Ντάισελμπλουμ προς Αθήνα: Λεφτά το Μάρτιο, αλλά μόνο με μεταρρυθμίσεις

H Eλλάδα πρέπει άμεσα να υιοθετήσει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούν οι πιστωτές της για να κερδίσει την πρόσβαση στην έκτακτη χρηματοδότηση που τόσο πολύ έχει ανάγκη ενόψει των σοβαρών προβλημάτων ρευστότητας του Μαρτίου, προειδοποιεί ο πρόεδρος του Eurogroup.

Σε συνέντευξή του στους Financial Times ο Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε πως είναι έτοιμος να προχωρήσει ακόμα και αυτόν τον μήνα στην «πρώτη εκταμίευση» των 7,2 διs. ευρώ που απομένουν στην Ελλάδα από την διάσωση των 172 δισ. ευρώ. Ωστόσο είπε, πως θα πρέπει και από την πλευρά της η νέα ελληνική κυβέρνηση να υιοθετήσει μεταρρυθμίσεις στις οποίες μπορούν να συμφωνήσουν άμεσα και οι δύο πλευρές. «Το μήνυμα μου στην Ελλάδα είναι: προσπαθήστε να ξεκινήστε το πρόγραμμα ακόμα και πριν ολοκληρωθεί όλη η επαναδιαπραγμάτευση» ανέφερε ο κ. Ντάισελμπλουμ. «Υπάρχουν στοιχεία τα οποία μπορούν να μπουν μπροστά από σήμερα. Αν το κάνετε αυτό, τότε κάποια στιγμή το Μάρτιο, μπορεί να γίνει η πρώτη εκταμίευση. Αλλά αυτό προϋποθέτει να σημειωθεί πρόοδος και όχι μόνο καλές προθέσεις».

Οι παρατηρήσεις του κ. Ντάισελμπλουμ αντανακλούν την αυξανόμενη ανησυχία στις πρωτεύουσες της ευρωζώνης για τον κίνδυνο να στερέψει γρήγορα η ελληνική κυβέρνηση από χρήματα για την πληρωμή των χρεών της και για την χρηματοδότηση των λειτουργιών της παρά την συμφωνία της περασμένης εβδομάδας για παράταση της διάσωσης της Ε.Ε. για άλλους τέσσερις μήνες.

Παρασκήνιο: Πώς Ντάισελμπλουμ-Τσίπρας συμφώνησαν την παράταση

Ολο το παρασκήνιο που προηγήθηκε της ελληνικής συμφωνίας αποκάλυψε ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ μιλώντας στους Financial Times.

Οπως αναφέρει ο ίδιος, όταν επιτέλους έλαβε την επιστολή από την Αθήνα, εξεπλάγη και αυτό γιατί το περιεχόμενό της δεν είχε καμία σχέση με το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων που είχε τις προηγούμενες 48 ώρες, ο πρόεδρος του Eurogroup με τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Οι δυο τους μιλήσει επανειλημμένως τηλεφωνικά, αντάλλαξαν προσχέδια και προτάθηκαν αλλαγές.

Η επιστολή όμως που έφερε την υπογραφή του έλληνα υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, δεν έμοιαζε με αυτά που είχαν συζητηθεί. Βασικές δεσμεύσεις, όπως η διασφάλιση ότι τα πλεονάσματα θα ήταν αρκετά υψηλά ώστε να μειωθεί σταδιακά το εθνικό χρέος της χώρας, ήταν τώρα πολύ πιο ασαφείς. Αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο ενός βέτο από το Βερολίνο, ο κ. Ντάισελμπλουμ, τηλεφώνησε στην Αθήνα.

«Τηλεφώνησα στον Τσίπρα και του είπα 'κοίτα, δεν ξέρω τι έγινε, όμως μου έστειλες διαφορετικό γράμμα'», δήλωσε στους FT ο Ντάισελμπλουμ. «Και ο Τσίπρας εξεπλάγη. 'Πως είναι δυνατόν;'. Το κοίταξε. Κάποιος το είχε αλλάξει» (σ.σ. η Αθήνα διέψευσε τη συγκεκριμένη εκδοχή).

