον πιο περίεργο Μάη της ιστορίας τους και οι Ελληνες παρέμεναν για δεύτερο χρόνο στον γύψο του Γιώργου Παπαδόπουλου και της παρέας του. Ιδρυτής της «Systran» υπήρξε ένας καθωσπρέπει καθηγητής πανεπιστημίου. Ο Ούγγρος dr Peter Toma, ο οποίος όχι απλώς δεν συνεργάστηκε με το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας του, αλλά, φιλελεύθερος ως το κόκαλο, στράφηκε εναντίον του.

Ο Peter Toma υπήρξε ένας από τους αγαπημένους επιστήμονες της αμερικανικής κυβέρνησης που οργάνωσε σειρά προγραμμάτων ανάπτυξης τεχνολογιών για λογαριασμό των αμερικανικών στρατιωτικών υπηρεσιών από το Georgetown University. Αυτός έστησε τη «Systran», η οποία υπήρξε η πρώτη αυτόματη μηχανή μετάφρασης. Το 1985 η εταιρεία πουλήθηκε σε γαλλικά συμφέροντα, με δραστηριότητες στον πόλεμο της Αλγερίας και τις στρατιωτικές business.

Γράφεις ελληνικά και το κείμενό σου μεταφράζεται στα κινέζικα!

Μέχρι πριν από 10 χρόνια, η εταιρεία βάσιζε την ύπαρξή της σε μεγάλα συμβόλαια με τη CIA και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σήμερα όμως έχει καταφέρει να έχει ως πελάτες πολλές μεγάλες πολυεθνικές, αφού η ταχύτητα των μεταφράσεών της είναι αξεπέραστη. Σε μια περίοδο που όλες λίγο πολύ οι μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις έχουν ως άξονα αναφοράς τα αγγλικά, αλλά και που διαδικτυακά υπολογίζεται ότι τα κινέζικα θα αποτελέσουν τη νέα γλώσσα που θα μιλάει ο πλανήτης, η «Systran» πρωταγωνιστεί ως ο market leader στο επονομαζόμενο «machine translation». Το software που ανέπτυξε η «Systran» αφορά μεταφράσεις από 52 γλώσσες, αν και υπάρχουν σκέψεις για περαιτέρω εμπλουτισμό του. Μπορεί δηλαδή ο καθένας να μπει στο σύστημα της εταιρείας και να γράψει το κείμενο που τον αφορά στη γλώσσα του και άμεσα να το δει μεταφρασμένο σε όποια γλώσσα επιθυμεί.

Μεγάλη επιτυχία του dr Toma υπήρξε η συνεργασία με την Κομισιόν. Η «Systran» αυτή τη στιγμή έχει αναλάβει εργολαβικά όλες τις μεταφράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λύνοντας τα χέρια στους γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Βέβαια σε αυτή τη συμφωνία δεν υπήρξαν όλα ανέφελα λόγω δυσχερειών στην επικοινωνία με την Κομισιόν. Μάλιστα το 2002 παρά την ένταξη δέκα νέων χωρών στην Ε.Ε. και τη μεγάλη ανάγκη σε μεταφραστικές υπηρεσίες, η Κομισιόν ανάγκασε τη «Systran» να διακόψει τις εργασίες της. Ομως τελικά η «Systran» τα κατάφερε χάρη σε παρεμβάσεις της γαλλικής κυβέρνησης και συνεχίζει σήμερα ως αποκλειστικός συνεργάτης των Βρυξελλών και των αρμόδιων υπηρεσιών.

Πώς δημιουργήθηκε το «Google της μετάφρασης»

Από τις πιο γνωστές ταινίες των τελευταίων χρόνων υπήρξε αυτή της Σοφίας Κόπολα «Χαμένος στη μετάφραση». Και είναι αλήθεια πως σπάνια ένας τίτλος ταινίας κολλάει τόσο πολύ με μια συγκεκριμένη επιχειρηματική δραστηριότητα. Με μια μόνο διαφορά. Ο κ. Σαμπατακάκης, με την εταιρεία που σήμερα διοικεί, ουδέποτε έχει πρόβλημα να βγει «χαμένος» από μια μετάφραση. Κι αυτό διότι από αυτόν τον κλάδο κερδίζει εκατομμύρια ευρώ, εξασφαλίζοντας ένα πολύ καλό μέλλον για τον ίδιο και φυσικά για την επιχειρηματική του οικογένεια.

Ο κ. Σαμπατακάκης λοιπόν μετά τον γάμο του στο Παρίσι ανέλαβε δράση στην οικογενειακή επιχείρηση. Εκεί μπόρεσε να ξεδιπλώσει το επιχειρηματικό του ταλέντο, εκπλήσσοντας όσους τον θεωρούσαν έναν άνθρωπο πολύ κοντά στις τέχνες. Ο επιχειρηματίας έδωσε με τις ιδέες και την εμπορική πολιτική που υιοθέτησε νέα ορμή και προφίλ σε μια εταιρεία την οποία οι φήμες ήθελαν να είναι δεξί χέρι σε φορείς που κάθε άλλο παρά φημίζονται για την αγάπη τους προς την ελευθερία. Κι ενώ η «Systran» είχε συνδέσει τη δράση της με τη CIA ή το γαλλικό υπουργείο Εθνικής Αμυνας και ο πεθερός του εφέρετο να είναι συνεργάτης των Γάλλων εθνικιστών στον πόλεμο της Αλγερίας, σήμερα η «Systran» έχει ένα προφίλ πολύ διαφορετικό.

Με βάση στο Soisy - sons - Montmovency της Γαλλίας, παρουσία στις ΗΠΑ και ειδικότερα στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια και πελάτες όπως η EADS, η «Symantec», η «Yahoo!», η «Altavista» ή η Ευρωπαϊκή Ενωση με τους 1.500 μεταφραστές που απασχολεί, ο κ. Σαμπατακάκης μεγαλουργεί. Μαζί με τον CTO (τον υπεύθυνο του ομίλου για τις τεχνολογίες) κ. Pierre Yves Foucou λάνσαραν τις πρώτες υβριδικές μεταφραστικές υπηρεσίες. Υπηρεσίες οι οποίες θα αποδώσουν σημαντική αύξηση πωλήσεων στον όμιλο αλλά και κάτι παραπάνω. Μια καλύτερη διαφήμιση, καθώς οι «στρατιωτικές» και λοιπές… κατασκοπικού τύπου εργασίες της «Systran» δημιουργούν ένα προφίλ κάπως προβληματικό.

Πάντως ακόμα και σήμερα στο πελατολόγιό της διαθέτει κυβερνήσεις και στρατούς μεγάλων κρατών της Γης, ενώ έχει λύσει τα χέρια των απανταχού μεταφραστών. Κι όλα αυτά από έναν άνθρωπο του οποίου η οικογένεια είχε επαφές με τη διωκόμενη ελληνική Αριστερά των μετεμφυλιακών χρόνων και κατόπιν της χούντας. Οχι φυσικά πως ο κ. Σαμπατακάκης εκχώρησε τις ιδέες του στο κέρδος. Ομως όταν διευθύνεις έναν τόσο μεγάλο επιχειρηματικό οργανισμό και είσαι γαμπρός του ιδρυτή του, τότε οφείλεις τουλάχιστον να… ευθυγραμμιστείς. Κι αυτό επειδή business is business.