Ακολούθησαν άλλες πέντε ημέρες διαπραγματεύσεων –άλλων κατ' ιδίαν, άλλων μέσω email και άλλων μέσω τηλεφώνου- και τελικά ήρθε η συμφωνία.

Οπως γράφουν οι FT, ο Ντάισελμπλουμ με το απότομο διαπραγματευτικό στυλ συγκρούστηκε άμεσα με τον Βαρουφάκη, τον «χαλαρό» και εικονοκλαστικό έλληνα ομόλογό του και αν και απετράπη η καταστροφή, οι διαπραγματεύσεις άφησαν πληγωμένους εγωισμούς σε όλες τις πλευρές, πράγμα που ομολόγησε ο πρ. του Eurogroup και στη συνέντευξή του. Καθισμένος στο καλο-οργανωμένο γραφείο του στο σύγχρονο, ευρύχωρο ολλανδικό υπουργείο Οικονομικών στη Χάγη, ο Ντάισελμπλουμ δεν απολογήθηκε για το στυλ του, λέγοντας πως ήταν δουλειά του να «πιέσει» τον Βαρουφάκη. Αν και παραδέχθηκε πως «κάποιες φορές οι άνθρωποι θυμώνουν» στη διάρκεια τέτοιων διαπραγματεύσεων, ωστόσο αρνήθηκε τις αναφορές που έλεγαν ότι οι δυο άνδρες κόντεψαν σε κάποιο σημείο να παίξουν ξύλο. «Είναι βλακείες», είπε. «Το γεγονός είναι ότι έπρεπε να τον πιέσω για μια λύση, και αυτή είναι η δουλειά μου. Πρέπει επίσης να πιέζω και άλλους υπουργούς, που είναι επίσης αρκετά σκληροί και πεισματάρηδες, για μια λύση».

Ο Ντάισελμπλουμ υπερασπίστηκε την απόφαση να επισκεφθεί την ελληνική πρωτεύουσα πριν καν η νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αναλάβει επισήμως την εξουσία, λέγοντας πως προσπαθούσε να «μαζέψει» μέρος της ζημιάς που είχε προκαλέσει η προεκλογική εκστρατεία. «Υπήρχαν πολλοί πολιτικοί από όλη την Ευρώπη που βασικά παρενέβαιναν, δίνοντας συμβουλές στο ελληνικό εκλογικό σώμα για το ποιον να ψηφίσει, κάτι που δεν πίστευα ότι ήταν σωστό», δήλωσε ο Ντάισελμπλουμ. «Δεν έχουμε πολύ χρόνο, πρέπει να αρχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί τους και θέλω να τους στείλω το σήμα: σας αποδέχομαι πλήρως ως νέους εταίρους, ας αρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις».

Παρά τη δύσκολη αρχή, ο Ντάισελμπλουμ λέει πως η σκληρή γραμμή της νέας κυβέρνησης άρχισε να μαλακώνει καθώς οι δημόσιες διακηρύξεις του Βαρουφάκη και άλλων υπουργών ότι η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει, πυροδότησαν μαζικές αποσύρσεις καταθέσεων από τις τράπεζες. Αυτό, με τη σειρά του, ενέτεινε την πίεση στην Αθήνα να κλείσει γρήγορα μια συμφωνία, πρόσθεσε. «Ήταν η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη».

Ωστόσο, η επεξεργασία μιας συμφωνίας αποδείχθηκε δύσκολη. Μια πρώτη συνεδρίαση του Eurogroup για να ξεκινήσει η διαδικασία διαλύθηκε σε κακό κλίμα. Ο Ντάισελμπλουμ προσπάθησε και πάλι πέντε ημέρες αργότερα, όμως η κατάληξη αποδείχθηκε ακόμα πιο θεαματική: ο Βαρουφάκης βγήκε από τη συνεδρίαση κατηγορώντας τον Ολλανδό ότι αναίρεσε τη συμφωνία στην οποία είχε καταλήξει η Αθήνα με τον Πιέρ Μοσκοβισί, τον επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο Ντάισελμπλουμ επιρρίπτει ευθύνες στην Κομισιόν, η οποία τυπικά δείχνει μεγαλύτερη επιείκεια έναντι της Ελλάδας απ' ότι στους άλλους πιστωτές, λέγοντας πως η παρέμβασή της βραχυκύκλωσε την διαδικασία και πως ο ίδιος δεν είχε ενημερωθεί. «Τότε οι Έλληνες νόμιζαν πως είχαν συμφωνία», λέει ο Ντάισελμπλουμ. «Δεν είχα εμπλοκή σε αυτό και αυτό δεν ήταν πολύ έξυπνο. Αν θέλεις να έχεις μια συμφωνία με το Eurogroup, θα βοηθούσε αν με ενημέρωνες για το τι προσπαθείς να κάνεις».

Αντιθέτως, ο Ντάισελμπλουμ έδωσε τη δική του, πολύ σκληρότερη πρόταση, η οποία γρήγορα διέρρευσε στον Τύπο. Έβαλε το κεφάλι του στα χέρια του για να δείξει την αντίδρασή του όταν έμαθε για τη διαρροή –που πιθανώς ενορχηστρώθηκε από τον Βαρουφάκη. «Γνωρίζω πως στην πολιτική όλα έχουν να κάνουν με τον εγκλωβισμό (frame) και το ποιος θα εγκλωβίσει πρώτος τον άλλον», λέει. «Όμως αν βρίσκεσαι σε μια τόσο ευαίσθητη διαδικασία, προσπαθώντας να ξαναχτίσεις την εμπιστοσύνη, προσπαθώντας να αρχίσει η διαδικασία, το να πηγαίνεις στην αίθουσα Τύπου και να λες 'α, δεν μπορείς να εμπιστευτείς αυτούς τους τύπους, κοίτα τι προσπαθούν να μας επιβάλουν', αυτό δεν βοηθάει πολύ».

Μια τρίτη και τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup πραγματοποιήθηκε μια ημέρα αφότου η Αθήνα έστειλε το αίτημα για παράταση, και ο Ντάισελμπλουμ άλλαξε στρατηγική. Οι βασικοί παίκτες του ντιμπέιτ ήταν όλοι παρόντες: οι τρεις θεσμοί που επιβλέπουν τη διάσωση της Ελλάδας (η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ), μαζί με «τους Έλληνες και τους Γερμανούς, για να το θέσω ωμά», λέει ο Ντάισελμπλουμ.

Ο καθένας ήρθε για τις προσυνεδριακές διαπραγματεύσεις. Αντί όμως να μιλήσει με τον Βαρουφάκη, ο Ντάισελμπλουμ μίλησε μόνο στον Τσίπρα τηλεφωνικά. «Δεν είδα τον Βαρουφάκη καθόλου εκείνο το πρωί», λέει. «Δεν του μίλησα».

Μετά από ώρες διαπραγματεύσεων με τον έλληνα πρωθυπουργό και τον γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Ντάισελμπλουμ επεξεργάστηκε μια προσφορά «πάρ' την ή άφησέ την» και την παρουσίασε στον Τσίπρα, την ώρα που η αίθουσα όπου βρίσκονταν οι υπουργοί Οικονομικών προσπαθούσε να ηρεμήσει. «Είπα στον Τσίπρα ότι αυτό ήταν», θυμάται. «Και νομίζω πως μετά από 15 λεπτά με πήρε πάλι τηλέφωνο, και υπήρξε μία λέξη που καταφέραμε να αλλάξουμε. Και αυτό ήταν».